Dòng họ khuyến học tiêu biểu ở Quảng Xương

Con cháu đạt thành tích trong học tập nhận phần thưởng tại nhà thờ tổ dòng họ Vũ Đình.

Dòng họ Vũ Đình có 121 hộ, sinh sống rải rác từ Bắc vào Nam, trong đó tập trung tại xã Quảng Thạch 75 hộ, với 302 nhân khẩu. Họ đã phát huy truyền thống hiếu học từ nhiều đời, nổ bật có cụ Vũ Dương, dân làng thường gọi là thầy Tiến. Ông mở lớp dạy chữ nho cho con cháu trong dòng họ và người dân trong vùng. Mặc dù truyền dạy theo lễ giáo phong kiến, “trung quân ái quốc”, nhưng các học trò của cụ đều trở thành những người ưu tú, tích cực tham gia hoạt động cách mạng qua các thời kỳ.

Đến năm 1995, xã Quảng Thạch tổ chức đại hội đại biểu khuyến học lần thứ nhất, khẳng định tầm quan trọng của việc học. Dòng họ Vũ Đình đã tích cực tham gia hội khuyến học của xã và bầu những người có uy tín trong họ đảm nhận công tác khuyến học. Thời điểm đó, do kinh tế còn nhiều khó khăn nên chỉ tập trung động viên, khuyến khích các cháu học giỏi và ngăn tình trạng bỏ học. Đến năm 2005, nhân ngày giỗ tổ dòng họ (vào rằm tháng 2 âm lịch), con cháu đi làm ăn từ khắp nơi về nhà thờ họ làm lễ. Ban trị sự nhận thấy cần xây dựng quỹ văn hóa dòng họ để sử dụng vào việc thăm hỏi ốm đau, phúng viếng người quá cố và đặc biệt phục vụ công tác KHKT. Sáng kiến này nhận được sự đồng thuận cao của con, cháu trong dòng họ. Mỗi gia đình đóng góp theo khả năng, mức tối thiểu 200.000 đồng/hộ; ban đầu xây dựng được quỹ 9,6 triệu đồng. Từ đó cho đến nay, quỹ KHKT cùa dòng họ luôn duy trì trên dưới 120 triệu đồng.

Hằng năm, vào ngày rằm tháng 7, ban trị sự dòng họ thông tin cho các gia đình và các cháu học sinh đạt thành tích trong năm học (có giấy khen của nhà trường, giấy chứng nhận đạt giải các cấp, giấy báo trúng tuyển đại học, cao đẳng, trung cấp nghề) tập trung về nhà thờ họ làm lễ dâng hương, báo cáo thành tích học tập của con cháu và trao thưởng. Ngoài nhận thưởng của dòng họ Vũ Đình, con cháu còn nhận thêm phần thưởng của dòng họ Vũ Võ Việt Nam, Vũ Võ tỉnh Thanh Hóa và Vũ Võ huyện Quảng Xương.

Theo bác Vũ Đình Trí, đại diện ban trị sự dòng họ, tại buổi lễ tuyên dương, trao thưởng KHKT, các bậc cao niên, ban trị sự của dòng họ Vũ Đình lấy gương sáng những người đỗ đạt, tài đức của các thế hệ trước để răn dạy con cháu nêu cao tinh thần hiếu học, nghiêm chỉnh chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Mong muốn các thế hệ con cháu nỗ lực hơn nữa trong học tập, rèn luyện, phát huy truyền thống của dòng họ hiếu học.

Để bảo đảm nền nếp trong công tác KHKT, ban trị sự kiêm công tác khuyến học luôn nhắc nhở các gia đình quan tâm đến việc học của con em mình, quản lý giờ giấc học tập tại gia đình; giữ mối liên hệ với nhà trường để nắm bắt thông tin, tình hình học tập của các cháu... Vì vậy, 100% gia đình đến giờ học là nhắc nhở con cháu ngồi vào bàn học, “góc học tập”; chủ động vặn nhỏ âm thanh loa đài, ti vi, dành không gian yên lặng để con cháu tập trung học tập. Hiện tại, số gia đình trong dòng họ đăng ký gia đình học tập đạt 93,3%, tất cả trẻ em trong độ tuổi được đến trường, không có học sinh bỏ học, vi phạm nội quy, quy định của nhà trường, vi phạm pháp luật. Đại đa số con cháu trong dòng họ là con ngoan, trò giỏi, học hành chăm chỉ.

Suốt 31 năm thực hiện công tác KHKT, dòng họ Vũ Đình đã vinh danh, trao thưởng cho rất nhiều con cháu có thành tích trong học tập. Số con cháu đỗ đạt, thành danh, có học hàm, học vị chính là niềm tự hào của dòng họ. Hiện, dòng họ có 1 giáo sư, 3 tiến sĩ là giảng viên các trường đại học trong nước, 1 người đang công tác tại Thụy Sỹ. Nhiều gia đình có từ 3 đến 4 con là cử nhân, như gia đình các ông: Vũ Đình Thích có 3 con có trình độ đại học, trong đó có 1 giáo sư, tiến sĩ; Vũ Đình Luận có 4 con có trình độ đại học, trong đó có 2 tiến sĩ; Vũ Đình Đoàn có 2 con có trình độ đại học, trong đó có 1 tiến sĩ; Vũ Đình Tráng có 4 con có trình độ đại học; Vũ Đình Phú có 4 con, cháu học đại học, 1 cháu đoạt giải quốc gia môn Lịch sử...

Việc thực hiện có hiệu quả công tác KHKT không chỉ góp phần tăng thêm tình đoàn kết giữa các thành viên trong dòng họ mà còn tạo điều kiện để các gia đình xây dựng nếp sống văn hóa; tích cực tham gia các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu” và các phong trào khác do địa phương phát động. Qua đó, đời sống kinh tế của các hộ ngày càng phát triển, tăng hộ khá và giàu, giảm hộ thu nhập bình thường, trong dòng họ không còn hộ cận nghèo.

Bài và ảnh: Mai Phương