Dòng tiền thường xoay vòng về cổ phiếu vốn hóa trung bình và nhỏ nửa đầu tháng 9

Trong lịch sử hơn một thập kỷ, tháng 9 luôn được xem là thời điểm giàu biến động của thị trường chứng khoán Việt Nam. Thống kê từ Trung tâm Phân tích Công ty Chứng khoán (SSI Research) cho thấy, VN-Index có tới 7 lần tăng điểm trong vòng 10 năm gần nhất, song các năm gần đây lại thường ghi nhận những biến động mạnh, gắn liền với áp lực tỷ giá, mùa công bố kết quả kinh doanh quý III và tâm lý chốt lời sau những nhịp tăng nóng.

Tuy nhiên, nếu đi sâu vào cấu trúc thị trường, có thể nhận thấy một hiện tượng đáng chú ý: Dòng tiền trong tháng 9 có xu hướng xoay vòng, tập trung mạnh vào nhóm cổ phiếu vốn hóa trung bình và nhỏ trong nửa đầu tháng, trước khi chùng lại ở giai đoạn cuối.

Phân tích hiệu suất cổ phiếu theo quy mô vốn hóa trong 10 năm qua. Nguồn: SSI Research.

Phân tích hiệu suất của VNMidcap và VNSmallcap so với VN30 trong giai đoạn 2012-2024 cho thấy sự khác biệt rõ rệt. Trong nửa đầu tháng 9, các chỉ số đại diện cho nhóm cổ phiếu vừa và nhỏ thường xuyên vượt trội, mức tăng phổ biến dao động từ 2% đến 4%.

Nguyên nhân chủ yếu đến từ dòng tiền cá nhân, lực lượng ngày càng đóng vai trò dẫn dắt thị trường, với xu hướng tìm kiếm cơ hội ngắn hạn tại những mã có thị giá vừa phải, biên độ dao động lớn và ít bị chi phối bởi hoạt động cơ cấu danh mục của khối ngoại.

Thực tế này đã lặp lại nhiều năm liên tiếp, biến nửa đầu tháng 9 thành “sân chơi” sôi động của dòng vốn nội, đặc biệt là dòng tiền margin vốn có tính nhạy cảm cao.

Tuy nhiên, càng về cuối tháng, xu thế lại đảo chiều. Khi áp lực tỷ giá gia tăng, thanh khoản suy giảm và mùa công bố kết quả kinh doanh quý III đến gần, nhóm vốn hóa nhỏ và trung bình thường chịu áp lực điều chỉnh mạnh hơn. Lúc này, dòng tiền có xu hướng quay trở lại các cổ phiếu vốn hóa lớn, nơi khả năng phòng thủ tốt hơn và thanh khoản dồi dào, giúp nhà đầu tư an toàn hơn trước biến động ngắn hạn. Bức tranh đó phản ánh chiến lược xoay vòng điển hình: tận dụng sóng đầu tháng ở midcap và smallcap để gia tăng lợi nhuận, sau đó dịch chuyển về nhóm bluechips nhằm giảm thiểu rủi ro.

Năm 2025, dòng tiền nội tiếp tục cho thấy sức mạnh vượt trội. Tính đến tháng 8/2025, VN-Index đã tăng 32,8% kể từ đầu năm, trong đó thanh khoản thị trường duy trì trên 55 nghìn tỷ đồng mỗi phiên, cao nhất trong nhiều năm. Dòng vốn ngoại tuy bán ròng kỷ lục hơn 42 nghìn tỷ đồng trong tháng 8, nhưng lực cầu trong nước vẫn hấp thụ tốt, đặc biệt là ở các nhóm ngành bất động sản, chứng khoán và nguyên vật liệu. Điều này càng củng cố nhận định rằng, dòng tiền cá nhân, với đặc trưng linh hoạt và ưa mạo hiểm, sẽ tiếp tục tìm đến cổ phiếu vừa và nhỏ trong giai đoạn đầu tháng 9, tạo nên nhịp tăng quen thuộc.

Về dài hạn, cơ hội tích lũy vẫn rộng mở. Với mức lợi suất thu nhập (earnings yield) 7,7%, thị trường cổ phiếu đang vượt trội so với gửi tiết kiệm hay bất động sản cho thuê.

Trong khi đó, triển vọng tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp giai đoạn 2025-2026 dự báo duy trì trên 14%/năm, cùng với câu chuyện nâng hạng thị trường và dòng vốn quốc tế kỳ vọng quay trở lại, sẽ tiếp tục tạo nền tảng hấp dẫn.

Tháng 9, do đó, không chỉ là điểm hẹn của sự xoay vòng dòng tiền ngắn hạn, mà còn là cơ hội để nhà đầu tư dài hạn tận dụng những nhịp điều chỉnh, tích lũy cổ phiếu ở vùng giá hợp lý.

Minh Lâm