EU thông báo 'kết quả đặc biệt' của Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt, đánh giá là 'một bước tiến lịch sử'

Các nhà lãnh đạo EU xuất hiện cùng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trước khi bước vào Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt của EU, ngày 6/3 ở Brussels, Bỉ. (Nguồn: DPA)

Lo ngại trước viễn cảnh Mỹ không tham gia đảm bảo an ninh của châu Âu, các nhà lãnh đạo EU đã nhất trí tăng cường phòng thủ cho khối gồm 27 nước thành viên này trước mối đe dọa được cho là đến từ Nga.

Sau cuộc thảo luận về khủng hoảng, các lãnh đạo EU Antonio Costa và Ursula von der Leyen đã điện đàm qua video với lãnh đạo các nước Anh, Thổ Nhĩ Kỳ, Canada, Na Uy và Iceland.

Trên mạng xã hội, ông Costa nhấn mạnh: "Hợp tác với các đối tác NATO cùng chí hướng là vô cùng quan trọng đối với an ninh quốc tế, đối với Ukraine, cũng như nhằm tăng cường nỗ lực chung về quốc phòng... Cùng với các đối tác ở châu Âu, xuyên Đại Tây Dương và các khu vực khác, chúng ta cần nỗ lực hỗ trợ Ukraine và đảm bảo một nền hòa bình công bằng và lâu dài".

Tại hội nghị thượng đỉnh đặc biệt lần này, các nhà lãnh đạo của 27 quốc gia thành viên EU đã thông qua kế hoạch của Ủy ban châu Âu (EC) nhằm tăng cường quốc phòng cho toàn bộ lục địa, với một quỹ lên tới 800 tỷ Euro (844 tỷ USD). Đây là bước đi quan trọng nhằm củng cố khả năng phòng thủ của EU trong bối cảnh tình hình căng thẳng toàn cầu.

Kết luận của hội nghị thượng đỉnh hoan nghênh kế hoạch này và đặt nền tảng cho các quyết định cụ thể hơn tại Hội đồng châu Âu tiếp theo vào ngày 20-21/3.

Một quan chức cấp cao EU phát biểu trước thềm hội nghị đặc biệt này rằng, "EU sẽ thực sự lật trang sách mới về quốc phòng". Ông cũng nhấn mạnh có "sự đồng thuận rõ ràng" từ tất cả các bên về vấn đề này.

Cùng ngày, Thủ tướng Anh Keir Starmer đánh giá hội nghị thượng đỉnh đặc biệt nói trên là "một bước tiến lịch sử" và một "dấu hiệu nữa cho thấy châu Âu đang vươn lên", đồng thời hoan nghênh tiến triển đạt được trong việc củng cố phòng thủ cho Ukraine.

Văn phòng Thủ tướng tại phố Downing cho biết thêm, Thủ tướng Starmer và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sau đó đã trao đổi để "so sánh ghi chú" về công việc nhằm đạt được hòa bình lâu dài ở Ukraine vào tối 6/3.

Giới quan sát bình luận, có thể thấy, qua loạt hội nghị thượng định gần đây, châu Âu đang đẩy nhanh việc tự chủ quốc phòng, bớt phụ thuộc vào Mỹ.

Tuy nhiên, bài toán để tự chủ khó nhất là bài toán tài chính, bởi từ trước đến nay châu Âu vẫn phụ thuộc vào đóng góp quốc phòng của Mỹ trong NATO. Năm 2024, Mỹ đã đóng góp 860 tỷ USD - tương đương gần 70% ngân sách quốc phòng cho NATO với 32 thành viên. Trong khi đó, tổng chi tiêu quốc phòng của 30 nước châu Âu trong NATO chỉ khoảng 380 tỷ USD.

Tổng thống Pháp cho rằng, các nước châu Âu cần chi trung bình từ 3% - 3,5% GDP cho ngân sách quốc phòng. Tuy nhiên, để thực hiện điều này là điều không dễ.

(theo AFP, Reuters)

Chu Văn