Đổi mới phương pháp dạy học Hoạt động trải nghiệm lớp 4

Học sinh chia sẻ kiến thức về nghề mây tre đan sau khi tìm hiểu thực tế.

Từng bước gỡ khó

Chương trình GDPT 2018 đã đưa nội dung Hoạt động trải nghiệm là hoạt động bắt buộc được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12. Ở bậc tiểu học, hoạt động trải nghiệm tập trung vào các hoạt động khám phá bản thân, phát triển quan hệ với bạn bè, thầy cô và người thân trong gia đình. Các hoạt động xã hội và tìm hiểu một số nghề nghiệp gần gũi với học sinh cũng được tổ chức thực hiện với nội dung, hình thức phù hợp với lứa tuổi.

Thông qua các hoạt động đó, giúp học sinh hình thành, phát triển năng lực: Thích ứng với cuộc sống, thiết kế và tổ chức hoạt động, định hướng nghề nghiệp; đồng thời góp phần hình thành phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung quy định trong Chương trình tổng thể.

Trong chương trình Hoạt động trải nghiệm ở cấp tiểu học với mạch nội dung hoạt động hướng nghiệp được xây dựng đồng tâm từ lớp 2. Trong chương trình lớp 4, học sinh được tìm hiểu được những thông tin cơ bản, trải nghiệm về nghề truyền thống ở địa phương; Biết giữ an toàn trong lao động khi làm nghề truyền thống.

Sắc màu truyền thống địa phương qua chuyên đề Hoạt động trải nghiệm cấp quận.

Theo cô Lại Thị Ánh Thu - Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nguyễn Tri Phương, quận Hồng Bàng, qua thực tiễn, giáo viên khi dạy nội dung này ở chương trình lớp 4 với chủ đề “Trải nghiệm nghề truyền thống” còn gặp nhiều khó khăn về thời gian và cách thức tổ chức các hoạt động để học sinh được trải nghiệm thực tế. Đặc biệt, khi học sinh đang sống trong thời đại công nghệ 4.0, cơ hội được tiếp cận với nhiều thông tin về các ngành nghề trong nền kinh tế số nên có xu hướng thờ ơ với các hoạt động trải nghiệm nghề truyền thống.

Trước những khó khăn phải đối mặt, nhiều trường tiểu học trên địa bàn thành phố đã tích cực đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng giáo dục. Tại quận Hồng Bàng, Trường Tiểu học Nguyễn Tri Phương và Trường Tiểu học Hùng Vương đã nghiên cứu chương trình và xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường để tổ chức hiệu quả các Hoạt động trải nghiệm.

Cụ thể, trong chủ đề “Trải nghiệm nghề truyền thống” cho học sinh lớp 4 nhằm góp phần giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa và truyền thống của địa phương giáo viên đã sử dụng hình thức dạy học dự án kết hợp các hoạt động trải thực tế, qua đó tác động tích cực đến việc định hướng nghề nghiệp trong tương lai cho học sinh.

Để giúp giáo viên các nhà trường có thêm cái nhìn mới mẻ và hướng dạy học phù hợp với nội dung này, Trường Tiểu học Nguyễn Tri Phương và Trường Tiểu học Hùng Vương đã cùng lên lớp chuyên đề cấp quận. Chuyên đề được đánh giá thành công, tạo động lực đổi mới trong dạy học Hoạt động trải nghiệm.

Tích cực đổi mới

Cô Lại Thị Ánh Thu chia sẻ, với dự án “Trải nghiệm nghề truyền thống - Khám phá và phát huy giá trị văn hóa địa phương” được thực hiện qua 3 giai đoạn.

Giai đoạn 1 - Lập kế hoạch: Giáo viên tổ chức cho các em học sinh thảo luận xác định mục tiêu của dự án học tập. Sau đó học sinh được chia thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm sẽ tìm hiểu về một nghề truyền thống tại địa phương. Các nhóm lên kế hoạch, xây dựng ý tưởng, phân công nhiệm vụ và đề ra tiến độ thời gian hoàn thành nhiệm vụ

Giai đoạn 2 - Thực hiện dự án: Học sinh tiến hành tìm kiếm thu thập thông tin về các làng nghề truyền thống ở địa phương TP Hải Phòng bằng nhiều hình thức như: tìm hiểu qua sách báo, internet, phỏng vấn người thân, các thầy cô.... Đặc biệt, các em được tham gia các buổi trải nghiệm, trò chuyện với nghệ nhân hoặc những người làm nghề truyền thống tại làng nghề, qua đó hiểu rõ về quy trình sản xuất và ý nghĩa của sản phẩm làng nghề truyền thống.

Sau khi thu thập thông tin, mỗi nhóm sẽ lên kế hoạch tạo ra sản phẩm thủ công liên quan đến nghề truyền thống mà nhóm đã nghiên cứu. Các em sẽ tự tay làm và thể hiện sự sáng tạo của mình trong quá trình thực hiện.

Giai đoạn 3 - Hoàn thành dự án: Học sinh hoàn thành báo cáo về dự án và trình bày sản phẩm của dự án thông qua tổ chức triển lãm “Theo dấu nghệ nhân” với các sản phẩm sưu tầm được qua quá trình trải nghiệm tại các làng nghề truyền thống và sản phẩm của nhóm hoặc cá nhân tự tạo ra trong quá trình thực hiện dự án. Đồng thời học sinh sẽ tham gia đánh giá, chia sẻ bài học kinh nghiệm khi tham gia dự án.

Ở giai đoạn 3 của dự án, các em học sinh được thực hiện một dự án nhỏ để báo cáo kết quả của dự án lớn đó là Tiểu dự án “Tổ chức triển lãm: Theo dấu nghệ nhân”. Dưới sự hướng dẫn của các thầy cô, các em đã thực dự án này trong 6 ngày.

Học sinh được rèn sự tự tin và khả năng thuyết trình.

Tại chuyên đề cấp quận, thầy cô giáo các nhà trường sẽ được dự tiết báo cáo kết quả thực hiện tiểu dự án “Tổ chức triển lãm: Theo dấu nghệ nhân" dưới sự dẫn dắt của cô Hà Thị Phương Hằng, Trường Tiểu học Nguyễn Tri Phương và cô Nguyễn Thị Ngọc Anh, Trường Tiểu học Hùng Vương.

Cô Nguyễn Thị Ngọc Anh cho hay, qua phần báo cáo dự án, từ những kiến thức, kỹ năng có được, học sinh hình thành năng lực giao tiếp, hợp tác, thẩm mỹ và sáng tạo, giải quyết vấn đề. Từ đó khơi dậy cho trò niềm tự hào về nét đẹp văn hóa, biết giữ gìn phát huy giá trị của các làng nghề truyền thống.

Em Lê Ngọc Hân, lớp 4A4, Trường Tiểu học Hùng Vương chia sẻ, qua trải nghiệm nghề truyền thống trong các tiết học em thấy được sự vất vả, nỗ lực của các nghệ nhân, người lao động để tạo ra sản phẩm. Từ đó em có ý thức lan tỏa nét đẹp văn hóa địa phương.

Bà Hoàng Thị Minh Hương - Phó trưởng phòng GD&ĐT quận Hồng Bàng cho hay: Thực hiện, Chương trình GDPT 2018, năm học 2024-2025, phòng GD&ĐT đã chỉ đạo 100% các trường tổ chức nhiều các chuyên đề ở nhiều môn, nhiều lĩnh vực khác nhau.

Cụ thể: “Sử dụng hiệu quả Thiết bị dạy học số, Thư viện số trong dạy và học”; “Dạy học phát triển năng lực học sinh trong môn Công nghệ lớp 4”; “Dạy lồng ghép giáo dục địa phương vào tiết Hoạt động trải nghiệm lớp 4”; “Sử dụng thiết bị dạy học số, phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh lớp 5 thông qua chủ đề: Thống kê và xác suất”; Chuyên đề: “Dạy học dự án thông qua chủ đề “Trải nghiệm nghề truyền thống” góp phần giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa của địa phương trong chương trình hoạt động trải nghiệm lớp 4”....

Qua các chuyên đề, phòng GD&ĐT đã chỉ đạo các trường thảo luận, góp ý kiến rút kinh nghiệm và thực hiện vận dụng linh hoạt trong triển khai tại cơ sở, góp phần từng bước nâng cao chất lượng giáo dục.

Nguyễn Dịu