Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, đáp ứng yêu cầu trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc
Với thế và lực đã tích lũy được sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, đất nước ta vững bước tiến vào kỷ nguyên phát triển vươn mình của dân tộc Việt Nam trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Để thực hiện thắng lợi mục tiêu chiến lược trong kỷ nguyên phát triển mới, phụ thuộc rất lớn vào chất lượng nguồn nhân lực, trước hết là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược phải được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, đổi mới tư duy, tầm nhìn, phương pháp, phong cách công tác, hội tụ cả về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực, uy tín.
Tổng Bí thư Tô Lâm trao đổi với các học viên là cán bộ quy hoạch Ủy viên Trung ương Đảng khóa XIV về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc_Ảnh: TTXVN
Ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trong kỷ nguyên mới
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”(1). Phẩm chất, đạo đức và năng lực chuyên môn của cán bộ quyết định thành công của sự nghiệp cách mạng. “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”(2). Do vậy, Người luôn quan tâm đặc biệt đến đào tạo, bồi dưỡng để xây dựng đội ngũ cán bộ vừa “hồng”, vừa “chuyên”.
Thực hiện tư tưởng của Người, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn coi trọng và dày công đào tạo, xây dựng các thế hệ cán bộ tài đức, trung kiên, tận tụy phục vụ nhân dân, phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Đảng xác định công tác xây dựng đội ngũ cán bộ là nội dung “then chốt” của công tác xây dựng Đảng, đặc biệt là xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược. Bởi vì, đội ngũ cán bộ cấp chiến lược là bộ phận làm thành trụ cột, giữ vị trí then chốt, trọng yếu của hệ thống chính trị và đất nước, có chức năng hoạch định và lãnh đạo thực hiện quyết sách chiến lược của Đảng và Nhà nước. Cho nên, đội ngũ cán bộ cấp chiến lược là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và của chế độ.
Đại hội XIII của Đảng đã đề ra nhiệm vụ trọng tâm trong nhiệm kỳ là “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Hoàn thiện thể chế, quy định về công tác cán bộ, tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí, cơ chế đánh giá cán bộ. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết”(3). Như vậy, vai trò, nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là vô cùng quan trọng để thực hiện mục tiêu này.
Trong bài phát biểu với học viên tham gia các lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng đối với cán bộ quy hoạch Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương khóa XIV, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ luôn được xác định là công việc “then chốt” của công tác xây dựng Đảng. Tổng Bí thư nhấn mạnh tới kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Theo đó, đích đến của kỷ nguyên vươn mình là dân giàu, nước mạnh, xã hội xã hội chủ nghĩa, sánh vai với các cường quốc năm châu. Ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên mới là thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao… Thời điểm bắt đầu kỷ nguyên mới là Đại hội XIV của Đảng(4). Như vậy, với việc xác định đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thông điệp rất mạnh mẽ cho công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ là phải đổi mới tư duy, đổi mới cách thức tổ chức thực hiện, đề ra những giải pháp cụ thể để xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ cấp chiến lược nói riêng phải thực hiện nhiệm vụ chiến lược xây dựng đội ngũ cán bộ đủ năng lực, phẩm chất, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, phục vụ sứ mệnh vĩ đại đưa Việt Nam vươn mình, sánh vai với các cường quốc trên thế giới.
Một số kết quả đạt được trong công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược thời gian qua
Từ nhiệm kỳ Đại hội XII, Đảng ta đã đặt ra mục tiêu tập trung xây dựng được đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Theo đó, đối với đội ngũ cán bộ cấp chiến lược: Thực sự tiêu biểu về chính trị, tư tưởng, phẩm chất, năng lực và uy tín; trên 15% dưới 45 tuổi; từ 40% - 50% đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế(5). Bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Tổ chức Trung ương đã thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh triển khai thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp; trong đó, đặc biệt chú trọng công tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với đội ngũ cán bộ cấp chiến lược. Khóa XII, đã tổ chức 2 lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với 181 đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, bộ trưởng, bí thư tỉnh ủy, thành ủy và tương đương (Ủy viên Trung ương Đảng và Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng khóa XII là 169 đồng chí; bộ trưởng, bí thư tỉnh ủy, thành ủy và tương đương không tham gia Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII là 12 đồng chí); 1 lớp bồi dưỡng đối với 20 đồng chí Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng; 5 lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với 222 đồng chí cán bộ quy hoạch cấp chiến lược khóa XIII; tổ chức được 224 lượt cán bộ cấp chiến lược và quy hoạch cấp chiến lược đi bồi dưỡng ở nước ngoài theo Đề án 165 của Bộ Chính trị và 29 đoàn, với 390 lượt cán bộ đi bồi dưỡng theo các thỏa thuận hợp tác đào tạo cán bộ với Trung Quốc, Nhật Bản, Xinh-ga-po. Khóa XIII, đã tổ chức 3 lớp bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng đối với 148 đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng; 1 lớp bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng đối với 20 đồng chí Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng; 3 lớp bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng đối với 118 đồng chí phó bí thư tỉnh ủy, thành ủy, chủ tịch hội đồng nhân dân, chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; 3 lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng đối với 149 đồng chí cán bộ quy hoạch Ủy viên Trung ương Đảng khóa XIV (theo kế hoạch, sẽ tổ chức lớp thứ tư trong thời gian tới); tổ chức 24 đoàn, với 362 lượt cán bộ cấp chiến lược và quy hoạch cấp chiến lược đi bồi dưỡng ở nước ngoài (trong đó: 14 đoàn, với 208 lượt cán bộ đi nghiên cứu, học tập theo chương trình của Kết luận số 39-KL/TW, ngày 18-7-2022, của Bộ Chính trị, “Về chủ trương bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước”; 10 đoàn, với 154 lượt cán bộ đi bồi dưỡng theo các thỏa thuận hợp tác đào tạo cán bộ với Trung Quốc, Nhật Bản, Xinh-ga-po). Bên cạnh đó, Ban Tổ chức Trung ương đã phối hợp với Bộ Quốc phòng tổ chức 40 lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức quốc phòng - an ninh dành cho 2.348 cán bộ cấp chiến lược Khóa XII và Khóa XIII (đối tượng 1).
Về chương trình, nội dung: Chương trình, nội dung bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với đội ngũ cán bộ cấp chiến lược được chuẩn bị chu đáo, công phu, với mục tiêu bổ sung và cập nhật có tính hệ thống kết quả nghiên cứu về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; cung cấp kiến thức cơ bản, hiện đại về khoa học lãnh đạo, quản lý, góp phần củng cố nhận thức về chính trị, hình thành tầm nhìn, tư duy chiến lược của người cán bộ cấp cao của Đảng, Nhà nước trước yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Đồng thời, đội ngũ cán bộ cấp chiến lược được trang bị thêm nhiều kiến thức, phương pháp tư duy, phương pháp tiếp cận và kỹ năng lãnh đạo, quản lý, nhất là được rèn luyện và bổ sung kỹ năng nghiên cứu tổng kết thực tiễn, kỹ năng hoạch định chính sách và tổ chức thực hiện, kỹ năng kiểm tra, giám sát, đánh giá hiệu quả quyết định quản lý, kỹ năng phân tích, tổng hợp, xử lý thông tin, nghiên cứu và dự báo tình hình, kỹ năng xử lý tình huống… Bên cạnh đó, qua việc học tập chuyên đề, thảo luận, nghiên cứu thực tế và duy trì kỷ cương, kỷ luật của lớp bồi dưỡng đã góp phần rèn luyện, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ về lý tưởng cách mạng, nâng cao bản lĩnh chính trị, tu dưỡng phẩm chất đạo đức cách mạng, lối sống, tác phong của người lãnh đạo, quản lý, xây dựng ý thức trách nhiệm của người cán bộ cấp cao trước Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Về công tác tổ chức các lớp bồi dưỡng: Ban Tổ chức Trung ương với chức năng là cơ quan tham mưu của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã luôn chủ động, tích cực trong xây dựng kế hoạch, tham mưu thành lập ban chỉ đạo lớp bồi dưỡng; theo dõi, giám sát việc thực hiện kế hoạch, bảo đảm đạt mục tiêu, yêu cầu và hiệu quả của chương trình bồi dưỡng. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức triển khai kế hoạch bồi dưỡng, chủ trì biên soạn nội dung bồi dưỡng hoặc đặt hàng với chuyên gia, nhà khoa học, nhà lãnh đạo, quản lý để xây dựng chuyên đề, bài giảng; chủ trì bố trí báo cáo viên hoặc mời báo cáo viên có năng lực, uy tín. Các cơ quan liên quan, như Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Công an, Ban Bảo vệ chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương… theo chức năng, nhiệm vụ đã chủ động, nêu cao tinh thần trách nhiệm của thành viên Ban Chỉ đạo. Sự phối hợp chặt chẽ và thực hiện chế độ thông tin kịp thời, báo cáo thường xuyên của các cơ quan liên quan đã góp phần quan trọng vào thành công của lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức dành cho đội ngũ cán bộ cấp chiến lược.
Nhìn chung, công tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đã được thực hiện bài bản, nền nếp, khoa học từ các nhiệm kỳ gần đây và ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng đội ngũ này, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của đất nước trong giai đoạn vừa qua, trở thành hình mẫu để cấp ủy, tổ chức đảng cấp dưới noi theo, học tập trong tổ chức bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý theo phân cấp. Tuy nhiên, trước bối cảnh, yêu cầu của tình hình mới, công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ cấp chiến lược nói riêng cần tiếp tục được hoàn thiện và đổi mới mạnh mẽ để nâng chất lượng, hiệu quả lên tầm cao mới, đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng đối với cán bộ quy hoạch Ủy viên Trung ương Đảng khóa XIV thăm, khảo sát thực tế Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia_Nguồn: mpi.gov.vn
Nhận diện bối cảnh trong kỷ nguyên mới và yêu cầu mới về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược
Nhận diện bối cảnh trong kỷ nguyên mới
Chúng ta đang sống trong một “thế giới phẳng” với biến đổi rất nhanh và khó lường. Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ, hình thành phương thức sản xuất số, đòi hỏi chuyển đổi số là một tất yếu. Trong những năm tới, tình hình thế giới và trong nước có cả thuận lợi, thời cơ và khó khăn, thách thức đan xen, đặt ra nhiều vấn đề mới. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược cũng nằm trong bối cảnh đó, có nhiều thời cơ, thuận lợi, nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức, đòi hỏi đổi mới mạnh mẽ nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của tình hình thực tiễn. Do vậy, cần nhận diện chính xác, phân tích đầy đủ bối cảnh hiện tại và dự báo tương lai để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức.
Thứ nhất, toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng đặt ra yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ có đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Quá trình toàn cầu hóa, chiến tranh, căng thẳng giữa các nước lớn, chủ nghĩa bảo hộ, dịch bệnh, biến đổi khí hậu… đã và đang tác động rất lớn đến việc sắp xếp lại trật tự kinh tế - chính trị trên thế giới. Thực tiễn hiện nay cho thấy trong thế giới mới khó có một quốc gia hoặc liên minh nào có thể thao túng vấn đề toàn cầu. Từ đó, Việt Nam có cơ hội hợp tác với nhiều quốc gia trên thế giới. Đến năm 2030, Việt Nam được dự báo sẽ trở thành một trong những điểm đến chính của thương mại thế giới. Vì vậy, trước thời cơ đó, chúng ta cần tập trung phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao; phải phát triển được đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp chiến lược, có đủ năng lực, phẩm chất và khả năng làm việc trong môi trường quốc tế, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Thứ hai, sự phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Thế giới đã bước vào cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Việt Nam cũng nhanh chóng hình thành phát triển số, trong đó đồng bộ trình độ phát triển lực lượng sản xuất với quan hệ sản xuất số dựa trên nền tảng chuyển đổi số trong xã hội. Từ đó, yêu cầu đặt ra đối với công tác giáo dục, đào tạo nhân lực nói chung và đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược nói riêng là thích ứng với phương thức sản xuất số, chuyển đổi số trong xã hội. Với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, để gia tăng năng lực nội sinh thì yêu cầu cần thiết là hợp tác quốc tế về khoa học - công nghệ. Hợp tác, làm việc hiệu quả, nhưng không lệ thuộc vào nước ngoài là một nhiệm vụ, thách thức lớn đối với đội ngũ cán bộ cấp chiến lược.
Thứ ba, giáo dục - đào tạo dựa trên cơ sở vật chất - kỹ thuật của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và phương pháp dạy - học tiên tiến. Trong một thế giới biến đổi khó lường và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ, xuất hiện ngày càng nhiều xu thế, mô hình, công nghệ đào tạo và học tập mới làm thay đổi cách thức theo đó tổ chức, cá nhân học tập. Việc chuyển dịch, cải tiến hình thức, phương thức đào tạo, bồi dưỡng đối với đội ngũ cán bộ là xu thế không thể đảo ngược. Với mỗi cán bộ nói chung và đội ngũ cán bộ cấp chiến lược nói riêng, việc học tập suốt đời đã trở thành một yêu cầu bắt buộc, là nghĩa vụ, trách nhiệm và quyền lợi. Do đó, lựa chọn hình thức, phương thức đào tạo, bồi dưỡng mới, gắn với sự phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trở thành xu thế tất yếu trong giai đoạn hiện nay và tương lai.
Yêu cầu về xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong kỷ nguyên phát triển mới
Xuất phát từ bối cảnh mới, Đảng ta đã xác định kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thể hiện trong 4 điểm quan trọng liên quan tới đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ các cấp, đó là:
Một là, Đảng ta đã xác định thời điểm từ Đại hội XIV của Đảng, đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc với đích đến là dân giàu, nước mạnh, xã hội xã hội chủ nghĩa, sánh vai với các cường quốc năm châu(6).
Hai là, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để cải thiện vị thế của mình trên bản đồ thế giới; bởi vì, đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay(7).
Ba là, mục tiêu, yêu cầu của Đảng đối với xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, trong đó có đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ đã được nêu cụ thể trong Nghị quyết số 26-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 7 khóa XII(8) phải quyết tâm thực hiện.
Bốn là, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng đối với đội ngũ cán bộ cấp chiến lược trở thành yêu cầu bắt buộc để thích ứng với tình hình thực tiễn thay đổi từng ngày(9).
Đội ngũ cán bộ cấp chiến lược là lực lượng lãnh đạo nòng cốt của đất nước, là hình ảnh trực tiếp tiêu biểu cho trí tuệ của Đảng, Nhà nước. Uy tín của đội ngũ cán bộ cấp chiến lược góp phần củng cố và tăng cường uy tín của Đảng và Nhà nước. Ngày 2-1-2020, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 214-QĐ/TW, về “Khung tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý”. Theo đó, đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, ngoài việc đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn, yêu cầu đối với đội ngũ cán bộ nói chung, còn cần có yêu cầu riêng về năng lực, phẩm chất và đạo đức. Để xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong kỷ nguyên phát triển mới, cần chú trọng một số nội dung, yêu cầu cơ bản sau đây:
Thứ nhất, đội ngũ cán bộ cấp chiến lược phải thực sự tiêu biểu về đạo đức cách mạng, trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng và nhân dân, thực sự phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, lấy lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích của nhân dân làm cơ sở cho mỗi quyết định, hành vi; thực sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, thể hiện khát vọng vươn lên của dân tộc.
Thứ hai, đội ngũ cán bộ cấp chiến lược phải là những người có trí tuệ lớn, có tư duy chiến lược; thực sự thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; biết vận dụng lý luận vào thực tiễn, dùng lý luận để soi sáng thực tiễn và từ thực tiễn mà tổng kết, phát triển lý luận. Đội ngũ cán bộ cấp chiến lược phải có khả năng dự báo trên cơ sở khoa học để luôn chủ động trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo; có năng lực tổ chức thực tiễn, thực hiện hiệu quả Cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Thứ ba, đội ngũ cán bộ cấp chiến lược phải có năng lực làm việc trong môi trường quốc tế, có tri thức, phong cách phù hợp, am hiểu về luật pháp, đời sống chính trị, kinh tế, xã hội quốc tế; có tầm nhìn thời đại để đối thoại, trao đổi, khẳng định được diện mạo và tầm vóc của dân tộc, về khát vọng của dân tộc và mong muốn được đóng góp chung vào sự phát triển của nhân loại.
Thứ tư, đội ngũ cán bộ cấp chiến lược phải có năng lực tiếp cận phương thức sản xuất số, hiểu biết sâu sắc về chuyển đổi số và có phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực được phân công, góp phần hình thành phương thức sản xuất số trong kỷ nguyên mới.
Một số giải pháp cơ bản nhằm đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược trong kỷ nguyên mới
Từ nhận diện về bối cảnh tình hình và nội dung, yêu cầu về xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong kỷ nguyên mới, công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ này cần tập trung thực hiện giải pháp phù hợp để đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả; trong đó, cần chú ý một số nội dung cơ bản sau:
Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược; tiếp tục hoàn thiện quy định, cơ chế, chính sách nhằm tạo cơ sở chính trị, pháp lý đầy đủ, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn để công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ đi vào nền nếp, khoa học; chất lượng, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả được nâng lên tầm cao mới; chỉ đạo xây dựng chiến lược, kế hoạch tổng thể dài hạn, bài bản về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là đối với đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, để xây dựng đội ngũ này từ sớm, từ xa.
Thứ hai, các cơ quan tham mưu ở Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tiếp tục nâng cao tinh thần chủ động, tích cực nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, tham mưu, đề xuất hoàn thiện quy định, cơ chế, chính sách về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; nghiên cứu, tham mưu Bộ Chính trị, Ban Bí thư xây dựng chiến lược, kế hoạch tổng thể, dài hạn về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong kỷ nguyên phát triển mới. Tăng cường xây dựng nội dung đào tạo, bồi dưỡng về kỷ nguyên mới, về phương thức sản xuất số.
Thứ ba, đổi mới nội dung, chương trình bồi dưỡng, cập nhật kiến thức phải theo hướng bám sát nhu cầu của đội ngũ cán bộ cấp chiến lược để xây dựng nội dung, chương trình phù hợp (hướng tới cung cấp kiến thức, kỹ năng mà cán bộ cần) về các khối kiến thức, kỹ năng, như lý luận chính trị; đường lối, chính sách; tầm nhìn, tư duy chiến lược; chuyển đổi số; kỹ năng lãnh đạo, quản lý; kỹ năng dự báo; kỹ năng xử lý tình huống; kỹ năng đàm phán, xử lý vấn đề quốc tế… Trong đó, đặc biệt chú trọng năng lực rất cần thiết trong kỷ nguyên mới, đó là khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ am hiểu sâu về luật pháp quốc tế, thương mại, đầu tư quốc tế, trước hết là cán bộ trực tiếp làm công tác hội nhập kinh tế quốc tế, giải quyết tranh chấp quốc tế(10). Nội dung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm việc trong môi trường quốc tế cần bao quát ba nhóm kiến thức, kỹ năng: 1- Hệ thống tri thức chuyên môn, pháp luật, thông lệ quốc tế; 2- Hệ thống công cụ làm việc, như ngoại ngữ, tin học; 3- Hệ thống kỹ năng mềm, phản biện, đàm phán.
Thứ tư, đổi mới phương pháp và đa dạng hóa hình thức đào tạo, bồi dưỡng đối với đội ngũ cán bộ cấp chiến lược dựa trên nền tảng chuyển đổi số. Chuyển đổi mạnh mẽ phương pháp bồi dưỡng, từ cung cấp kiến thức một chiều sang trao đổi thông tin, kinh nghiệm và thảo luận. Điều này đòi hỏi người trao đổi thực sự có kỹ năng, có đủ tầm tri thức, thực sự am hiểu lý luận, sâu sát thực tiễn và người học rất chủ động, tích cực trong quá trình học tập. Cần phát huy hiệu quả từ việc nghiên cứu, khảo sát mô hình thực tiễn, thảo luận vấn đề thực tiễn đặt ra. Đẩy mạnh hình thức bồi dưỡng trực tuyến và học tập trên internet… Nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu về chuyên đề, tài liệu để đội ngũ cán bộ cấp chiến lược chủ động tự học, tự nghiên cứu; đưa việc tự học, tự trau dồi tri thức trở thành văn hóa, trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ cấp chiến lược.
Thứ năm, đổi mới mạnh mẽ hoạt động nghiên cứu thực tế, không tổ chức nghiên cứu thực tế ở trong nước và nước ngoài cho tất cả học viên. Cần lựa chọn từng chuyên đề, từng nhóm học viên để tổ chức hoạt động nghiên cứu thực tế thực sự hiệu quả. Lựa chọn đối tác nước ngoài uy tín, chất lượng để cử cán bộ sang nghiên cứu, học tập. Nội dung, chương trình nghiên cứu ở nước ngoài phải được chuẩn bị kỹ lưỡng, cụ thể để khai thác tối đa hiệu quả của việc nghiên cứu; cần trao đổi với phía đối tác về nội dung, vấn đề mà cán bộ quan tâm để phía bạn chuẩn bị chu đáo, đáp ứng đúng yêu cầu. Kết quả nghiên cứu, khảo sát thực tế ở trong nước và nước ngoài cần phổ biến rộng rãi cho tất cả nhóm đối tượng bồi dưỡng, để tham khảo và học tập; đồng thời, tránh tình trạng trùng lặp về nội dung nghiên cứu.
Thứ sáu, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tổ chức thực hiện bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với đội ngũ cán bộ cấp chiến lược của cơ quan liên quan. Công tác tổ chức lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức phải được chuẩn bị từ sớm (để cán bộ cấp chiến lược có thời gian sắp xếp kế hoạch công tác, tham gia học tập đầy đủ); xây dựng kế hoạch tổ chức phải bảo đảm bài bản, khoa học. Phân công nhiệm vụ đối với thành viên trong Ban Chỉ đạo và cơ quan, đơn vị liên quan phải cụ thể, rõ trách nhiệm trên cơ sở phù hợp với chức năng, nhiệm vụ; tránh trùng lặp hoặc bỏ sót nhiệm vụ. Thiết lập chế độ thông tin, báo cáo kịp thời vấn đề liên quan đến lớp học; cơ quan, đơn vị, bộ phận liên quan thường xuyên phối hợp chặt chẽ để thực hiện hiệu quả mục tiêu, yêu cầu mà kế hoạch đề ra. Cần quản lý chặt chẽ quá trình học tập, coi đánh giá kết quả học tập của cán bộ như là một trong những hình thức xem xét, lựa chọn cán bộ phù hợp.
Đảng ta đã xác định và quyết tâm đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Đó là sự chuyển động mạnh mẽ, dứt khoát, quyết liệt, tích cực, nỗ lực, tự tin vượt qua thách thức, vượt qua chính mình, thực hiện khát vọng vươn lên đạt được những thành tựu vĩ đại. Để thực hiện mục tiêu cao đẹp đó, đòi hỏi xây dựng được đội ngũ cán bộ cấp chiến lược chất lượng cao, đủ trí tuệ và tầm vóc lãnh đạo đất nước, lãnh đạo cuộc cách mạng này. Do vậy, công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược phải thực sự đổi mới về tư duy và cách thức tổ chức thực hiện; người làm công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ càng phải có tư duy chiến lược, xây dựng kế hoạch chiến lược, khoa học, bài bản để thực hiện mục tiêu. Trong nội dung trao đổi với học viên Lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng đối với cán bộ quy hoạch Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV (Lớp thứ 3), Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu lên 5 giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ trong giai đoạn mới; trong đó, nhấn mạnh giải pháp “tăng cường tự đào tạo, tự bồi dưỡng, nhất là đối với yêu cầu của chuyển đổi số”(11). Do vậy, song song với quá trình đào tạo, bồi dưỡng ở trường, lớp, đội ngũ cán bộ cấp chiến lược phải đề cao quá trình tự nghiên cứu, tự học tập, học tập suốt đời, nhằm đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của tình hình thực tiễn, của sự nghiệp cách mạng của dân tộc./.
TS ĐỖ TRỌNG HƯNG
Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương
------------------
(1), (2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 5, tr. 309, 280
(3) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 187
(4) Xem: GS, TS. Tô Lâm: “Một số nhận thức cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Tạp chí Cộng sản số 1050, tháng 11 - 2024, tr. 3 - 4
(5) Xem: Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 19-5-2018, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, “Về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”.
(6) Xem: GS, TS Tô Lâm: “Một số nội dung cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; những định hướng chiến lược đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Tlđd
(7) Xem: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 25
(8) Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 19-5-2018, của Hội nghị Trung ương 7 khóa XII, “Về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”, https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Nghi-quyet-26-NQ-TW-2018-xay-dung-doi-ngu-can-bo-co-nang-luc-va-uy-tin-ngang-tam-nhiem-vu-382179.aspx
(9) Quy định số 145-QĐ/TW, ngày 10-5-2024, của Bộ Chính trị, “Về chế độ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp”, https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Quy-dinh-145-QD-TW-2024-che-do-cap-nhat-kien-thuc-ky-nang-doi-voi-can-bo-lanh-dao-cac-cap-610851.aspx
(10) Xem: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. I, tr. 135 - 136
(11) GS, TS Tô Lâm: “Một số nội dung cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; những định hướng chiến lược đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Tạp chí Cộng sản điện tử, Tlđd
