Đổi mới sáng tạo vẫn là điểm nghẽn trong văn hóa doanh nghiệp

Năm nay khảo sát được thực hiện từ tháng 7 đến tháng 10 thu thập phản hồi từ trên 500 doanh nghiệp Việt Nam thuộc nhiều lĩnh vực, quy mô và loại hình kinh tế khác nhau, phản ánh bức tranh đa dạng của cộng đồng doanh nghiệp trong giai đoạn tăng trưởng mới. Doanh nghiệp tư nhân chiếm ưu thế, bên cạnh sự góp mặt của doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nhà nước, giúp mẫu khảo sát có tính đại diện cao.

Toàn cảnh hội thảo

Báo cáo cho thấy, sau hai năm đi ngang, điểm trung bình mức độ trưởng thành thực thi văn hóa doanh nghiệp năm 2025 đạt 43,84, tăng 4,12 điểm so với năm 2024 và cao hơn mức trung bình của 2 năm gần nhất. 48,51% doanh nghiệp tham gia khảo sát đạt cấp độ trưởng thành từ mức 4 trở lên. Tỷ lệ doanh nghiệp ở cấp độ cao (5-6) tăng gần gấp đôi từ 14,9% lên 27,9%- điều này cho thấy mặt bằng văn hóa doanh nghiệp đã được nâng lên một cách đồng đều, không chỉ ở một số doanh nghiệp tiên phong.

Về đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp, ông Lê Quang Vũ, CEO Blue C, thành viên nhóm nghiên cứu cho biết, tinh thần đổi mới sáng tạo đã xuất hiện trong giá trị và hành vi, nhưng chưa trở thành một năng lực sâu rộng trong tổ chức. Trong số 6 trụ cột của văn hóa đổi mới sáng tạo, các giá trị cốt lõi và hành vi nhân viên là hai trụ cột thúc đẩy đổi mới sáng tạo mạnh nhất. Ở chiều ngược lại, ngại rủi ro và thiếu đầu tư xây dựng năng lực đang là rào cản đối với đổi mới sáng tạo tại đa số doanh nghiệp. Cả 2 tiêu chí “chấp nhận rủi ro” và “xây dựng năng lực” đều nằm trong top 3 tiêu chí bị đánh giá thấp nhất. Do đó, ông Lê Quang Vũ cho rằng, để đổi mới sáng tạo thật sự trở thành một năng lực cốt lõi, doanh nghiệp cần tạo dựng được một nền tảng văn hóa đổi mới sáng tạo cơ bản.

Ông Lê Quang Vũ, CEO Blue C, thành viên nhóm nghiên cứu phát biểu tại hội thảo

"Theo tôi, việc đầu tiên và quan trọng nhất là xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo trong tổ chức. Điều này bắt đầu từ nhận thức đúng về đổi mới sáng tạo. Tiếp đó, doanh nghiệp cần xác định rõ những hành vi nào được coi là hành vi đổi mới sáng tạo trong tổ chức. Mỗi doanh nghiệp sẽ có đặc thù kinh doanh, môi trường hoạt động và điều kiện nguồn lực khác nhau, vì vậy các biểu hiện của văn hóa đổi mới sáng tạo cũng có sự khác biệt. Tuy nhiên, điểm chung là doanh nghiệp phải tạo dựng được một nền tảng văn hóa đổi mới sáng tạo cơ bản, từ đó hình thành nhận thức thống nhất cho toàn bộ tổ chức. Chính nhận thức đúng và hành vi phù hợp sẽ dẫn dắt tổ chức đạt được các kết quả đổi mới thực chất", ông Vũ nhấn mạnh.

Phát biểu tại hội thảo, bà Trần Thị Lan Anh, Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nêu rõ, trong những năm gần đây, văn hóa kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp ngày càng được khẳng định là nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp và của cả nền kinh tế.

Bà Trần Thị Lan Anh cho rằng, văn hóa kinh doanh quốc gia chỉ có thể được bồi đắp từ chính các doanh nghiệp và doanh nhân - những chủ thể trực tiếp tạo dựng giá trị cho xã hội, thông qua việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp và đạo đức doanh nhân. Nhưng để kết nối và quy tụ mọi nguồn lực cùng hướng tới một mục tiêu chung, cần có vai trò dẫn dắt của VCCI và các hiệp hội doanh nghiệp, ngành nghề. Do đó nhấn mạnh, việc công bố báo cáo đo lường văn hóa doanh nghiệp và đổi mới sáng tạo lần này sẽ là tài liệu hữu ích cho các cơ quan chức năng.

Bà Trần Thị Lan Anh, Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

"Báo cáo sẽ là nguồn dữ liệu thực chứng toàn diện về năng lực văn hóa và đổi mới của doanh nghiệp Việt Nam. Tôi hy vọng kết quả báo cáo sẽ mang lại cơ sở dữ liệu định lượng và góc nhìn chiến lược, hỗ trợ cơ quan hoạch định chính sách, hiệp hội ngành nghề và lãnh đạo doanh nghiệp đánh giá năng lực văn hóa nội tại, xác định khoảng cách phát triển, và hoạch định chiến lược đầu tư phù hợp cho giai đoạn 2026-2030", bà Lan Anh nhấn mạnh.

Chương trình khảo sát đo lường độ trưởng thành văn hóa doanh nghiệp được thực hiện định kỳ dành cho cộng đồng, nhằm nghiên cứu và đánh giá hiện trạng thực thi văn hóa của các doanh nghiệp tại Việt Nam. Sau 5 năm triển khai (2021-2025), chương trình đã được đón nhận và có sự tham gia của hơn 1.200 doanh nghiệp, đặc biệt, trong năm nay chương trình đo lường mở rộng nội dung khảo sát về văn hóa đổi mới sáng tạo, nhằm đánh giá mức độ thể hiện tinh thần đổi mới trong giá trị, hành vi và hệ thống vận hành của doanh nghiệp.

Thúy Hằng/VOV1