Di sản được 'số hóa' bằng tư duy Gen Z

Cuộc thi sản xuất phim quảng cáo TVCreate 2025 vừa khép lại với đêm Gala chung kết đã để lại nhiều suy nghĩ về cách thế hệ Gen Z tiếp cận văn hóa dân tộc bằng những hình thức truyền thông mới.

Kể lịch sử theo cách riêng

Gala chung kết cuộc thi sản xuất phim quảng cáo TVCreate 2025 với chủ đề “The Echoes of Legacy - Vang âm di sản” vừa được tổ chức tại Trường ĐH Hoa Sen (TP.HCM). Đây là cuộc thi sản xuất phim quảng cáo thường niên do sinh viên Khoa Marketing - Truyền thông của trường tổ chức, dành cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng trên cả nước.

Đề bài đặt ra cho sinh viên là tái hiện di sản văn hóa thông qua các sản phẩm sáng tạo

Năm nay, thay vì giải “đề bài” từ các doanh nghiệp thương mai như những mùa trước, BTC cuộc thi có sự đột phá khi nhận “đặt hàng” của Bảo tàng Lịch sử TP.HCM để tái hiện di sản văn hóa thông qua các sản phẩm sáng tạo, góp phần đưa hình ảnh bảo tàng và giá trị truyền thống đến gần hơn với cộng đồng, đặc biệt là người trẻ. Đề bài do Bảo tàng Lịch sử TP.HCM đưa ra đã khiến các đội thi phải dành nhiều thời gian tìm hiểu tư liệu, khảo sát không gian trưng bày và học cách kể lại các giá trị lịch sử, văn hóa theo ngôn ngữ gần gũi với công chúng trẻ.

Từ một cuộc thi cấp trường được khởi xướng vào năm 2010, TVCreate đã phát triển thành sân chơi học thuật toàn quốc với quy mô chuyên nghiệp. Cuộc thi năm nay thu hút hơn 200 sinh viên từ 36 trường đại học khắp cả nước tham gia. Qua các vòng thi, bốn đội có sản phẩm nổi bật đã vượt qua 68 đội để vào vòng chung kết, mang đến những sản phẩm TVC độc đáo, đậm đà bản sắc dân tộc. Gala chung kết với các phần thi sôi nổi, gồm trình chiếu sản phẩm TVC, thuyết trình bài thi, trả lời các câu hỏi từ Ban giám khảo. Mỗi đội mang đến một góc nhìn riêng. Đội “Freedom Girls” gồm nhóm sinh viên đến từ Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông TP.HCM và Trường ĐH Ngoại ngữ - Tin học TP.HCM, đã giành giải Quán quân với sản phẩm “Hồi sử”. Các bạn tái hiện hành trình của một người trẻ vô tình gặp gỡ “ông Bảo”, nhân vật tượng trưng cho ký ức dân tộc. Qua những chi tiết nhỏ như câu chuyện, lời nói và cách dẫn dắt của nhân vật này, người xem được gợi nhắc về mối liên hệ giữa cá nhân và lịch sử.

“Bảo tàng không thể đơn độc trong việc kể chuyện di sản. Chúng tôi cần sự tham gia của các trường, đặc biệt là sinh viên, những người có cách tiếp cận mới, có ngôn ngữ gần gũi với cộng đồng trẻ. Tôi cho rằng những sân chơi như thế đang góp phần truyền cảm hứng để giới trẻ tìm hiểu, yêu quý và tự hào về văn hóa dân tộc.

Khi sinh viên kể lại câu chuyện di sản bằng góc nhìn riêng, họ không chỉ học mà còn trở thành những người lan tỏa giá trị văn hóa theo cách gần gũi, thuyết phục và đầy sức sống”. (TS Hoàng Anh Tuấn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP.HCM)

Đội “Đê Không Một” đến từ Trường ĐH Ngoại thương cơ sở 2 đoạt giải Á quân với sản phẩm “0.1 chất tôi - 99.9 mã Việt”. Các bạn đã sử dụng hình ảnh các biểu tượng văn hóa quen thuộc như trống Chăm, hình xăm truyền thống, lân sư rồng... để truyền đi thông điệp: Bản sắc không đối lập với cái tôi cá nhân mà có thể bổ sung, làm giàu cho nhau. Hai giải Quý quân thuộc về đội “Ba con cá” (TVC “Sử sắc”) và đội “Quê Tê Quê” (TVC “Phác họa di sản”). Bằng hình thức hoạt hình, đồ họa và kể chuyện trực quan, các đội này chọn cách làm rõ nội dung mà không cần quá nhiều lời bình. Cả hai sản phẩm đều hướng đến việc gợi ý những cách tiếp cận nhẹ nhàng, tự nhiên hơn khi đưa lịch sử đến gần với người trẻ.

Bên cạnh đó, giải TVC được yêu thích nhất thuộc về đội POPI (Trường ĐH Hoa Sen) với sản phẩm “Nguồn”, như một lời nhắn nhủ đơn giản nhưng dễ gợi cảm xúc về sự kết nối giữa thế hệ hôm nay với cội nguồn dân tộc.

Đội giành giải Quán quân với sản phẩm “Hồi sử”

Gắn kết nhà trường, bảo tàng và sinh viên

Chia sẻ tại sự kiện, TS Hoàng Anh Tuấn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP.HCM, thành viên Ban giám khảo, đồng thời là đối tác chiến lược cuộc thi cho biết, rất ấn tượng với tinh thần nghiêm túc của các đội. “Chúng tôi rất trân trọng sự chuẩn bị kỹ lưỡng và cách các bạn sinh viên tiếp cận di sản. Có những hình ảnh, chi tiết tưởng chừng bị bỏ quên lâu nay, qua ống kính của các bạn được sống lại một cách tự nhiên, gần gũi. Điều đó cho thấy các bạn không chỉ làm vì một cuộc thi, mà thực sự có suy nghĩ, có góc nhìn riêng với lịch sử”, ông Tuấn nói.

TS Hoàng Anh Tuấn cũng cho rằng, việc bảo tàng đồng hành cùng cuộc thi TVCreate là một lựa chọn có chủ đích và mang ý nghĩa chiến lược với Bảo tàng Lịch sử TP.HCM. Bảo tàng không chỉ là nơi lưu giữ quá khứ mà còn là không gian kết nối di sản với cộng đồng hôm nay, đặc biệt là người trẻ. TVCreate, với tinh thần sáng tạo và sự gắn bó của sinh viên với văn hóa, đã trở thành cầu nối hiệu quả để di sản đến gần hơn với thế hệ mới, qua ngôn ngữ và hình thức của chính họ.

“Bảo tàng không thể đơn độc trong việc kể chuyện di sản. Chúng tôi cần sự tham gia của các trường, đặc biệt là sinh viên, những người có cách tiếp cận mới, có ngôn ngữ gần gũi với cộng đồng trẻ. Tôi cho rằng những sân chơi như TVCreate Hoa Sen đang góp phần truyền cảm hứng để giới trẻ tìm hiểu, yêu quý và tự hào về văn hóa dân tộc. Khi sinh viên kể lại câu chuyện di sản bằng góc nhìn riêng, họ không chỉ học mà còn trở thành những người lan tỏa giá trị văn hóa theo cách gần gũi, thuyết phục và đầy sức sống”, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP.HCM chia sẻ và cho hay: Những sản phẩm đạt giải của các đội đều thể hiện sự nỗ lực, sáng tạo và có chất riêng. Có những đề xuất và giải pháp phù hợp với thực tiễn hoạt động Bảo tàng Lịch sử, là những gợi ý để Bảo tàng nghiên cứu triển khai những mô hình quảng bá di sản, thu hút các bạn trẻ đến với Bảo tàng.

Ông Nguyễn Tiến Huy, Tổng giám đốc Pencil Group, cố vấn chuyên môn và giám khảo cuộc thi cho biết, đề bài năm nay khá khó, đòi hỏi thí sinh vừa phải hiểu lịch sử, vừa biết cách kể chuyện hấp dẫn. Những sản phẩm nổi bật không chỉ sáng tạo mà còn khả thi về mặt triển khai thực tế. Tuy nhiên, điều này cũng mở ra nhiều hướng làm sáng tạo. “Không phải cứ nói về di sản là khô khan. Vấn đề là cách các bạn kể chuyện có khiến người xem thấy liên quan tới mình hay không. Tôi thấy một số sản phẩm làm được điều đó, vừa đơn giản, mạch lạc và không hô hào quá mức. Làm được vậy là rất đáng ghi nhận”, Tổng Giám đốc Pencil Group chia sẻ. Với kinh nghiệm nhiều năm làm việc trong lĩnh vực truyền thông, ông Huy nhận định những cuộc thi như TVCreate là dịp tốt để sinh viên thử sức với các đề bài thật. Ông Huy nhấn mạnh rằng, những cuộc thi như TVCreate là cầu nối giúp sinh viên tiếp xúc với thị trường thật, doanh nghiệp thật, điều mà giáo trình trên lớp đôi khi chưa đáp ứng được.

TS Đoàn Thị Ngọc Thúy, Phó Trưởng khoa Marketing - Truyền thông, Trường ĐH Hoa Sen cho biết, với chủ đề “Vang âm di sản”, BTC kỳ vọng các bạn sinh viên sẽ kể lại câu chuyện văn hóa theo cách của thế hệ mình, để di sản có thể lan tỏa rộng rãi hơn trong cộng đồng, đặc biệt là với người trẻ. “Đồng thời, qua cuộc thi, chúng tôi cũng mong muốn thúc đẩy tinh thần sáng tạo trong lĩnh vực Marketing - Truyền thông, nơi sinh viên không chỉ học lý thuyết mà còn được thử sức với những đề tài gắn với thực tế”, TS Thúy chia sẻ.

THÙY TRANG