Điểm sáng quan hệ đối ngoại trên tuyến biên giới phía Bắc

Nhà máy Gang thép Việt Trung (Tằng Loỏng), dự án điển hình về hợp tác đầu tư Lào Cai - Vân Nam.

Nổi bật trong quan hệ ngoại giao giữa tỉnh Lào Cai và tỉnh Vân Nam là giao lưu hữu nghị giữa các ngành, địa phương 2 bên. Đến nay đã hình thành 6 cặp quan hệ ngoại giao giữa Lào Cai và Vân Nam: Thành phố Lào Cai với huyện Hà Khẩu; thành phố Lào Cai với huyện Mông Tự; thị xã Sa Pa với huyện Thạch Bình; huyện Bắc Hà với huyện Kiến Thủy; huyện Bảo Thắng với huyện Thạch Bình và huyện Mường Khương với huyện Mã Quan.

Điểm nhấn trong đó phải kể đến quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa thành phố Lào Cai với các huyện, thành phố nước bạn láng giềng. Bà Nguyễn Thị Thủy, Chánh Văn phòng UBND thành phố Lào Cai cho biết: Với huyện Hà Khẩu (châu Hồng Hà, tỉnh Vân Nam), năm 2001, thành phố Lào Cai chính thức đặt quan hệ đối ngoại. Từ đó đến nay, hằng năm (ngoại trừ 2 năm qua do dịch bệnh), hai bên duy trì ký kết các biên bản hội đàm song phương về công tác đảng, chính quyền. Hai bên còn mở rộng hội đàm và ký kết hợp tác trên các lĩnh vực y tế, giáo dục, du lịch, tư pháp, chữ thập đỏ, tuyên giáo, liên đoàn lao động và tổ chức các hoạt động thường niên như “Đêm văn nghệ đón năm mới qua biên giới Việt - Trung”, giao hữu bóng đá thanh niên, công tác thanh niên, trao đổi công tác văn phòng chính quyền và ngoại vụ, quản lý biên giới. Với thành phố Mông Tự, thành phố Lào Cai ký kết thỏa thuận quan hệ hữu nghị vào năm 2019, thống nhất nội dung xây dựng khu triển lãm, trưng bày sản phẩm đặc sắc của Việt Nam và Trung Quốc, đồng thời ký biên bản ghi nhớ giao lưu, hợp tác giữa tổ chức đảng, chính quyền hai địa phương. Mới đây, thành phố Lào Cai còn thực hiện các bước ngoại giao để cam kết thực hiện ký kết “Thành phố hữu nghị” với thành phố Bảo Định (tỉnh Hà Bắc).

Đến nay, quan hệ hữu nghị, hợp tác toàn diện giữa tỉnh Lào Cai với tỉnh Vân Nam đã được xác lập trên 10 nền tảng cơ bản là: Quan hệ hữu nghị, thương mại, đầu tư, giao thông, du lịch, văn hóa - giáo dục - thể thao, nông nghiệp, biên giới - quản lý cửa khẩu, phòng, chống tội phạm và bảo vệ môi trường. Về quan hệ hữu nghị giữa hai tỉnh Lào Cai và Vân Nam còn phải kể đến tình đoàn kết truyền thống giữa các lực lượng quản lý biên giới, quản lý cửa khẩu và Nhân dân hai bên biên giới. Đến nay, Lào Cai và Vân Nam đã tổ chức kết nghĩa hữu nghị nhiều cặp thôn, bản hai bên biên giới và các đồn biên phòng của tỉnh Lào Cai với 19 trạm, đại đội, tiểu đoàn biên phòng của tỉnh Vân Nam.
Trong quan hệ hợp tác thương mại, hai tỉnh đã tạo điều kiện tốt nhất nhằm thúc đẩy xuất - nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu. Điển hình như năm 2021, dù bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19 nhưng kim ngạch 2 chiều vẫn đạt hơn 3,5 tỷ USD; nhiều cửa khẩu lớn trên tuyến biên giới phía Bắc phải đóng cửa nhưng Cửa khẩu Quốc tế đường bộ số II Kim Thành vẫn duy trì thông thương hàng hóa bình thường. Liên quan đến quan hệ thương mại, trong 20 năm qua, Lào Cai và Vân Nam vẫn duy trì việc tổ chức hội chợ quốc tế luân phiên hằng năm với sự tương tác giữa Bộ Công Thương và nhiều doanh nghiệp lớn của hai quốc gia.

Tiếp sau thương mại, hợp tác đầu tư cũng được đẩy mạnh giữa hai tỉnh. Trên địa bàn tỉnh Lào Cai hiện có 12 dự án FDI vốn Trung Quốc còn hiệu lực với tổng nguồn vốn 388 triệu USD, chiếm 71% tổng vốn FDI của tỉnh Lào Cai, riêng vốn của các doanh nghiệp đến từ tỉnh Vân Nam là 377,6 triệu USD (chiếm 97%) vốn doanh nghiệp Trung Quốc tại Lào Cai. Nổi bật là dự án khai thác, chế biến quặng sắt mỏ Quý Sa và dự án Nhà máy Gang thép Việt Trung với tổng vốn đầu tư 337 triệu USD, Nhà máy thủy điện Séo Choong Hô với tổng vốn đầu tư 35 triệu USD.

Về giao thông, Lào Cai có đường sắt, đường thủy và đường bộ kết nối với tỉnh Vân Nam, trong đó việc xây dựng tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai kết nối với cao tốc Hà Khẩu - Côn Minh (thủ phủ tỉnh Vân Nam) đã rút ngắn khoảng cách về thời gian giữa vùng Tây Nam Trung Quốc với cảng Hải Phòng và Quảng Ninh. Ngoài cầu Hồ Kiều, cầu Kim Thành, tỉnh Lào Cai và Vân Nam đang xúc tiến xây dựng cầu Bản Vược (Bát Xát) qua sông Hồng để kết nối trực tiếp với khu Bá Sái (Hà Khẩu) và thúc đẩy các bước xây dựng tuyến đường sắt khổ 1.435 mm nối ga Lào Cai với ga Hà Khẩu. Cùng với du lịch, giao lưu hợp tác về giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao cũng được thúc đẩy thông qua các hoạt động trao đổi kinh nghiệm, du học sinh, sinh viên, kiểm dịch y tế, giao hữu bóng đá, tổ chức các giải đua xe đạp… Trong hợp tác về nông nghiệp là việc thiết lập cơ chế phối hợp hành động phòng, chống cháy rừng, giám sát nguồn dịch trên động vật, cây trồng, ngăn chặn buôn bán lâm sản, động vật hoang dã.

Đối với hợp tác quản lý biên giới, Lào Cai và Vân Nam đã và đang thực hiện tốt các nội dung văn kiện pháp lý về quản lý biên giới được Chính phủ hai nước ký kết, trong đó thường xuyên tổ chức hội đàm nhằm thống nhất việc xây dựng các công trình kè sông, suối biên giới. Bộ đội biên phòng, công an hai bên thực hiện hiệu quả hoạt động phối hợp tuần tra song phương, tuần tra liên hợp, qua đó giải quyết tốt các phát sinh, góp phần xây dựng tuyến biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Cùng với đó, nội dung hợp tác trong đấu tranh phòng, chống tội phạm ngày càng đi vào chiều sâu, nhất là tội phạm ma túy, tội phạm hình sự, đối tượng hình sự bị truy nã.

Hơn 30 năm qua, tổ chức đảng, chính quyền tỉnh Lào Cai và Vân Nam tiếp tục vun đắp mối quan hệ truyền thống, góp phần thúc đẩy mối quan hệ ngoại giao, hợp tác toàn diện Việt Nam - Trung Quốc trên cơ sở 16 chữ: “Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và quan điểm 4 tốt “Bạn bè tốt, láng giềng tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt”.