Dệt may Việt Nam muốn đầu tư ra nước ngoài, chủ động chuỗi cung ứng nguyên liệu

Dệt may đẩy mạnh đầu tư ra nước ngoài ứng phó thiếu lao động

Khi bài toán về lao động ngày càng nan giải và tình hình thương mại quốc tế ngày càng phức tạp, đầu tư ra nước ngoài đang trở thành hướng đi chiến lược của ngành dệt may Việt Nam

Trong buổi gặp mặt với báo chí cuối tuần trước, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), cho biết chiến lược của hiệp hội là đang khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư ra bên ngoài. Chiến lược này được đưa ra trong cái bối cảnh ngành dệt may Việt Nam đang gặp áp lực lớn về cái việc là chuyển dịch lao động.

Thực tế, việc đảm bảo nguồn lao động luôn là một trong những vấn đề mà doanh nghiệp dệt may quan tâm nhiều nhất. Đầu năm nay, các doanh nghiệp các doanh nghiệp phải đối mặt với nỗi lo thiếu lao động.

Hồi tháng 2, Báo VOV dẫn lời Tổng Giám đốc Tổng công ty May 10 Thân Đức Việt cho biết công ty có vấn đề cạnh tranh lao động do vấn đề cơ học như chuyển đổi giữa các vùng miền, giữa các ngành nghề sản xuất, giữa các doanh nghiệp. Vì vậy, cạnh tranh lao động cũng là vấn đề lớn của năm 2025.

Tỷ lệ lao động nghỉ việc đang có xu hướng ngày càng gia tăng và ở mức cao, nhiều đơn vị không đủ lao động để thúc đẩy sản xuất. Tổng Giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) Cao Hữu Hiếu cho rằng vấn đề nổi bật hiện nay đó là các doanh nghiệp đang phải đối diện tình trạng thiếu lao động và sự cạnh tranh lao động gay gắt.

Theo báo cáo triển vọng ngành dệt may 2025 của Kirin Capital tổng hợp số liệu của Tổng Cục thống kê và Vitas cho biết tính tới năm 2023, cả nước có khoảng 7.000 doanh nghiệp dệt may. Ngành sử dụng 3 triệu lao động, 70% năng lực của ngành dành cho sản xuất.

“Các nhãn hàng cũng đặt vấn đề bao giờ dệt may Việt Nam mới đi trên một con đường toàn cầu? Mà muốn đi ra toàn cầu thì chúng ta phải đầu tư ra bên ngoài”, ông Giang cho biết.

Do đó, trong thời gian tới, các doanh nghiệp dệt may bắt đầu định hình các thị trường sắp tới sẽ đầu tư. Một số thị trường được tính đến như Bangladesh, Ấn Độ, Pakistan hay Myanmar. Đây đều là những thị trường đối thủ của ngành dệt may Việt Nam trên thế giới.

“Chúng tôi đã có cuộc gặp với đại sứ Pakistan. Họ kêu gọi các doanh nghiệp dệt may Việt Nam đầu tư sang Pakistan. Điều chúng tôi băn khoăn là tình hình an ninh tại quốc gia này. Tuy nhiên, phía Pakistan cho biết bất ổn chỉ xảy ra ở vùng biên giới với Ấn Độ. Còn lại vẫn tốt”, ông Giang nói.

Đại diện Vitas cho biết sắp tới sẽ tổ chức cuộc họp với các doanh nghiệp để đưa ra định hướng cụ thể.

“Với những doanh nghiệp dệt may lớn của Việt Nam như May 10, Việt Tiến, May Sông Hồng, TNG…họ phải là những doanh nghiệp toàn cầu và ‘đi bằng hai chân’ (vừa đầu tư trong nước và nước ngoài - PV). Khi thị trường này khó khăn thì sẽ còn thị trường khác bù đắp.

Ngành dệt may Việt Nam cần phải lớn lên trong bối cảnh thế giới bắt đầu có sự chuyển dịch, buộc doanh nghiệp phải thích ứng. Một mặt ở thị trường trong nước, các doanh nghiệp đầu tư vào tự động hóa, AI, robot, mặt khác mở rộng ra nước ngoài”, ông nói.

Trên thực tế, dù đã có doanh nghiệp dệt may sang nước ngoài nhưng mới chỉ dừng lại ở con số ít, chưa hình thành được xu hướng. Điển hình như năm ngoái, May Sông Hồng năm ngoái cũng đã đầu tư sang thị trường Ai Cập thông qua việc thành lập nhà máy liên doanh Golden Avenue.

Nhà máy này phát triển theo hai giai đoạn. Giai đoạn đầu cần tuyển 800 lao động vào cuối năm 2025 và giai đoạn hai sẽ tuyển 1.600 lao động từ 2027. Tổng cộng khoảng 2.500 nhân công với tổng 45 chuyền may.

Tăng nội địa hóa nguyên liệu

Bên cạnh việc đầu tư sang thị trường nước ngoài, ngành dệt may còn đặt mục tiêu đẩy mạnh chuỗi giá trị liên kết từ khâu nguyên liệu đến thiết kế. Đặc biệt, chiến lược thời gian tới là tăng khả năng chủ động nguyên phụ liệu trong nước hơn nữa nhằm thích ứng với điều khoản đảm bảo quy tắc xuất xứ tại các hiệp định thương mại tự do.

“Quy mô nhà máy, lao động có thể không tăng nhưng giá trị xuất khẩu sẽ tăng rất nhiều khi các doanh nghiệp làm ODM (sản xuất trọn gói), OBM (nhà sản xuất thương hiệu gốc) hay FOB (chủ động nguyên liệu, hoàn thiện sản phẩm)”, ông Giang nói.

Tại ĐHĐCĐ năm 2025 diễn ra hôm 16/6, ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam, cho biết việc dệt may đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số trong giai đoạn 2025 - 2030 không thể phát triển theo chiều ngang.

“Nếu tăng trưởng 10%/năm liên tục trong 5 năm tới thì đến năm 2030 ngành dệt may phải xuất khẩu 80 tỷ USD. Tuy nhiên, thị trường không còn dư địa để đạt 80 tỷ USD nếu phát triển theo chiều ngang”, ông Trường cho biết.

Theo ông ngành dệt may muốn đóng góp vào tăng trưởng GDP hai con số cần phải thông qua việc giảm tỷ lệ nhập khẩu nguyên liệu, làm tăng giá trị gia tăng trong nước và tăng thu nhập người lao động.

"Dệt may sẽ đóng góp vào tăng trưởng GDP hai con số, nhưng không phải bằng con đường tăng trưởng doanh thu hai con số. Vì không thể làm như vậy được. Nếu tăng 10% để lên 80 tỷ thì bán cho ai?", ông Trường nói với cổ đông.

Theo ông doanh thu có thể chỉ tăng 5% nhưng vì lượng nhập khẩu nguyên liệu giảm 5% bên ngành dệt may vẫn có thể đóng góp vào tăng trưởng GDP 10%. Ngoài ra, lương của người lao động tăng trưởng 8 đến 10% một năm thì ngành cũng đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng GDP là hai con số.

Trên thực tế, lượng nhập khẩu nguyên phụ liệu phục vụ cho ngành dệt may đang giảm đi. Theo số liệu từ Vitas, nhập khẩu bông, vải, nguyên phụ liệu dệt may trong tháng 5 giảm 6 - 12% so với cùng kỳ năm ngoái, tùy mặt hàng. Duy nhất xơ sợi các loại tăng 8%. Trong khi đó, xuất khẩu hàng dệt may đang có xu hướng tăng lên.

Cân đối xuất nhập khẩu hàng dệt may của Việt Nam tháng 5 (Đơn vị: Triệu USD, Nguồn: Vitas)

Thời gian qua, các doanh nghiệp cũng đã đầu tư vào các dự án nguyên - phụ liệu trong nước. Điển hình như nhà máy Unitex của Sợi Thế Kỷ vừa qua đã tiến hành chạy thử nghiệm, đang gia công và dự kiến sẽ chính thức đi vào vận hành trong quý II.

Năm nay, Ban lãnh đạo Sợi Thế Kỷ đưa ra mục tiêu tham vọng với chỉ tiêu doanh thu thuần 3.270 tỷ đồng, tăng 270% so với năm ngoái. Lợi nhuận sau thuế 310 tỷ đồng, gấp 25 lần so với cùng kỳ trên nền so sánh thấp.

Đây có thể là các con số doanh thu và lợi nhuận cao nhất trong lịch sử. Động lực tăng trưởng sẽ đến từ kỳ vọng nhà máy Unitex đi vào hoạt động, công suất giai đoạn 1 khoảng 36.000 tấn/năm (tăng tổng công suất các nhà máy lên gấp rưỡi, đạt 99.000 tấn/năm).

Giai đoạn 2026-2028, Sợi Thế Kỷ tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất thông qua nhà máy Unitex và Liên minh sợi-dệt-may. Công ty cũng hướng tới việc tăng tỷ trọng sợi tái chế lên mức 60-70% trên các nhà máy hiện hữu.

Một số doanh nghiệp dệt may khác cũng đang đẩy mạnh việc hoàn thiện chuỗi. Năm ngoái, May Thành Công đã tiến hành sáp nhập nhà máy SY Vina với giá trị 468 tỷ đồng, tại địa bàn tỉnh Đồng Nai.

Chứng khoán DSC nhận định việc sáp nhập nhà máy dệt nhuộm mới này sẽ giúp Thành Công gia tăng nguồn vải tự cung cũng như tăng cường năng lực trong khâu dệt nhuộm, từ đó hướng tới việc thực hiện các đơn hàng may mặc có giá trị cao hơn.

H.Mỹ