Đồng bào thiểu số chung tay giữ rừng Tà Đùng

Đồng bào người Mạ tham gia các đợt tuần tra dài ngày trên lâm phần của VQG Tà Đùng

Chung sức đồng lòng giữ rừng

Giữa đại ngàn Tà Đùng, tiếng bước chân của ông K’Măng, thôn Liêng Đơn, xã Đam Rông 1 cùng các thành viên tổ bảo vệ rừng (BVR) vẫn vang lên đều đặn tại lâm phần VQG Tà Đùng.

Với kinh nghiệm nhiều năm gắn bó với công tác BVR, họ nhận ra từng dấu chân lạ, vết bánh xe khả nghi len lỏi vào rừng. Chính sự cảnh giác ấy đã giúp người Mạ nơi đây kịp thời phát hiện, ngăn chặn nhiều vụ xâm hại rừng.

Ông K’Măng (SN 1974) vốn chỉ là một nông dân nhưng đã gắn bó với công tác BVR hơn 15 năm. Hiện ông là Tổ trưởng Tổ nhận khoán số 11, địa bàn Trạm BVR số 4, VQG Tà Đùng.

Đối với người Mạ ở Đam Rông 1, ông K’Măng là một người rất có uy tín trong cộng đồng. Còn đối với VQG Tà Đùng, ông K’Măng luôn là một người dấn thân trong công tác BVR.

Ông luôn coi rừng Tà Đùng gần gũi như người thân. Dù mưa gió hay đêm tối, chỉ cần nghe tin có người xâm nhập rừng, ông cùng đồng đội lại lập tức lên đường kiểm tra. Yêu rừng nên ông K’Măng cũng định hướng cho con trai theo học ngành quản lý tài nguyên rừng.

Cũng làm nông và tham gia công tác BVR hơn 15 năm là anh K’Thanh (SN 1980), ở thôn Păng Dung, xã Đam Rông 1. Hiện anh K’Thanh đang nhận khoán BVR diện tích 20ha và là tổ trưởng tổ nhận khoán số 8, Trạm BVR số 3 của VQG Tà Đùng.

Người Mạ gắn đời sống của mình với rừng nên có ý thức bảo vệ rừng rất cao

K’Thanh cho biết ngay từ nhỏ, anh đã được nghe câu chuyện về rừng thiêng Tà Đùng. Đối với người Mạ, rừng không chỉ là nguồn sinh kế mà còn là linh hồn, là sinh mệnh của cả cộng đồng.

“Ngày trước, khi cây rừng bị đốn hạ nhiều, dân làng từng thay phiên nhau lên rừng ngủ đêm, nếu có kẻ phá hoại thì đánh chiêng, đốt lửa báo hiệu. Khi kiểm lâm về xã, đồng bào Mạ lại cùng cán bộ tuần tra, tiếp nối công việc giữ rừng mà cha ông để lại”, anh K’Thanh chia sẻ.

Anh K’Dởnh (SN 1980), ở xã Tà Đùng cũng nhận khoán BVR với diện tích 20 ha của VQG Tà Đùng. K’Dởnh hiện là Tổ trưởng Tổ nhận khoán BVR số 2.

Cộng đồng các dân tộc thiểu số đã chung tay tham gia bảo vệ rừng

Từ khi nhận khoán BVR, K’Dởnh rất có trách nhiệm trong tuyên truyền, vận động người dân hiểu về rừng và BVR ngày càng tốt hơn. Nhờ chính sách giao khoán, gia đình anh có thêm nguồn thu nhập ổn định, đồng thời thêm gắn bó, có trách nhiệm hơn với cánh rừng của cộng đồng.

Tiền đề cho giai đoạn mới

VQG Tà Đùng đang quản lý tổng diện tích hơn 20.000 ha, trong đó hơn 16.000 ha là đất có rừng. Với diện tích rừng lớn và hệ động, thực vật đa dạng, Tà Đùng được xem là “lá phổi xanh” của Lâm Đồng.

VQG Tà Đùng có diện tích rừng lớn và hệ sinh thái phong phú, đa dạng

Sau 5 năm triển khai phương án khoán quản lý, BVR giai đoạn 2021 - 2025, VQG Tà Đùng đã đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần bảo vệ ổn định diện tích rừng tự nhiên và nâng cao sinh kế cho người dân vùng đệm.

Theo báo cáo của Ban Quản lý VQG, tổng diện tích khoán bảo vệ đạt hơn 3.000 ha mỗi năm, hoàn thành 100% kế hoạch được giao. Chương trình thu hút 148 hộ dân, chia thành 14 tổ, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số thuộc các xã Tà Đùng và Đam Rông 1.

Tổng kinh phí thực hiện trong 5 năm hơn 8,7 tỷ đồng, được chi trả hoàn toàn từ nguồn dịch vụ môi trường rừng, do ngân sách Nhà nước chưa bố trí phần hỗ trợ như kế hoạch.

Mức chi bình quân đạt 641 - 724 nghìn đồng mỗi ha/năm, tương ứng khoảng 12,5 - 16,9 triệu đồng cho mỗi hộ nhận khoán. Nguồn thu này đã góp phần cải thiện đáng kể đời sống người dân vùng đệm, đồng thời khuyến khích cộng đồng tham gia tích cực hơn vào công tác BVR.

Công tác bảo vệ rừng luôn được VQG Tà Đùng chú trọng cùng các hộ dân nhận khoán

Công tác tuần tra, kiểm tra rừng được duy trì thường xuyên với hơn 4.800 lượt tuần tra và hơn 20.000 lượt người tham gia trong 5 năm. Lực lượng nhận khoán đã cùng kiểm lâm phát hiện, tháo gỡ hơn 1.300 bẫy thú, phá bỏ hàng chục lán trại, cây trồng trái phép và thu giữ nhiều súng tự chế.

Nhờ đó, tình trạng xâm hại rừng, khai thác lâm sản và săn bắt động vật hoang dã trái phép được kiềm chế đáng kể. Việc giao khoán BVR giúp diện tích rừng đặc dụng của VQG Tà Đùng được bảo vệ ổn định cả về số lượng lẫn chất lượng.

Đồng bào các dân tộc thiểu số đã và đang chung tay bảo vệ "lá phổi xanh" Tà Đùng

Theo Giám đốc Ban Quản lý VQG Tà Đùng Khương Thanh Long, ngoài người Mạ, đồng bào các dân tộc thiểu số như Mông, Tày, Nùng, K’Ho… đều tham gia vào công tác giữ rừng.

Vượt qua mọi khó khăn, đồng bào các dân tộc đã từng bước nâng cao nhận thức, chú trọng gắn công tác BVR với sinh kế bền vững.

Đây là nền tảng quan trọng để Tà Đùng tiếp tục xây dựng phương án khoán BVR giai đoạn 2026 - 2030 hiệu quả hơn, hướng tới mục tiêu bảo tồn rừng bền vững gắn với phát triển cộng đồng.

Lê Phước