Dịch sốt xuất huyết lan rộng, nguy cơ bùng phát sớm chu kỳ mới

Ca mắc tăng cao, gây áp lực lên hệ thống y tế

Tình hình sốt xuất huyết đang diễn biến phức tạp trên cả nước với gần 40.000 ca mắc được ghi nhận từ đầu năm đến nay, theo thống kê của Bộ Y tế. Riêng tại TP. Hồ Chí Minh, số ca bệnh đã gần chạm mốc 20.000, tăng 150% so với cùng kỳ năm 2024. Thành phố đã ghi nhận 10 trường hợp tử vong vì sốt xuất huyết.

Những ngày qua, các bệnh viện tuyến cuối của Thành phố liên tục tiếp nhận nhiều bệnh nhi nhập viện cấp cứu trong tình trạng nguy kịch vì sốt xuất huyết. Tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, đã có 4 ca tử vong trong tổng số gần 700 bệnh nhi sốt xuất huyết. Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP. Hồ Chí Minh ghi nhận 4 ca tử vong trong số gần 2.000 bệnh nhân.

Hai bệnh nhi mắc sốt xuất huyết biến chứng nặng đang điều trị tại Bệnh Nhi đồng 2, TP. Hồ Chí Minh - Ảnh: Bệnh viện cung cấp

TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế cho hay, hiện đã ghi nhận 260 ca sốc sốt xuất huyết. Điều lo ngại nhất là ở nhóm bệnh nhân có bệnh nền, trẻ em béo phì hoặc có dấu hiệu nguy cơ cao vì đây là nhóm dễ diễn biến nặng, nguy cơ tử vong cao.

Trong khi đó, tại Hà Nội, số ca mắc sốt xuất huyết năm nay giảm đáng kể so với cùng kỳ năm 2024, song Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội vẫn cảnh báo nguy cơ dịch bùng phát khi chỉ số côn trùng tại nhiều khu vực vẫn ở ngưỡng cao. Thành phố chưa ghi nhận trường hợp tử vong nào do sốt xuất huyết trong năm nay.

Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương hiện đang điều trị 157 ca sốt xuất huyết tại cả hai cơ sở. Riêng khoa Cấp cứu, cơ sở Kim Chung tiếp nhận khám cấp cứu trung bình 50 ca mỗi ngày, trong đó 3-5 ca là sốt xuất huyết Dengue nặng.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) cho hay, tại Việt Nam, sốt xuất huyết lưu hành ở hầu hết các địa phương. Trung bình mỗi năm, cả nước ghi nhận khoảng 100.000 trường hợp mắc và khoảng 100 ca tử vong. Bệnh diễn ra quanh năm, nhưng thường tăng mạnh trong các tháng từ tháng 6 đến tháng 11. Mặc dù số ca mắc tập trung nhiều ở các tỉnh, thành phố phía Nam, song những năm gần đây, khu vực miền Bắc, miền Trung và Tây Nguyên cũng bắt đầu ghi nhận số mắc tăng dần.

Ông Sơn cũng cảnh báo, chu kỳ các đợt dịch đang rút ngắn từ khoảng 5 năm một lần như trước đây, hiện chỉ còn 3-4 năm. Đợt dịch gần nhất diễn ra năm 2022 với hơn 370.000 ca mắc. Vì vậy, nếu không triển khai biện pháp phòng, chống ngay từ đầu mùa, nguy cơ dịch bùng phát trở lại trong năm 2025 là rất lớn.

Tiêm vaccine, phòng bệnh chủ động

PGS.TS.BS Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ, bản thân ông từng mắc sốt xuất huyết và hiểu rõ mức độ nguy hiểm của bệnh. Theo ông, trung bình cứ 20 bệnh nhân thì có một người chuyển nặng, có thể sốc hoặc không qua khỏi nếu không được theo dõi sát sao từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 của bệnh.

Cùng với đó, một trong những vấn đề đáng lo ngại là tình trạng chủ quan trong cộng đồng. PGS.TS. Đỗ Duy Cường cảnh báo nhiều người lầm tưởng sốt xuất huyết chỉ nguy hiểm khi có sốt cao hoặc chảy máu rõ ràng nên thường chủ quan và không đến viện sớm.

Trong thực tế, bệnh có thể gây giảm tiểu cầu nghiêm trọng, dẫn đến sốc, suy đa tạng và tử vong nếu không được phát hiện sớm. Ngoài ra, bệnh nhân sau khi khỏi còn có thể đối mặt với các di chứng như rụng tóc, mất ngủ, mệt mỏi kéo dài, thậm chí rối loạn tâm lý.

Việc tiêm vaccine sốt xuất huyết là một phương pháp phòng chống chủ động mới, góp phần giảm số ca mắc và tử vong - Ảnh minh họa

Trước nguy cơ đó, việc tiêm vaccine được các chuyên gia đánh giá là giải pháp chiến lược lâu dài. Từ tháng 9/2024, Việt Nam đã chính thức triển khai tiêm vaccine sốt xuất huyết của hãng Takeda (Nhật Bản), được Bộ Y tế phê duyệt sử dụng cho người từ 4 tuổi trở lên, bao gồm cả người từng mắc bệnh. Đây là loại vaccine sống giảm độc lực, có khả năng bảo vệ trước cả 4 type virus Dengue.

Loại vaccine này gồm 2 liều tiêm cách nhau 3 tháng, giúp giảm hơn 80% nguy cơ mắc bệnh và 90% nguy cơ nhập viện. Các chuyên gia khuyến cáo người dân không nên đợi đến khi dịch bùng phát mới tiêm phòng, vì cơ thể cần tối thiểu 2 tuần sau tiêm để tạo miễn dịch. Việc tiêm chủng đúng thời điểm không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn tạo nên “lá chắn cộng đồng”, giảm áp lực cho hệ thống y tế.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, các biện pháp phòng ngừa tại cộng đồng như: diệt lăng quăng, loại bỏ vật chứa nước, mặc quần áo dài tay, ngủ màn kể cả ban ngày, giữ vệ sinh môi trường sống... vẫn đóng vai trò quan trọng.