Dòng vốn tư nhân 'đánh thức' hạ tầng TP HCM

Sau khi Nghị quyết 68/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân được ban hành, nhiều doanh nghiệp (DN) lớn bắt đầu đề xuất tham gia các dự án hạ tầng "quốc kế dân sinh", trong đó có hệ thống đường sắt đô thị (metro) - vốn xưa nay chủ yếu dựa vào ngân sách và vốn ODA.

Không còn "sân chơi" độc quyền

Công ty CP Tập đoàn Sovico (gọi tắt là Sovico), cổ đông sáng lập Vietjet Air, mới đây đề xuất nghiên cứu đầu tư tuyến metro số 4 từ huyện Hóc Môn đến Khu đô thị Hiệp Phước (huyện Nhà Bè).

Trong công văn gửi UBND TP HCM, Sovico khẳng định với kinh nghiệm, năng lực đầu tư và tiềm lực tài chính vững mạnh, DN này rất mong muốn được góp phần vào việc phát triển hạ tầng đô thị cũng như đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của TP HCM nói chung và khu Nam thành phố nói riêng.

Cụ thể, Sovico đề xuất nghiên cứu đầu tư tuyến metro số 4 với hướng tuyến: Đông Thạnh (Hóc Môn) - Thạnh Xuân - Hà Huy Giáp - Nguyễn Oanh - Nguyễn Kiệm - Nhà ga T1, T2 sân bay Tân Sơn Nhất - Trường Sơn - Nguyễn Văn Trỗi - kênh Nhiêu Lộc - Hai Bà Trưng - Pasteur - Bến Thành - Nguyễn Thái Học - Tôn Đản - Nguyễn Hữu Thọ. Sau khi qua khỏi điểm giao với đường Vành đai 3 TP HCM, tuyến này sẽ đi theo đường mở mới đến Khu đô thị Hiệp Phước. Tổng chiều dài tuyến khoảng 47,3 km, trong đó có hơn 25 km đi ngầm, gần 22 km trên cao. Toàn tuyến có 37 ga cùng 1 depot ở Đông Thạnh và 1 depot tại Hiệp Phước.

Metro số 1 là một trong 12 tuyến đường sắt đô thị của TP HCM theo quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Chưa đề cập tổng mức đầu tư nhưng Sovico cho biết khi được UBND TP HCM cho phép tiếp cận nghiên cứu, DN sẽ thành lập pháp nhân mới để thực hiện dự án. Sovico cam kết cùng các chuyên gia nước ngoài đầu ngành trong các lĩnh vực tài chính, kinh doanh, quy hoạch kiến trúc, hạ tầng giao thông, hạ tầng kỹ thuật, các nhà tư vấn và đối tác chuyên nghiệp hàng đầu... bắt tay ngay vào hoàn thiện các đề án nghiên cứu đầu tư và trình thành phố trong thời gian sớm nhất. Sovico khẳng định sẽ lập kế hoạch nguồn lực, nhân lực, cùng các đối tác, nhà thầu thi công và đơn vị quản lý khai thác, vận hành... sẵn sàng đầu tư xây dựng, sớm đưa dự án vào khai thác đúng kế hoạch được TP HCM đề ra.

Liên quan đề xuất trên, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Bùi Xuân Cường đã giao Sở Tài chính phối hợp Sở Xây dựng cùng các đơn vị liên quan xem xét và tham mưu UBND thành phố.

Ngoài Sovico, Tập đoàn Gamuda và nhiều nhà đầu tư khác cũng quan tâm đến các dự án metro của TP HCM.

Năm 2026 có thể khởi công metro đi Cần Giờ

Trước đó, Tập đoàn Vingroup đề xuất đầu tư tuyến metro trên cao nối từ quận 7 đến Khu Đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ.

Tuyến metro này dài khoảng 48,5 km, bắt đầu từ đường Nguyễn Văn Linh (đoạn giữa nút giao với đường Nguyễn Thị Thập và đường Lý Phục Man, phường Bình Thuận, quận 7), chạy dọc các trục đường Nguyễn Lương Bằng - Rừng Sác và kết thúc tại khu đất 39 ha giáp Khu Đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ (xã Long Hòa, huyện Cần Giờ). Được định hướng là metro tốc độ cao, tuyến này chạy hoàn toàn trên cao, thiết kế đường đôi, khổ tiêu chuẩn 1.435 mm với vận tốc tối đa lên tới 250 km/giờ.

Dự án gây chú ý bởi tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 102.370 tỉ đồng, tương đương 4,09 tỉ USD. Vingroup đề xuất thực hiện theo hình thức đối tác công - tư (PPP), hợp đồng xây dựng - sở hữu - kinh doanh (BOO). DN sẽ đầu tư bằng nguồn vốn của mình và vốn huy động theo quy định, sau đó sở hữu, khai thác và vận hành khi hoàn thành.

Theo kế hoạch, từ năm 2025, Vingroup sẽ lập và hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, trình cơ quan có thẩm quyền để đưa vào quy hoạch phát triển đường sắt đô thị, thực hiện các bước thẩm định, phê duyệt, đồng thời hoàn tất giải phóng mặt bằng. Năm 2026-2027, dự án sẽ bước vào giai đoạn thi công xây dựng, bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình. Đến năm 2028, tuyến metro sẽ được vận hành thử nghiệm trước khi chính thức bàn giao và đưa vào khai thác.

Vingroup đã được UBND TP HCM giao nhiệm vụ nghiên cứu, lập hồ sơ đề xuất dự án. Ông Trần Quang Lâm, quyền Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM, cho biết dự án không sử dụng ngân sách thành phố. Trong trường hợp hồ sơ đề xuất không được phê duyệt, nhà đầu tư phải tự chịu toàn bộ chi phí nghiên cứu và các rủi ro liên quan. Vingroup được yêu cầu bảo đảm chất lượng và đầy đủ nội dung hồ sơ theo đúng quy định. Theo ông Trần Quang Lâm, tập đoàn này đang đẩy nhanh tiến độ lập hồ sơ đề xuất đầu tư, nếu thuận lợi có thể khởi công vào đầu năm 2026.

Dự án trên được kỳ vọng sẽ kéo giảm thời gian di chuyển từ khu vực Phú Mỹ Hưng (quận 7) đến Khu Đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ chỉ còn khoảng 16 phút, phục vụ 30.000 - 40.000 hành khách/giờ theo mỗi hướng.

Niềm tin vào "nội lực Việt"

Việc các DN trong nước chủ động đề xuất, tham gia đầu tư vào các dự án trọng điểm không chỉ là biểu hiện của tiềm lực tài chính ngày càng lớn, mà còn thể hiện niềm tin vào môi trường đầu tư và tiềm năng phát triển của TP HCM.

Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được khẳng định lãnh đạo thành phố rất ủng hộ DN Việt đăng ký làm các dự án metro. Ông nhấn mạnh chúng ta may mắn có những nhà đầu tư Việt, có trái tim Việt, dòng máu Việt và có tấm lòng với đất nước đăng ký thực hiện dự án. "Làm đường sắt khó chứ không dễ, bỏ ra nhiều tỉ đồng, thu lại các khoản nhỏ nhưng họ vẫn muốn đăng ký làm. Chúng ta cần tạo điều kiện, khuyến khích họ làm" - Chủ tịch UBND TP HCM bày tỏ.

Theo ông Nguyễn Văn Được, trong phát triển hệ thống đường sắt đô thị, thành phố sẽ triển khai theo tinh thần đa dạng nguồn vốn, chuyển đầu tư công thành đầu tư tư nhân để giảm bớt áp lực với ngân sách; đồng thời tái cơ cấu Ban Quản lý đường sắt đô thị. "Ý tưởng là thành lập tập đoàn lớn của Việt Nam tại TP HCM, thành lập các chaebol của Việt Nam để sánh vai cùng năm châu bốn biển" - Chủ tịch UBND TP HCM nói.

Giới chuyên gia nhận định việc nhiều DN Việt sẵn sàng "chơi lớn" để góp sức xây dựng metro cũng như những công trình trọng điểm khác cho thấy TP HCM đã và đang mở đúng kênh dẫn vốn, kích hoạt nguồn lực nội địa cho phát triển bền vững. Đây còn là tín hiệu cho thấy niềm tin của chính quyền vào "nội lực Việt" và sự thay đổi cơ bản về cách thức bàn giao, quản lý các dự án lớn.

TP HCM đang từng bước hiện thực hóa giấc mơ trở thành một đô thị hiện đại, phát triển bền vững khi "đánh thức" được những tuyến metro "ngủ quên", những vành đai đang vướng mắc vốn... bằng dòng vốn tư nhân.

(Còn tiếp)

PHAN ANH