Sáng sớm, trên cánh đồng cói ở “ốc đảo” Hồng Lam, xã Xuân Giang đã rộn ràng không khí thu hoạch.
Để tránh nắng, vào lúc 3 - 4 giờ sáng mỗi ngày, bà con nông dân đã ra đồng cắt cói. Những hộ thu hoạch muộn phải chở cói bằng thuyền khi con nước lên.
Bà Đặng Thị Mai ( SN 1965) cho biết: "Dù trời nắng nóng nhưng chúng tôi rất phấn khởi vì sau khi thu hoạch, cói được chẻ đôi đưa ra phơi khô. Với thời tiết này, cói chỉ cần phơi “2 nắng” là lên màu đẹp".
Trên cánh đồng, bà con dựng những chòi bạt để tiến hành chẻ cói. Công việc này đã được thực hiện bằng máy, giúp người dân thuận lợi hơn trong vụ thu hoạch.
Cói sau khi chẻ được trải ra phơi ngay tại ruộng.
Theo người dân, vụ cói năm nay được mùa hơn so với năm trước nên ai cũng phấn khởi. Tính bình quân, mỗi sào cho năng suất từ 4 - 4,5 tạ (năm 2023 chỉ đạt khoảng 3,5 tạ/sào).
“ Năm nay thời tiết thuận lợi cộng với công chăm sóc tốt nên cây cói đạt sản lượng cao. Với diện tích 8 sào, gia đình tôi thu hoạch được gần 4 tấn cói. Hiện, thương lái đang mua với giá 7,5 triệu đồng/tấn. Cói thu hoạch đến đâu bán hết đến đó nên chúng tôi yên tâm không phải lo đầu ra” - ông Đậu Xuân Duyệt cho hay.
Toàn thôn hiện có gần 50 ha diện tích cói với 85 hộ tham gia sản xuất. Cói là loại cây dễ chăm sóc, sau khi thu hoạch vụ trước sẽ tự mọc, người dân chỉ việc tiến hành bón đạm để cây phát triển. Mùa thu hoạch bắt đầu từ tháng 7 (vùng đất cao hơn có thể thu hoạch sớm hơn do phát triển tốt), rộ nhất từ giữa tháng 8 trở đi và kết thúc khoảng giữa tháng 9.
Tính đến thời điểm này, toàn thôn đã thu hoạch được khoảng 150 tấn cói. Trước đây, cói phải được phân loại trước khi bán nhưng hiện nay các thương lái mua ngang, giảm bớt công đoạn cho người dân.
Cói là cây trồng chủ lực của bà con nông dân “ốc đảo” Hồng Lam. Đây là nguồn thu nhập chính, chủ yếu cho những người từ 50 - 70 tuổi nơi đây.
Để phát triển bền vững và nâng cao hiệu quả kinh tế từ cây cói, huyện Nghi Xuân và xã Xuân Giang đang liên kết với doanh nghiệp khuyến khích các hộ dân chế biến cói. Hiện tại, thôn đã tổ chức cho các hộ dân tập huấn, đồng thời hướng dẫn người dân chế biến cói bằng máy làm nguyên liệu cho các cơ sở sản xuất đồ gia công mỹ nghệ.
Đây là hướng đi mới, phù hợp cho người dân trong những lúc nông nhàn nhằm nâng cao giá trị cây trồng, phát huy nghề truyền thống.
Ông Nguyễn Thế Lục - Trưởng thôn Hồng Lam
Hữu Trung