Điều chỉnh quy mô đầu tư đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Cũng tại tờ trình Chính phủ mới nhất về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Bộ GTVT đã điều chỉnh quy mô, tổng mức đầu tư.

Theo đó, phạm vi đầu tư của dự án: Điểm đầu tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc), thuộc địa phận thành phố Lào Cai; điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện, thuộc địa phận TP Hải Phòng. Chiều dài tuyến chính khoảng 390,9km (gồm đoạn ga Lào Cai mới - ga khu bến Lạch Huyện dài 385,8km và đoạn nối ray - ga Lào Cai mới dài 5,1km) và 3 tuyến nhánh khoảng 27,9km (Tuyến nhánh nối ga Nam Đình Vũ vào khu bến Đình Vũ dài 7,5km; các tuyến nhánh kết nối vào ga Yên Viên dài 7,7km; tuyến nhánh nối ga Nam Đồ Sơn dài 12,7km). Dự án đi qua địa phận 9 tỉnh, thành phố gồm: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng. Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng là đường sắt cấp 1, khổ 1.435mm.

Đường sắt quốc gia trục Đông - Tây hiện có năng lực vận tải thấp, không đáp ứng nhu cầu vận tải tăng cao trong tương lai. Ảnh minh họa

Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 203.231 tỷ đồng (tương đương khoảng 8,369 tỷ USD), hình thức đầu tư công. Trong đó, đối với đoạn tuyến trên địa bàn TP Hải Phòng, UBND TP Hải Phòng đề xuất sử dụng nguồn vốn ngân sách địa phương để thực hiện đầu tư đoạn tuyến nhánh Nam Đồ Sơn (12,7km) và thực hiện công tác giải phóng mặt bằng của Dự án đoạn qua địa bàn thành phố. Về công năng vận tải, theo kết quả dự báo nhu cầu vận tải, tuyến đường sắt mới cần vận chuyển hành khách và hàng hóa; đồng thời tuyến sẽ kết nối trực tiếp với tuyến đường sắt Hà Khẩu Bắc - Ngọc Khê của Trung Quốc đang khai thác chung hành khách và hàng hóa. Vì vậy, dự án đề xuất công năng của tuyến đường sắt mới là vận chuyển chung hành khách và hàng hóa.

Tuyến đường sắt hiện hữu sẽ đảm nhận vận tải hành khách nội địa, du lịch chặng ngắn, vận chuyển một số chủng loại hàng hóa có sẵn chân hàng kết nối trực tiếp với tuyến đường sắt. Dự án đề xuất đoạn tuyến chính (Đoạn từ ga Lào Cai đến ga Nam Hải Phòng, không bao gồm đoạn khu vực đầu mối Hà Nội) tốc độ thiết kế 160km/h; đoạn qua khu vực đầu mối Hà Nội tốc độ thiết kế 120km/h; các đoạn tuyến nối, tuyến nhánh (Đoạn nối ray - ga Lào Cai mới; đoạn ga Nam Hải Phòng - ga Lạch Huyện; tuyến nhánh nối ga Nam Đình Vũ vào khu bến Đình Vũ; các tuyến nhánh kết nối vào ga Yên Viên, tuyến nhánh nối ga Nam Đồ Sơn) tốc độ thiết kế 80km/h. Toàn tuyến dự kiến bố trí 18 ga gồm 3 ga lập tàu Lào Cai, Yên Thường, Nam Hải Phòng và 15 ga hỗn hợp. Ngoài ra, để thực hiện các tác nghiệp kỹ thuật phục vụ chạy tàu, bố trí 14 trạm tác nghiệp kỹ thuật.

Để thực hiện thành công, Bộ GTVT đề xuất áp dụng các chính sách đặc thù để huy động nguồn lực, phân quyền đầu tư và phát triển công nghiệp đường sắt, đào tạo nguồn nhân lực. Trong đó có 13 chính sách thuộc thẩm quyền của Quốc hội và 4 cơ chế do Chính phủ quyết định. Trong quá trình thực hiện dự án, Thủ tướng được quyết định phát hành trái phiếu Chính phủ trong trường hợp dự toán ngân sách nhà nước bố trí hàng năm không đáp ứng tiến độ. Chính phủ cũng có thể huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi nước ngoài để thực hiện dự án và không phải lập đề xuất dự án sử dụng vốn ODA. Chính phủ được sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương và các nguồn vốn hợp pháp khác cho dự án trong trường hợp đàm phán hiệp định vay không thành công, hoặc quy mô khoản vay không đủ. Bộ GTVT đánh giá doanh nghiệp đường sắt trong nước đủ khả năng để nhận chuyển giao công nghệ đối với công tác quản lý, bảo trì, vận hành, khai thác.

Ngoài ra, Bộ GTVT còn đưa ra một số chính sách đặc thù như để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thì cần thành lập Tổ thẩm định kiểm tra công tác lựa chọn nhà thầu với sự tham gia của đại diện các Bộ Quốc phòng, Công an, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước. Cùng với đó, các cơ chế thủ tục giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật, chính sách về chỉ định thầu cũng được đề xuất.

Đường sắt quốc gia trục Đông - Tây nối cảng biển phía đông tại Hải Phòng với vùng Tây Bắc hiện có hai tuyến chính là Hà Nội - Hải Phòng và Hà Nội - Lào Cai, nhưng khổ đường hẹp 1.000mm, tiêu chuẩn kỹ thuật và năng lực vận tải thấp, không đáp ứng nhu cầu vận tải tăng cao trong tương lai. Trong khi đó, trục đường sắt Đông - Tây hiện chiếm gần 50% khối lượng vận tải cả hành khách và hàng hóa của hệ thống đường sắt quốc gia. Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng sẽ góp phần nâng cao năng lực vận chuyển của tuyến đường sắt trục Đông - Tây nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải bằng đường sắt, kết nối đường sắt quốc gia với các cảng biển, các khu công nghiệp tập trung, khu du lịch, đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Đặng Nhật