Diễn biến thị trường tài chính - tiền tệ quốc tế tuần từ 15-20/9

Diễn biến thị trường tài chính tiền tệ quốc tế

Mỹ: Fed hạ lãi suất, dự báo sẽ còn nới lỏng thêm; doanh số bán lẻ tháng 8 tăng

Các chỉ số chứng khoán lớn của Mỹ đồng loạt lập đỉnh trong tuần qua, sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất ngắn hạn lần đầu tiên trong vòng chín tháng. Nhóm cổ phiếu vốn hóa nhỏ, thường nhạy cảm hơn với biến động lãi suất so với các công ty lớn tăng mạnh, với chỉ số Russell 2000 tăng 2,16%. Chỉ số Nasdaq Composite tăng 2,21% trong tuần, trong khi S&P 500 và Dow Jones lần lượt tăng 1,22% và 1,05%.

Về thương mại, diễn biến đáng chú ý đến từ cuộc điện đàm sáng thứ Sáu giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Trong một bài đăng trên mạng xã hội sau cuộc gọi, ông Trump cho biết hai bên đã đạt được thỏa thuận liên quan đến quyền sở hữu nền tảng video ngắn TikTok tại Mỹ, đồng thời ghi nhận tiến triển trong một số vấn đề khác, bao gồm các vòng đàm phán thương mại tiếp theo giữa hai nước.

Điểm nhấn lớn nhất trên lịch kinh tế tuần qua là quyết định lãi suất của Fed sau cuộc họp chính sách kéo dài hai ngày kết thúc vào thứ Tư. Như dự đoán, Fed thông báo cắt giảm 25 điểm cơ bản lãi suất chính sách, đánh dấu lần điều chỉnh đầu tiên kể từ tháng 12/2024. Tân Thống đốc Stephen Miran là thành viên duy nhất bỏ phiếu bất đồng, khi ông ủng hộ mức cắt giảm mạnh hơn 50 điểm cơ bản.

Nguyên nhân chính khiến Fed hạ lãi suất được cho là do thị trường lao động suy yếu, với tuyên bố sau cuộc họp thừa nhận rằng “tốc độ tạo việc làm đã chậm lại” và “rủi ro suy giảm việc làm đã gia tăng”.

Vì động thái cắt giảm đã được dự báo, giới đầu tư nhanh chóng chuyển sự chú ý sang tín hiệu về lộ trình chính sách sắp tới. Báo cáo dự báo kinh tế của Fed cho thấy hầu hết các quan chức kỳ vọng hạ thêm 50 điểm cơ bản từ nay đến cuối năm, mức nới lỏng mạnh hơn so với dự báo hồi tháng 6. Kỳ vọng về các đợt cắt giảm trong năm 2026 và 2027 cũng gia tăng.

Trong các dữ liệu kinh tế khác, Bộ Thương mại Mỹ báo cáo doanh số bán lẻ tháng 8 tăng 0,6% so với tháng trước, cao hơn nhiều so với mức dự báo khoảng 0,2% và tương đương với con số đã được điều chỉnh tăng của tháng 7. Đây là tháng thứ ba liên tiếp doanh số bán lẻ tăng trưởng.

Ở chiều ngược lại, dữ liệu liên quan đến thị trường nhà ở gây thất vọng. Cục Thống kê Dân số cho biết số nhà khởi công xây dựng trong tháng 8 giảm 8,5% so với tháng trước, xuống mức điều chỉnh theo năm là 1,31 triệu căn, thấp hơn dự báo khoảng 1,37 triệu.

Hiệp hội Các nhà xây dựng quốc gia (NAHB) cho biết Chỉ số thị trường nhà ở tháng 9 đạt 32 điểm, đi ngang so với tháng 8 nhưng không đạt kỳ vọng về sự cải thiện nhẹ. Tuy nhiên, đáng chú ý là kỳ vọng bán hàng trong sáu tháng tới được cải thiện, nhờ lãi suất thế chấp giảm và kỳ vọng Fed sẽ tiếp tục cắt giảm.

Trái phiếu Kho bạc Mỹ ghi nhận hiệu suất âm trong tuần, với lợi suất trung và dài hạn tăng, trong khi lợi suất ngắn hạn ít biến động. (Giá trái phiếu và lợi suất biến động ngược chiều nhau.)

Các nhà đầu tư cho biết việc thị trường chờ đợi thông báo cắt giảm lãi suất hôm thứ Tư cùng những phát biểu sau đó của Chủ tịch Fed Jerome Powell, được đánh giá mang phần nào tính “diều hâu” đã dẫn dắt diễn biến của đường cong lợi suất.

Châu Âu: BoE giữ nguyên lãi suất, Norges Bank hạ lãi suất, lạm phát Anh ổn định

Tính theo đồng nội tệ, chỉ số toàn châu Âu STOXX Europe 600 kết thúc tuần giảm nhẹ, khi nhà đầu tư đánh giá hàng loạt quyết định chính sách tiền tệ. Các chỉ số chứng khoán chính biến động trái chiều: chỉ số CAC 40 của Pháp tăng 0,36%, DAX của Đức giảm 0,25%, FTSE MIB của Ý lùi 0,60%, còn FTSE 100 của Anh mất 0,72%.

Ủy ban Chính sách tiền tệ (MPC) của Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) bỏ phiếu 7-2 giữ nguyên lãi suất chủ chốt ở mức 4%, đúng như dự báo. Đồng thời, các nhà hoạch định chính sách cũng quyết định giảm tốc độ bán trái phiếu hàng năm từ 100 tỷ GBP xuống 70 tỷ GBP, nhằm hạn chế tác động đến thị trường gilt trong bối cảnh lợi suất trái phiếu dài hạn tăng.

Thống đốc BoE Andrew Bailey phát biểu: “Dù chúng tôi kỳ vọng lạm phát sẽ quay về mục tiêu 2%, nhưng vẫn còn nhiều rủi ro, vì vậy bất kỳ động thái cắt giảm nào trong tương lai cũng cần được thực hiện một cách thận trọng và từng bước”.

Quyết định giữ nguyên lãi suất của BoE được đưa ra sau khi dữ liệu cho thấy lạm phát hằng năm tại Anh duy trì ở mức 3,8% trong tháng 8. Tăng trưởng tiền lương bình quân (bao gồm cả thưởng) trong ba tháng tính đến tháng 7 đạt 4,7%, cao hơn mức 4,6% của giai đoạn ba tháng trước đó và vượt xa mức 3% được coi là phù hợp với mục tiêu lạm phát.

Tỷ lệ thất nghiệp duy trì ở mức 4,7% trong ba tháng đến tháng 7, nhưng hồ sơ thuế cho thấy số lao động được trả lương giảm tháng thứ bảy liên tiếp trong tháng 8, theo ước tính sơ bộ.

Cũng liên quan đến điều hành chính sách tiền tệ, Ngân hàng trung ương Na Uy (Norges Bank) hạ lãi suất chính sách thêm 0,25 điểm phần trăm xuống còn 4,0%, đây là lần cắt giảm thứ hai trong năm nay. Cơ quan này nhấn mạnh mục tiêu tiếp tục giảm chi phí vay, nhưng dự báo lộ trình lãi suất cho thấy động thái tiếp theo khó có thể diễn ra trước quý II/2026.

Về kinh tế, sản lượng công nghiệp của khối eurozone tăng 0,3% theo tháng trong tháng 7 (điều chỉnh theo mùa), sau khi giảm 0,6% trong tháng 6. Sản lượng tăng ở nhóm hàng tư liệu sản xuất, hàng lâu bền và không lâu bền, bất chấp sự bất định liên quan đến thuế quan, đủ để bù đắp cho sự sụt giảm trong sản xuất năng lượng.

Nhật Bản: Lạm phát hạ nhiệt nhưng vẫn cao hơn mục tiêu

Thị trường chứng khoán Nhật Bản biến động trái chiều trong tuần, với chỉ số Nikkei 225 tăng 0,62% trong khi chỉ số TOPIX rộng hơn giảm 0,41%. Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) gây bất ngờ khi công bố kế hoạch bắt đầu bán các quỹ ETF và chứng chỉ quỹ đầu tư bất động sản (J-REITs) sớm hơn dự đoán, động thái được xem như tín hiệu hướng tới việc bình thường hóa chính sách tiền tệ.

Như kỳ vọng, BoJ giữ nguyên lãi suất ở mức 0,50%, trong bối cảnh bất định chính trị trong nước và thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, lần đầu tiên dưới thời Thống đốc Kazuo Ueda, đã có hai thành viên bỏ phiếu bất đồng, ủng hộ việc tăng lãi suất thay vì giữ nguyên. BoJ tiếp tục khẳng định sẽ nâng lãi suất nếu kinh tế và giá cả diễn biến đúng như dự báo. Thông điệp của cuộc họp được đánh giá là mang tính “diều hâu”, để ngỏ khả năng tăng lãi suất vào cuối năm nay. Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Nhật tăng lên 1,62% từ mức 1,58% của tuần trước đó.

Chỉ số giá tiêu dùng lõi (CPI) của Nhật tăng 2,7% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 8, đúng như dự báo và thấp hơn mức 3,1% của tháng 7. Lạm phát lõi vẫn cao hơn mục tiêu 2% của BoJ, củng cố lập luận cần tăng lãi suất. Tuy nhiên, Ueda vẫn giữ giọng điệu thận trọng, cho rằng lạm phát cơ bản chưa ổn định ở mức mục tiêu.

Nhờ tác động tiêu cực từ thuế quan Mỹ giảm bớt sau thỏa thuận thương mại Mỹ – Nhật cuối tháng 7, xuất khẩu của Nhật Bản giảm ít hơn dự kiến, chỉ giảm 0,1% so với cùng kỳ tháng 8, thấp hơn nhiều so với mức dự báo giảm 1,9%.

Trung Quốc

Thị trường chứng khoán Trung Quốc đại lục giảm điểm khi nhà đầu tư chốt lời sau đợt tăng gần đây, trong khi một loạt chỉ báo kinh tế phát tín hiệu suy giảm. Chỉ số CSI 300 giảm 0,44% và Shanghai Composite mất 1,30% tính theo đồng nội tệ, theo dữ liệu của FactSet. Tại Hồng Kông, chỉ số Hang Seng tăng 0,59%.

Theo Bloomberg, Cục Thống kê Trung Quốc báo cáo doanh số bán lẻ tháng 8 tăng 3,4% và sản lượng công nghiệp tăng 5,2% so với cùng kỳ năm trước, cả hai đều là mức tăng thấp nhất từ đầu năm. Đầu tư tài sản cố định trong tám tháng đầu năm chỉ tăng 0,5%, mức thấp nhất từng ghi nhận cho giai đoạn này, ngoại trừ năm 2020 do đại dịch,

Cả ba số liệu đều thấp hơn kỳ vọng và cho thấy kinh tế Trung Quốc đang chậm lại sau khi đạt tăng trưởng bất ngờ 5,3% trong nửa đầu năm. Dữ liệu yếu củng cố quan điểm rằng Bắc Kinh sẽ phải tung thêm gói kích thích để đạt mục tiêu tăng trưởng chính thức 5% trong bối cảnh nền kinh tế tiếp tục chịu sức ép giảm phát. Đầu tháng này, Trung Quốc báo cáo giá xuất xưởng (PPI) giảm tháng thứ 35 liên tiếp trong tháng 8, trong khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) rơi vào vùng âm lần đầu tiên trong ba tháng.

Khác với Mỹ, Trung Quốc đã phải đối mặt với tình trạng giảm phát trong vài năm gần đây. Nhu cầu nội địa yếu do khủng hoảng bất động sản kéo dài khiến chính phủ khó tạo ra một cú hồi bền vững về giá cả. Giá nhà mới và nhà đã qua sử dụng đồng loạt giảm trong tháng 8 tại 70 thành phố, theo số liệu của Cục Thống kê.

Tại Bắc Kinh, doanh số bán nhà mới lao dốc 19% so với cùng kỳ năm ngoái, theo China Real Estate Information Corp. Những dữ liệu mới nhất làm gia tăng đồn đoán rằng chính quyền sẽ tung ra các biện pháp kích thích có trọng điểm để hỗ trợ thị trường bất động sản vốn đã ảm đạm hơn 4 năm qua mà chưa có dấu hiệu phục hồi rõ ràng.

Nam Phi: Ngân hàng trung ương giữ nguyên lãi suất khi lạm phát tổng thể dự kiến tăng

Hôm thứ Năm, Ủy ban Chính sách Ttền tệ của Ngân hàng trung ương Nam Phi (SARB) đã họp định kỳ và quyết định giữ nguyên lãi suất chủ chốt, lãi suất repo, ở mức 7,00%.

Trong tuyên bố sau cuộc họp, các nhà hoạch định chính sách lưu ý rằng một số điều kiện bên ngoài như việc Mỹ và Anh gần đây cắt giảm lãi suất, đồng USD yếu hơn, giá hàng hóa cao hơn và giá dầu “được kiểm soát”, đã mang lại sự hỗ trợ cho các thị trường mới nổi như Nam Phi. Ngược lại, họ cũng chỉ ra “những diễn biến cơ cấu bất lợi” tại một số nền kinh tế lớn, chẳng hạn lãi suất dài hạn tăng cao, phản ánh rủi ro lạm phát và mức nợ công ngày càng lớn.

Trong nước, các nhà hoạch định chính sách hoan nghênh thông tin kinh tế tăng trưởng 0,8% trong quý II, mức cao nhất trong hai năm và nâng nhẹ dự báo tăng trưởng cả năm từ 0,9% lên 1,2%. Tuy nhiên, họ cảnh báo chỉ kỳ vọng mức tăng trưởng sản lượng “khiêm tốn trong vài năm tới” và cho rằng cần có mức đầu tư cao hơn nhiều để đạt tăng trưởng mạnh mẽ hơn. Dù vậy, họ kết luận rủi ro đối với triển vọng tăng trưởng hiện ở mức “cân bằng”.

Các quan chức ngân hàng trung ương cũng đánh giá rủi ro đối với triển vọng lạm phát là “cân bằng”. Họ lưu ý rằng “lạm phát tổng thể đã tăng trong vài tháng qua, phù hợp với dự báo” do giá thịt, rau củ và nhiên liệu, đồng thời cho rằng lạm phát cơ bản vẫn được “kiểm soát”. Tuy nhiên, họ dự kiến lạm phát tổng thể sẽ tăng trong những tháng tới, một phần do giá điện leo thang.

Trước bối cảnh đó, hội đồng đã bỏ phiếu 4-2 để giữ nguyên lãi suất repo; hai thành viên bất đồng quan điểm ủng hộ cắt giảm 25 điểm cơ bản. Các nhà hoạch định chính sách lưu ý rằng họ đã hạ lãi suất 125 điểm cơ bản trong năm qua và muốn quan sát thêm tác động của việc giảm lãi suất đối với nền kinh tế.

Brazil: Ngân hàng trung ương duy trì chính sách tiền tệ “thắt chặt mạnh mẽ”

Hôm thứ Tư, Ngân hàng trung ương Brazil quyết định giữ nguyên lãi suất chủ chốt Selic ở mức 15,00%. Quyết định này, vốn đã được dự báo rộng rãi, nhận được sự đồng thuận tuyệt đối từ các nhà hoạch định chính sách.

Trong tuyên bố sau cuộc họp, gần như lặp lại thông điệp sau cuộc họp cuối tháng 7, các nhà hoạch định chính sách mô tả môi trường toàn cầu vẫn “bất định do chính sách kinh tế và triển vọng kinh tế” tại Mỹ. Ở trong nước, họ cho rằng “hoạt động kinh tế tiếp tục cho thấy dấu hiệu tăng trưởng chậm lại”, nhưng thị trường lao động vẫn mạnh và các chỉ số lạm phát vượt mục tiêu của ngân hàng trung ương.

Các nhà hoạch định chính sách chỉ ra nhiều rủi ro lạm phát ở cả hai chiều và nhấn mạnh rằng rủi ro “tiếp tục cao hơn mức thông thường”. Họ cũng tái khẳng định quan điểm rằng môi trường vĩ mô hiện nay đặc trưng bởi “kỳ vọng lạm phát mất neo, dự báo lạm phát cao, hoạt động kinh tế duy trì khả năng chống chịu và áp lực từ thị trường lao động”.

Theo họ, phản ứng chính sách phù hợp “đòi hỏi một chính sách tiền tệ thắt chặt đáng kể trong thời gian rất dài”. Dù giữ nguyên lãi suất Selic ở mức 15,00%, các quan chức khẳng định họ “sẽ không ngần ngại tăng lãi suất trở lại nếu cần thiết”. Lần tăng lãi suất gần nhất là vào tháng 6.

Đại Hùng