EVFTA – Động lực định hình môi trường đầu tư minh bạch, hiện đại và bền vững tại Việt Nam

Tăng trưởng thương mại và dòng vốn FDI ấn tượng

Số liệu cho thấy, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam – EU tăng từ 55,4 tỷ USD (2020) lên 68,3 tỷ USD (2024). Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt 51,6 tỷ USD, tăng 28,6% so với 2020, giúp thặng dư thương mại với EU vọt lên 34,9 tỷ USD.

Bên cạnh thương mại, EVFTA còn tạo “cú huých” quan trọng cho dòng vốn đầu tư trực tiếp (FDI). EU hiện là nhà đầu tư FDI lớn thứ 6 tại Việt Nam với 2.450 dự án, tổng vốn đăng ký hơn 28 tỷ euro. Riêng 9 tháng năm 2023, bất chấp xu thế FDI toàn cầu suy giảm, các nhà đầu tư EU vẫn rót thêm hơn 800 triệu euro vào Việt Nam – minh chứng rõ ràng cho niềm tin vào môi trường đầu tư và tiềm năng tăng trưởng của Việt Nam.

Các cam kết cốt lõi: NT – MFN – PR

Một điểm nổi bật của EVFTA là thiết lập bộ nguyên tắc về đối xử công bằng với nhà đầu tư:

Đối xử quốc gia (NT): Đảm bảo nhà đầu tư EU được hưởng điều kiện đầu tư tương tự như nhà đầu tư trong nước, mở rộng quyền tiếp cận các lĩnh vực như tài chính, công nghệ thông tin, công nghiệp chế tạo…

Đối xử tối huệ quốc (MFN): Đảm bảo nhà đầu tư EU không bị đối xử kém ưu đãi hơn so với nhà đầu tư đến từ các quốc gia khác mà Việt Nam đã ký hiệp định. Điều này tạo mặt bằng cạnh tranh công bằng, thu hút thêm dòng vốn chất lượng cao.

Yêu cầu hoạt động (PR): Loại bỏ các điều kiện bất lợi như bắt buộc chuyển giao công nghệ, yêu cầu nội địa hóa hay giới hạn tỷ lệ xuất khẩu. Nhà đầu tư EU có quyền tự do ứng dụng công nghệ, phương pháp quản trị tiên tiến, từ đó gia tăng năng suất, chất lượng sản phẩm.

Cải cách pháp lý: Tạo nền tảng cho thực thi hiệu quả

Để đảm bảo các cam kết trong EVFTA được triển khai nghiêm túc, Việt Nam đã thực hiện đồng bộ cải cách pháp lý: điều chỉnh Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, ban hành các nghị định – thông tư phù hợp chuẩn quốc tế, tăng cường đào tạo cán bộ, xây dựng cơ chế giám sát minh bạch. Đây là điều kiện tiên quyết để duy trì niềm tin của nhà đầu tư, giảm thiểu tranh chấp và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Chiến lược địa phương: Bắc Ninh hướng đến năm 2030

Hướng tới cột mốc 10 năm thực thi EVFTA, các địa phương như Bắc Ninh – trung tâm công nghiệp và xuất khẩu hàng đầu miền Bắc – đã xây dựng chiến lược đột phá nhằm tận dụng tối đa cơ hội từ hiệp định:

Phát triển hạ tầng xanh – số hóa – logistics toàn diện

Xây dựng khu công nghiệp sinh thái, logistics thông minh theo hướng tuần hoàn.

Phát triển trung tâm logistics kết nối trực tiếp thị trường EU, rút ngắn thời gian thông quan.

Triển khai chuyển đổi số, chính quyền số, áp dụng QR, blockchain trong truy xuất nguồn gốc để đáp ứng tiêu chuẩn minh bạch của EU.

Tác động: giảm chi phí xuất khẩu, nâng cao độ tin cậy của hàng hóa Bắc Ninh, tăng khả năng cạnh tranh tại EU.

Nâng cao năng lực thương hiệu & chuẩn xuất khẩu

Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng, bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, tem truy xuất.

Tổ chức tập huấn tiêu chuẩn EU, EVFTA, hướng dẫn chứng nhận kỹ thuật.

Đưa sản phẩm tham gia hội chợ quốc tế, roadshow kết nối với nhà mua hàng EU.

Tác động: tạo dựng thương hiệu mạnh, nâng vị thế sản phẩm Bắc Ninh, trang bị doanh nghiệp kiến thức hội nhập.

Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao – thúc đẩy chuyển giao công nghệ

Phát triển giáo dục – đào tạo theo chuẩn quốc tế, đáp ứng yêu cầu công nghiệp 4.0.

Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư R&D, áp dụng công nghệ chế biến thông minh, sản xuất bền vững.

Tác động: nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng tiêu chuẩn EU, tạo nguồn nhân lực tinh thông công nghệ, tự chủ sáng tạo.

EVFTA đã và đang khẳng định vai trò là động lực thúc đẩy thương mại – đầu tư song phương, đồng thời đặt nền móng cho một môi trường đầu tư minh bạch, bình đẳng và hiện đại tại Việt Nam. Việc triển khai hiệu quả các cam kết về NT, MFN, PR không chỉ giúp thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao, mà còn thúc đẩy doanh nghiệp Việt đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Với tầm nhìn 2030, nếu các địa phương như Bắc Ninh kiên trì thực hiện chiến lược hạ tầng xanh – số hóa, nâng cao thương hiệu, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, EVFTA sẽ trở thành đòn bẩy đưa hàng hóa Việt Nam vươn xa hơn nữa, góp phần phát triển kinh tế bền vững và nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ thương mại quốc tế.

Trần Sơn