Độc lạ loài cá biết đi bộ có nhiều ở Việt Nam, được nấu thành món ngon hấp dẫn

Ở vùng quê Việt Nam, nhất là tại các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ và miền Tây Nam Bộ, cá rô đồng từ lâu đã trở thành hình ảnh quen thuộc, gắn liền với những mùa nước nổi, những buổi sáng mờ sương ra đồng hay những buổi chiều mưa rả rích.

Loài cá nhỏ bé nhưng mạnh mẽ này không chỉ nổi bật bởi khả năng sinh tồn kỳ diệu mà còn vì giá trị ẩm thực độc đáo, tạo nên những món ăn dân dã đậm đà hương vị quê hương.

Cá rô đồng là loài cá quen thuộc với nhiều người Việt. (Ảnh Nature)

Loài cá độc lạ "biết đi bộ"

Cá rô đồng (Anabas testudineus) là loài cá đặc biệt có khả năng “đi bộ” trên cạn. Sau những cơn mưa lớn ở Triều Châu (Trung Quốc), Chachoengsao (Thái Lan), hay cả vùng quê Việt Nam, không ít lần người dân bắt gặp hàng trăm con cá rô đồng nối đuôi nhau băng qua đường tìm về nơi có mực nước phù hợp để sinh sống.

Sở dĩ chúng có thể làm điều kỳ lạ này là nhờ cơ quan hô hấp phụ cho phép hít thở không khí và hệ vây, gai cứng giúp cá di chuyển trên mặt đất.

Cá rô đồng còn có thể sống sót trong điều kiện khắc nghiệt, thậm chí “đóng băng” đến 2 năm trong môi trường cực lạnh nhờ protein chống đông đặc biệt.

Cá rô đồng có khả năng "đi bộ" là nhờ cơ quan hô hấp phụ cho phép hít thở không khí và hệ vây, gai cứng giúp cá di chuyển trên mặt đất. (Ảnh Nature)

Sinh trưởng chủ yếu tại các ao, ruộng, đầm lầy và mương rạch ở vùng nhiệt đới, cá rô đồng không chỉ phổ biến ở Việt Nam mà còn xuất hiện ở nhiều quốc gia châu Á khác như Thái Lan, Lào, Campuchia, Ấn Độ và Philippines.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, cá rô đồng không chỉ là một loài thủy sản quen thuộc mà còn là linh hồn của nhiều món ăn truyền thống, mang theo ký ức tuổi thơ và sự gắn bó với làng quê.

Món ngon từ cá rô đồng

Một trong những món ăn dân dã nhưng đặc biệt thơm ngon từ cá rô đồng là canh cá rô nấu rau cải.

Món ăn này có cách nấu đơn giản nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ. Cá được làm sạch, luộc chín, gỡ thịt để xào sơ với hành khô trước khi thả vào nồi nước luộc cá đã lọc sạch. Rau cải được thêm vào sau cùng, tạo nên vị thanh mát và hương thơm đặc trưng.

Đây là món ăn thường xuất hiện trong những bữa cơm gia đình ngày hè, vừa bổ dưỡng vừa giúp giải nhiệt.

Món canh cải nấu với cá rô đồng. (Ảnh sưu tầm)

Nếu đến Hải Dương, du khách khó lòng bỏ qua bún cá rô đồng, món ăn từng được ghi danh vào top 50 đặc sản Việt Nam. Khác với các món bún cá thông thường, nước dùng bún cá rô được nấu từ chính xương cá, không dùng xương heo, tạo nên vị ngọt thanh thuần khiết.

Cá được rán sơ hoặc hấp, ăn kèm bún tươi, rau cần, cải ngọt và lát gừng mỏng, tạo nên hương vị hài hòa giữa ngọt, cay, và thơm. Món ăn này vừa mộc mạc, giản dị, lại vừa tinh tế, ăn một lần là nhớ mãi.

Món bún cá rô đồng được nhiều người yêu thích. (Ảnh sưu tầm)

Không chỉ có vậy, cá rô đồng còn được chế biến thành cá rô kho nghệ, món ăn đậm đà thường thấy trong bữa cơm miền Trung. Cá được làm sạch, ướp với nghệ tươi giã nhỏ, thêm chút nước mắm, tiêu, và kho liu riu đến khi thịt săn chắc, màu vàng óng quyện vị cay nhẹ của nghệ. Món này dùng với cơm trắng nóng hổi thì không gì bằng.

Ngoài ra, ở miền Tây Nam Bộ, cá rô đồng còn được chế biến thành cá rô nướng trui – món ăn mang đậm hương đồng gió nội. Cá được xiên vào que tre, nướng trực tiếp trên lửa rơm cho đến khi lớp da cháy xém, tỏa mùi thơm lừng.

Khi ăn, chỉ cần cạo lớp tro, chấm muối ớt chanh hoặc nước mắm me là đủ để cảm nhận vị ngọt tự nhiên của cá.

Món cá rô nướng thơm ngon. (Ảnh sưu tầm)

Không chỉ ngon, thịt cá rô đồng còn được đánh giá cao về mặt dinh dưỡng với nhiều vi chất như vitamin A, E, niacin, tốt cho mắt và tim mạch. Nhờ đó, cá rô đồng trở thành nguồn thực phẩm giàu giá trị trong đời sống người Việt.

Dẫu nhỏ bé và có vẻ ngoài không mấy bắt mắt nhưng cá rô đồng lại chứa đựng cả một thế giới kỳ thú về khả năng thích nghi, sinh tồn và góp phần làm nên bản sắc ẩm thực quê nhà. Từ đồng ruộng cho đến mâm cơm, cá rô đồng không chỉ là nguyên liệu nấu ăn mà còn là một phần ký ức ngọt ngào của bao thế hệ người Việt.

Hoàng Minh