FED cảnh báo rủi ro địa chính trị ngày càng tăng đối với hệ thống tài chính toàn cầu

Chủ tịch FED Jay Powell cảnh báo, căng thẳng địa chính trị "gây ra rủi ro nghiêm trọng cho hoạt động kinh tế toàn cầu". Ảnh: Reuters

Xung đột địa chính trị đe dọa 'lan tỏa' tới thị trường

Trong báo cáo mới nhất về ổn định tài chính công bố 2 năm một lần, ngân hàng trung ương Mỹ đã cảnh báo khả năng xảy ra “sự lan tỏa bất lợi trên diện rộng tới thị trường toàn cầu” trong trường hợp xung đột ở Trung Đông và Ukraine gia tăng hoặc căng thẳng xuất hiện ở nơi khác.

Báo cáo cho biết: “Sự leo thang của những xung đột này hoặc sự căng thẳng địa chính trị khác trở nên tồi tệ hơn có thể làm giảm hoạt động kinh tế và thúc đẩy lạm phát trên toàn thế giới, đặc biệt trong trường hợp chuỗi cung ứng và sản xuất bị gián đoạn kéo dài”.

Các nhà kinh tế trong cuộc khảo sát hàng tháng mới nhất của Bloomberg đã nâng dự báo tăng trưởng của Mỹ với tốc độ 3,5% trong quý III/2023, nhanh nhất trong gần hai năm, do chi tiêu hộ gia đình tăng. Mặc dù vậy, tốc độ tăng trưởng được cho là sẽ chậm lại trong hai quý tiếp theo.

Kathy Bostjancic - kinh tế trưởng tại Nationwide Life Insurance Co, cho biết: “Mặc dù các chỉ số kinh tế hiện tại đang mạnh mẽ hơn, chúng tôi vẫn dự đoán một cuộc suy thoái nhẹ sẽ diễn ra vào năm 2024”.

Báo cáo cho biết thêm: “Hệ thống tài chính toàn cầu có thể bị ảnh hưởng bởi sự thoái lui do chấp nhận rủi ro, giảm giá tài sản và thua lỗ đối với các doanh nghiệp và nhà đầu tư bị ảnh hưởng, bao gồm cả những người ở Mỹ”. Đồng thời nhấn mạnh hệ thống ngân hàng nhìn chung vẫn "vững chắc" và người tiêu dùng cũng như doanh nghiệp cho đến nay đã chứng tỏ khả năng phục hồi khi đối mặt với lãi suất cao hơn - được đưa ra khi căng thẳng tại Trung Đông leo thang từ đầu tháng này.

Hôm cuối tuần, Chủ tịch FED Jay Powell đã cảnh báo, căng thẳng địa chính trị “gây ra những rủi ro nghiêm trọng đối với hoạt động kinh tế toàn cầu” và mang theo những tác động “rất không chắc chắn”.

Báo cáo mới nhất của FED theo sau sự gia tăng mạnh về chi phí vay toàn cầu khi thị trường tài chính nhanh chóng điều chỉnh để phản ánh kỳ vọng nền kinh tế Mỹ kiên cường có khả năng giữ lãi suất chính sách của FED ở mức cao trong một thời gian dài.

Ngày 19/10, ông Powell đã gợi ý, việc tăng cường tập trung vào gánh nặng nợ công của Mỹ cũng có thể đóng một vai trò nào đó. Theo số liệu từ Bộ Tài chính Mỹ vừa công bố, thâm hụt liên bang đã tăng lên 1,7 nghìn tỷ USD, tăng từ 1,37 nghìn tỷ USD vào năm 2022.

Mối lo ngại về bất ổn tài chính ngày càng gia tăng

Chi phí đi vay trên toàn cầu cũng đã tăng mạnh trong những tuần gần đây khi lãi suất trái phiếu kho bạc Mỹ của tất cả các kỳ hạn đều tăng mạnh. Trái phiếu 10 năm chuẩn hiện đang giao dịch ở mức gần 5% lần đầu tiên kể từ năm 2007, trong khi lợi suất 2 năm dao động ở mức cao nhất trong 17 năm.

Kể từ báo cáo trước đó vào tháng 5, FED nhận thấy thanh khoản của thị trường trái phiếu nói chung vẫn ở dưới mức lịch sử, báo hiệu những người tham gia thị trường đang “đặc biệt thận trọng”.

FED cảnh báo khả năng xảy ra “sự lan tỏa bất lợi trên diện rộng tới thị trường toàn cầu” trong trường hợp xung đột ở Trung Đông và Ukraine gia tăng.

Trong khi các doanh nghiệp và hộ gia đình có thể chấp nhận mức lãi suất cao hơn một cách tương đối dễ dàng, ngân hàng trung ương Mỹ lưu ý một số người vay rủi ro nhất định đang bắt đầu cảm thấy căng thẳng hơn. Tốc độ và mức độ của đợt tăng lãi suất gần đây đã làm dấy lên lo ngại về sự bất ổn tài chính, khi một quan chức hàng đầu của IMF gần đây nói rằng “rủi ro đang gia tăng”.

Các nhà kinh tế cũng dự báo, FED đã hoàn tất việc tăng lãi suất và tốc độ cắt giảm lãi suất sẽ chậm hơn vào năm tới. Điều đó một phần do dữ liệu kinh tế mạnh mẽ có thể sẽ giữ lãi suất cao hơn trong thời gian dài hơn, cũng như sự gia tăng gần đây của lãi suất trái phiếu kho bạc dài hạn khiến các điều kiện tài chính bị thắt chặt.

Chủ tịch FED Jerome Powell cho biết: “Những thay đổi liên tục về điều kiện tài chính có thể có tác động đến đường lối của chính sách tiền tệ. Với những bất ổn và rủi ro cũng như chúng ta đã đi được bao xa, Ủy ban Thị trường mở liên bang (cơ quan hoạch định lãi suất của FED) đang tiến hành một cách cẩn thận”.

Trong trường hợp lạm phát kéo dài bất ngờ, khiến các ngân hàng trung ương phải tăng lãi suất hơn nữa, FED cảnh báo không chỉ biến động thị trường gia tăng mà còn có “sự suy thoái kinh tế đáng kể” khi tín dụng cạn kiệt và các hộ gia đình, doanh nghiệp dễ bị tổn thương buộc phải cắt giảm chi tiêu.

Sự suy giảm ở mức độ đó có thể gây ra mối đe dọa cho lĩnh vực bất động sản thương mại nói riêng, đồng thời có khả năng dẫn đến “tổn thất đáng kể cho một loạt tổ chức tài chính có mức độ rủi ro lớn, bao gồm một số ngân hàng khu vực và cộng đồng cũng như các công ty bảo hiểm”.

Báo cáo cho biết, cuối cùng điều đó có thể khiến số ngân hàng buộc phải rút lui khỏi thị trường tăng cao, “sẽ ảnh hưởng thêm đến hoạt động kinh tế”. Giám đốc điều hành Ngân hàng JPMorgan Chase, ông Jamie Dimon tuần trước đã cảnh báo thời điểm hiện tại có thể là “thời điểm nguy hiểm nhất mà thế giới từng chứng kiến trong nhiều thập kỷ”. Ông nói: “Tôi nghĩ địa chính trị là một vấn đề đặc biệt mà chúng ta phải giải quyết”.

Các ngân hàng đã thua lỗ và nợ quá hạn cho đến nay vẫn chưa trở nên nghiêm trọng kể từ khi FED bắt đầu tăng lãi suất chuẩn trong cuộc chiến chống lạm phát - một khả năng phục hồi mà ngân hàng trung ương đã lưu ý trong báo cáo của mình. Tuy nhiên, ông David Solomon - Giám đốc điều hành Goldman Sachs đã cảnh báo trong tuần này rằng: “Trong hai đến bốn quý tới, tác động của việc thắt chặt đó sẽ rõ ràng hơn và sẽ tạo ra sự chậm lại ở một số khu vực”.

Ông nói thêm: “Khi tôi tiếp xúc với các CEO, đặc biệt là các doanh nghiệp tiêu dùng, tôi nhận thấy có sự thiếu hụt trong một số hành vi tiêu dùng nhất định, đặc biệt là trong 8 tuần qua”.

Hoàng Lê (theo The Financial Times)