Giá dầu dừa cao kỷ lục

Giá tăng do tình trạng thiếu hụt nguồn cung và nhu cầu bùng nổ đã biến loại dầu ăn giàu dinh dưỡng này thành một sản phẩm cao cấp.

Khách hàng kiểm tra một chai dầu dừa trong một siêu thị ở bang Kochi, Ấn Độ. Ảnh: Reuters

Giá dầu dừa đang dần vượt khỏi tầm với của những người tiêu dùng quan tâm đến giá cả và những người đã quen với hương vị đặc trưng của nó, vốn gắn liền với nhiều món ăn địa phương ở châu Á.

“Tôi sẽ chuyển sang dùng dầu hướng dương tinh luyện có giá phải chăng hơn cho việc nấu nướng hàng ngày và dành dầu dừa cho những món ăn mà hương vị của nó hoàn toàn không thể thay thế", Leelamma Cherian, bà nội trợ sống ở bang Kerala, Ấn Độ chia sẻ.

Đợt tăng giá dầu dừa bắt đầu vào nửa cuối năm 2024 khi sản lượng dừa ở các quốc gia sản xuất lớn, từ Ấn Độ đến các nước Đông Nam Á giảm mạnh do lượng mưa ít, nắng nóng kéo dài và sâu bệnh tàn phá.

Giá dầu dừa tại Ấn Độ đã tăng gần gấp 3 lần trong vòng chưa đầy 2 năm, lên mức kỷ lục 423.000 rupee (4.840 đô la Mỹ) / tấn, trong khi giá dầu dừa toàn cầu tăng vọt lên mức cao nhất mọi thời là 2.990 đô la /tấn trong cùng kỳ.

Cộng đồng Dừa quốc tế (ICC), tổ chức đại diện cho các nước sản xuất dừa lớn dự báo, nhu cầu ngày càng tăng trong bối cảnh sản lượng hạn chế sẽ khiến giá dầu dừa toàn cầu trong nửa cuối năm duy trì ở mức từ 2.500 đến 2.700 đô la/tấn, cao hơn nhiều so với mức khoảng 1.000 đô la /tấn vào năm 2023.

Nguồn cung dầu dừa thường tăng lên ở Đông Nam Á trong nửa cuối năm và sản lượng vụ mới sẽ giúp giá dầu dừa rời khỏi mức cao kỷ lục, một nhà giao dịch dầu thực vật tại Singapore cho biết.

“Tuy nhiên, giá dầu dừa có thể sẽ không sớm giảm xuống dưới 2.000 đô la”, nhà giao dịch này nói và cho biết thêm, khả năng giá loại dầu thực vật giảm xuống dưới 1.800 đô la/tấn trong 2 năm tới là không thể.

Ông chỉ ra rằng, việc các đồn điền dừa bị bỏ bê và thời tiết bất lợi trong những năm gần đây là những yếu tố có thể làm chậm sự phục hồi sản lượng dầu dừa trên diện rộng.

Dừa xanh thường được thu hoạch sớm để lấy nước dừa, vốn giàu khoáng chất như kali, natri, và magiê, rất được ưa chuộng trong ngành thực phẩm và đồ uống vì lợi ích sức khỏe. Nhưng khi giá dầu dừa tăng, chi phí để thu mua dừa xanh cũng tăng, ảnh hưởng đến các nhà cung cấp nước dừa đóng chai hoặc các sản phẩm liên quan.

Giá tăng cũng gây áp lực lên các nhà sản xuất dầu gội và các sản phẩm chăm sóc da, có sử dụng dầu dừa để tận dụng hàm lượng axit lauric cao (giúp dưỡng ẩm cho da)

Theo Dorab Mistry, giám đốc công ty hàng tiêu dùng Godrej International (Ấn Độ), sản lượng dầu dừa toàn cầu đang giảm do các đồn điền dừa ngày càng già cỗi và việc trồng lại không hiệu quả cũng như tình trạng thiếu hụt giống.

Bộ Nông nghiệp Mỹ ước tính, biết sản lượng dầu dừa toàn cầu đạt 3,67 triệu tấn trong giai đoạn 2024-2025, không tăng trưởng trong 3 thập kỷ qua, ngoại trừ những biến động nhỏ hàng năm.

Joe Ling, giám đốc Tập đoàn Linaco của Malaysia, một nhà cung cấp dầu dừa hàng đầu cho biết, sản lượng dừa sụt giảm do điều kiện thời tiết ngày càng thay đổi từ nóng, khô sang mưa lớn bất ngờ.

Hiện nay, hàng năm có ít nhất một quốc gia sản xuất dừa lớn bị ảnh hưởng do thời tiết. Nếu tình trạng khô hạn không làm giảm sản lượng dừa ở Indonesia hoặc Malaysia, thì rất có thể bão sẽ làm gián đoạn sản xuất ở Philippines hoặc ngược lại, Ling cho biết.

Năng suất dừa giảm vào năm 2023 do hiện tượng thời tiết El Ninõ dẫn đến nhiệt độ cao hơn mức trung bình và lượng mưa thấp ở các vùng trồng dừa chính. Sự thiếu hụt dừa chỉ rõ ràng hơn năm 2024 vì trái dừa thường cần gần một năm để trưởng thành sau khi ra hoa.

Sau nhiều năm thiếu đầu tư do giá thấp, sản lượng dừa tiếp tục bị ảnh hưởng bởi sự bùng phát của Covid-19 khi các lệnh phong tỏa khiến nhu cầu và giá cả sụt giảm.

Điều này lại khiến nông dân bỏ bê các đồn điền, dẫn đến năng suất thấp hơn ngay khi nhu cầu bắt đầu phục hồi.

Nhu cầu nước dừa cũng thúc đẩy nông dân thu hoạch dừa sớm, thu hẹp hơn nữa nguồn cung quả chín được sử dụng để lấy dầu và cơm dừa.

Joe Ling của Tập đoàn Linaco cho biết, đợt tăng giá dầu dừa lần này khiến công ty ông phải tăng giá bán gần như hàng tháng bất chấp khách hàng không hài lòng.

Trong khi dầu dừa phổ biến ở châu Á, nhu cầu về cơm dừa, kem dừa và sữa dừa lại rất mạnh ở Anh, Trung Quốc, châu Âu, Malaysia, Mỹ và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE).

Để tận dụng nhu cầu ngày càng tăng, nông dân Indonesia đang tập trung xuất khẩu dừa nguyên quả thay vì chiết xuất dầu, theo Amrizal Idroes, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp chế biến dừa Indonesia (ICPIA)

Dữ liệu của chính phủ cho thấy xuất khẩu dầu dừa của Indonesia giảm 15% trong giai đoạn 6 tháng đầu năm nay, trong khi xuất khẩu các mặt hàng như dừa khô tăng 58%.

Tình trạng thiếu hụt đã thúc đẩy những lời kêu gọi thay đổi chính sách thương mại nhằm tạo điều kiện sản xuất nhiều dầu dừa hơn ở thị trường nội địa.

ICPIA kêu gọi tạm dừng xuất khẩu dừa trong vòng 6-12 tháng để ổn định giá cả.

Tại Ấn Độ, Hiệp hội các nhà chiết xuất dung môi yêu cầu New Delhi cho phép nhập khẩu dầu dừa và cơm dừa.

Chính phủ Ấn Độ quản lý chặt chẽ việc nhập khẩu dầu dừa, với mức thuế hơn 100% khiến giá trong nước trở nên đắt đỏ.

Giá cao hơn đã thúc đẩy nông dân Ấn Độ mở rộng diện tích trồng dừa, với nhu cầu cây giống mạnh mẽ đang làm cạn kiệt nguồn cung của hầu hết các vườn ươm trong năm nay.

Tuy nhiên, các đồn điền mới phải mất 4-5 năm mới đạt năng suất cao, vì vậy triển vọng giá dầu dừa giảm nhanh chóng sẽ không đến sớm.

Theo Reuters

Khánh Lan