Elon Musk muốn gì khi lập đảng mới?

Ngày 5/7, tỷ phú Elon Musk chính thức thông báo thành lập “đảng nước Mỹ”. Đảng chính trị mới của Mỹ, do Musk tuyên bố sẽ tài trợ, có thể khởi đầu bằng việc tập trung giành một số ghế dễ tiếp cận tại Hạ viện và Thượng viện.

Guardian dự đoán mục tiêu của vị tỷ phú là đưa đảng mới trở thành thế lực quyết định trong các dự luật quan trọng tại Quốc hội - nơi mà cán cân quyền lực đang rất mong manh.

Chiến lược ban đầu

“Một cách để thực hiện điều này là tập trung vào (giành) 2-3 ghế Thượng viện và 8-10 ghế Hạ viện”, Musk viết.

CEO của Tesla và SpaceX đã đề cập đến chiến lược này hôm 4/7 trong một bài đăng trên X, giữa lúc ông tiếp tục đấu khẩu với Tổng thống Mỹ Donald Trump về dự luật chi tiêu vừa được ký thành luật.

Với số ghế giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa chênh lệch “sít sao như hiện nay, con số trên đủ để có sức ảnh hưởng quyết định tới những đạo luật gây tranh cãi, đảm bảo luật pháp sẽ phản ánh đúng ý chí thực sự của người dân”, ông nhấn mạnh.

Đến ngày 5/7, Musk thông trên X rằng ông đã thành lập một đảng mới, dù chưa nêu rõ chi tiết.

Musk cũng không nói rõ ông đang nhắm tới những ghế nào.

Tuyên bố thành lập đảng Nước Mỹ của tỷ phú công nghệ Elon Musk trên tài khoản mạng xã hội X. Ảnh: Elon Musk/X.

Trong bài đăng khác hôm 4/7 - cũng là ngày kỷ niệm 249 năm Quốc khánh Mỹ - Musk đã đăng một cuộc thăm dò trên X.

Nội dung của cuộc thăm dò là hỏi những người theo dõi ông rằng liệu ông có nên tiếp tục ý tưởng thành lập “đảng nước Mỹ” để cạnh tranh với đảng Cộng hòa và Dân chủ hay không.

Tính đến sáng 5/7, hơn 65% trong khoảng 1,25 triệu lượt phản hồi đã chọn “có”.

“Quốc khánh là thời điểm hoàn hảo để hỏi xem liệu bạn có muốn độc lập khỏi hệ thống lưỡng đảng (mà một số người cho là đơn đảng) hay không!” Musk viết kèm theo cuộc thăm dò mà ông liên tục chia sẻ trong suốt 4/7.

Sang hôm 5/7, ông đăng lên X: "Khi nói đến việc phá sản đất nước bằng sự lãng phí và tham nhũng, chúng ta đang sống trong một hệ thống đơn đảng, chứ không phải dân chủ... Hôm nay, đảng nước Mỹ được thành lập để trao lại tự do cho các bạn".

“Tỷ lệ 2/1 cho thấy các bạn muốn có một đảng chính trị mới - và bạn sẽ có nó!” ông viết thêm.

Một người dùng đã phản hồi bài băng trên với bức ảnh con rắn hai đầu bên cạnh chữ “uniparty” (đơn đảng), kèm logo của cả đảng Dân chủ và Cộng hòa của Mỹ. “Chấm dứt chế độ đơn đảng”, người này viết. “Đúng vậy”, Musk đáp lại.

Vị tỷ phú cũng gợi ý đảng mới này sẽ tham gia tranh cử trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026.

Theo quy định, các đảng chính trị mới không bắt buộc phải đăng ký chính thức với Ủy ban Bầu cử Liên bang (FEC) “cho đến khi họ gây quỹ hoặc chi tiêu vượt ngưỡng quy định liên quan đến cuộc bầu cử liên bang”.

Giữa mỗi nhiệm kỳ tổng thống, cử tri Mỹ sẽ bỏ phiếu để bầu lại các ghế Hạ viện và Thượng viện.

Toàn bộ 435 ghế tại Hạ viện sẽ được bầu lại. Đảng Cộng hòa sẽ phải bảo vệ thế đa số mong manh 220-213 và đây được xem là một thách thức cho đảng này.

Trong khi đó, tại Thượng viện, đảng Cộng hòa cũng đang nắm quyền kiểm soát với tỷ lệ 53 ghế so với 47 ghế của đảng Dân chủ. Có 33 ghế Thượng viện Mỹ sẽ được bầu lại theo lịch trình vào năm 2026, trong đó có 13 ghế đang do đảng Dân chủ nắm giữ và 20 ghế do đảng Cộng hòa nắm giữ, theo Newsweek.

Vài ghế cũng đủ tạo ảnh hưởng

Các bài đăng mới của Musk xuất hiện sau khi ông đã chi 277 triệu USD tài trợ cho chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024 của ông Trump.

Sau khi giành chiến thắng, ông Trump đã chọn Musk và cựu ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy cùng lãnh đạo Bộ Hiệu quả chính phủ (DOGE). Đơn vị này đã thực hiện hàng loạt đợt cắt giảm nhân sự và chương trình chính phủ, với tuyên bố giúp tiết kiệm được 190 tỷ USD.

Mục tiêu ban đầu của tỷ phú Elon Musk có thể là tìm cách hỗ trợ đảng mới giành ghế trong Hạ viện và Thượng viện để gây ảnh hưởng tới các cuộc bỏ phiếu quan trọng tại Quốc hội. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, theo phân tích từ tổ chức phi lợi nhuận phi đảng phái Partnership for Public Service, các hành động của DOGE cũng khiến người nộp thuế thiệt hại khoảng 135 tỷ USD.

Musk rời DOGE vào cuối tháng 5 và gần đây tỏ ra tức giận trước việc ông Trump ủng hộ dự luật ngân sách được cho làm tăng nợ công Mỹ thêm 3.300 tỷ USD.

Vị tỷ phú này đe dọa tài trợ cho các ứng viên khác trong cùng đảng chống lại mọi thành viên Quốc hội ủng hộ dự luật này, đồng thời tuyên bố thành lập đảng mới nếu dự luật được thông qua.

Dự luật chi tiêu sau đó được Hạ viện Mỹ thông qua với tỷ lệ 218-214, chỉ có hai nghị sĩ Cộng hòa cùng toàn bộ các nghị sĩ Dân chủ bỏ phiếu phản đối.

Tại Thượng viện, Phó tổng thống Mỹ JD Vance đã phá thế cân bằng 50-50 bằng lá phiếu ủng hộ quyết định, mở đường cho ông Trump ký thành luật vào hôm 4/7 - chỉ vài giờ sau khi Musk đăng cuộc thăm dò về đảng mới.

Kết quả sát nút trong các cuộc bỏ phiếu cho thấy chỉ cần vài ghế cũng đủ để tạo ra ảnh hưởng lớn trong Quốc hội Mỹ hiện nay.

Minh An