Đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên được quyết định hoạt động đấu thầu không dùng ngân sách

Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội sáng 17/5. Ảnh: VPQH cung cấp.

Tiếp tục chương trình của Kỳ họp thứ 9, sáng 17/5, Quốc hội nghe Tờ trình, báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của: Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công (1 luật sửa 7 luật).

Sửa Luật nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trước sự thay đổi của tình hình kinh tế - xã hội, các văn bản pháp luật về đầu tư, tài chính, ngân sách cũng đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nên cần phải được rà soát, nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung.

Theo đó, Chính phủ đã khẩn trương rà soát, tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện các Luật trong lĩnh vực đầu tư, tài chính, ngân sách và đã xác định 7 Luật cần sửa đổi, bổ sung cho phù hợp để thực hiện sắp xếp, tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, tạo động lực góp phần thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế…

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình. Ảnh: VPQH cung cấp.

Việc sửa các luật nêu trên nhằm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước; Đẩy mạnh hỗ trợ, phân cấp, phân quyền và cải cách thủ tục hành chính về đầu tư, tài chính, ngân sách; Kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khơi thông, sử dụng hiệu quả nguồn lực cho phát triển kinh tế, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, các nội dung sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Luật không làm phát sinh thủ tục hành chính mới theo đó không đặt ra các yêu cầu về việc phải bố trí nguồn nhân lực để tổ chức thực hiện. Các chính khi Luật được thông qua và ban hành, các cơ quan, tổ chức thuộc đối tượng điều chỉnh có trách nhiệm thực thi, không phát sinh thêm bộ máy, biên chế trong tổ chức thi hành Luật, không có tác động liên quan đến cơ hội, điều kiện, năng lực thực hiện và thụ hưởng các quyền và lợi ích của mỗi giới.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, các nguồn kinh phí phát sinh để thi hành luật sẽ được cân đối từ: nguồn ngân sách trung ương và nguồn ngân sách địa phương và các nguồn kinh phí hợp pháp khác theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước...

Đề nghị có cơ chế hậu kiểm minh bạch, tránh tạo kẽ hở và lợi dụng chính sách

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính (KTTC) của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban KTTC nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung các Luật với cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn đã được nêu tại Tờ trình của Chính phủ.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: VPQH cung cấp.

Bên cạnh đó, Ủy ban KTTC đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát thận trọng, bám sát mục tiêu sửa đổi luật, tập trung sửa đổi, bổ sung những nội dung cấp bách để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, đặc biệt là trong lĩnh vực hoạt động khoa học, công nghệ; nhằm bảo đảm tạo điều kiện, thủ tục thuận lợi, thông thoáng cho các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân đồng thời, bảo đảm yêu cầu quản lý chặt chẽ, có cơ chế hậu kiểm minh bạch, hiệu quả, tránh tạo kẽ hở và lợi dụng chính sách.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu: Ủy ban KTTC cơ bản nhất trí với đề xuất của Chính phủ về quy định cho phép doanh nghiệp nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên, chi đầu tư và đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên được tự quyết định hoạt động đấu thầu đối với việc mua sắm thường xuyên, phục vụ sản xuất kinh doanh và đầu tư không sử dụng ngân sách nhà nước theo nguyên tắc công khai, minh bạch, hiệu quả, gắn với phòng chống tham nhũng, tiêu cực và trách nhiệm giải trình để bảo đảm quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính.

Đối với trường hợp sử dụng vốn ngân sách nhà nước, cần áp dụng Luật Đấu thầu; đồng thời đề nghị rà soát nội dung bảo đảm phù hợp với các nguyên tắc tại Luật Ngân sách Nhà nước và Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp đang được sửa đổi.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật bổ sung quy định theo hướng cho phép chủ đầu tư, người có thẩm quyền căn cứ quy mô, tính chất, điều kiện thực tế của gói thầu, dự án để lựa chọn áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.

Ủy ban KTTC cho rằng, quy định này có thể tạo điều kiện rút ngắn thời gian hơn cho các đơn vị sử dụng ngân sách, nhưng dễ dẫn đến phát sinh cơ chế xin – cho, trục lợi chính sách, giao thầu, chỉ định thầu trong phạm vi hẹp cho một số doanh nghiệp hoặc cho doanh nghiệp thân hữu, dẫn đến doanh nghiệp vừa và nhỏ khó có điều kiện tiếp cận việc mua sắm công, tham gia các dự án đầu tư công. Vì vậy, đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ tác động chính sách, báo cáo rõ về cơ sở chính trị, cơ sở thực tiễn để Quốc hội xem xét, quyết định.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư: Chính phủ đề nghị bỏ quy định cấm áp dụng hợp đồng thu phí trực tiếp từ người sử dụng đối với các dự án PPP và không yêu cầu phải bảo đảm quyền lựa chọn của người sử dụng dịch vụ đối với trường hợp cải tạo, nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa, vận hành hệ thống cơ sở hạ tầng đường bộ cao tốc sẵn có hoặc đường bộ đang khai thác được cải tạo, nâng cấp thành đường cao tốc. Ủy ban KTTC đề nghị cân nhắc kỹ đề xuất này, bổ sung đánh giá tác động đầy đủ và quy định trong dự thảo Luật bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật bổ sung quy định nhằm tháo gỡ khó khăn cho các dự án BOT trong lĩnh vực đường bộ có hợp đồng được ký kết trước ngày Luật PPP năm 2020 có hiệu lực. Ủy ban KTTC đề nghị Chính phủ rà soát, bảo đảm cơ sở chính trị và quy định chặt chẽ trong dự thảo luật; chỉ áp dụng đối với các dự án mà nguyên nhân dẫn đến khó khăn, vướng mắc có trách nhiệm của Nhà nước, đáp ứng các điều kiện chặt chẽ, cụ thể, nhằm bảo đảm tính rõ ràng, nhất quán, minh bạch và tránh những kẽ hở về chính sách.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công: Đa số ý kiến Ủy ban KTTC nhất trí bổ sung 2 nội dung mới là “chính sách đối với các dự án đầu tư công đặc biệt” và “nhiệm vụ chuẩn bị giải phóng mặt bằng” nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn. Bên cạnh đó đề nghị Chính phủ có quy định cụ thể để thực hiện, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Bên cạnh đó, Chính phủ đề xuất: sửa đổi, bổ sung về một số quy định về thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; cho phép điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án khi phát sinh thay đổi dẫn đến tăng số vốn đầu tư công, không cần điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án trong trường hợp tăng tổng mức đầu tư dự án từ các nguồn vốn huy động hợp pháp khác; đề xuất sửa đổi, bổ sung căn cứ hạn mức vốn; phân cấp thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Về những đề xuất này, Ủy ban KTTC đề nghị rà soát các quy định để bảo đảm tính chặt chẽ và bảo đảm việc bố trí nguồn vốn thực hiện dự án phù hợp với khả năng cân đối của NSNN.

Cùng với đó, Chính phủ đề xuất sửa đổi, chuyển thẩm quyền của UBTVQH sang thẩm quyền của Chính phủ quyết định về việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư công hàng năm vốn NSTW của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương; đối với các địa phương, chuyển thẩm quyền điều chỉnh dự toán từ HĐND sang UBND. Đa số ý kiến Ủy ban KTTC đề nghị rà soát, bảo đảm thống nhất với quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật: Luật Hải quan, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Luật Đầu tư và Luật Quản lý, sử dụng tài sản công: Ủy ban KTTC thống nhất với đề xuất sửa đổi, bổ sung tại các Luật này, trong đó, tập trung về chế độ ưu đãi đối với khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số…

Đồng thời, Ủy ban KTTC đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát các quy định cụ thể để bảo đảm chặt chẽ; tăng cường cơ chế giám sát, hậu kiểm, cơ chế xử lý các rủi ro phát sinh để bảo đảm minh bạch, tránh lợi dụng chính sách; tiếp tục rà soát các quy định về phân cấp, phân quyền để sửa đổi, bổ sung phù hợp với các chủ trương mới của Đảng và thống nhất với pháp luật có liên quan...

Minh Khôi