Gia tăng vi phạm pháp luật thủy lợi: Xem xét trách nhiệm người đứng đầu

Vi phạm nhiều, xử lý ít

Công trình của ông Phí Văn Quang vi phạm hành lang bảo vệ kênh tiêu T23. Ảnh: Kim Nhuệ

Thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho thấy, từ đầu năm 2025 đến nay, toàn thành phố phát sinh 290 vụ vi phạm pháp luật thủy lợi. Ba địa phương có số vụ vi phạm phát sinh cao nhất là Thường Tín (48 vụ), Phượng Dực (29 vụ) và Hồng Vân (21 vụ).

Riêng trong tháng 11-2025, các địa phương tiếp tục để phát sinh 16 vụ vi phạm mới, trong đó có nhiều vụ ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn công trình thủy lợi, như: Lấn chiếm lòng kênh, bắc cầu, dựng lán tạm, xây dựng công trình kiên cố trong phạm vi bảo vệ kênh tưới, kênh tiêu; đắp đê quây, phá dỡ bờ kênh, làm thay đổi hiện trạng dòng chảy…

Tuy nhiên, trong số 290 vụ vi phạm phát sinh trong năm 2025, các địa phương mới xử lý được 56 vụ, còn 234 vụ chưa được xử lý. Cùng với đó, trong năm 2025, các địa phương cũng xử lý được 85 vụ vi phạm xảy ra từ các năm trước. Tính chung đến nay, toàn thành phố còn 12.226 vụ vi phạm pháp luật thủy lợi tồn đọng, chưa được xử lý dứt điểm.

Công trình vi phạm của ông Lưu Văn Kế ở xã Quang Minh vẫn chưa được xử lý. Ảnh: Kim Nhuệ

Đáng chú ý, nhiều địa phương tồn đọng số lượng lớn vi phạm kéo dài qua nhiều năm. Trong đó, xã Đại Xuyên còn tồn 821 vụ, xã Thường Tín 601 vụ, phường Đông Ngạc 598 vụ. Tính theo đơn vị quản lý công trình, hệ thống do Công ty TNHH một thành viên Đầu tư phát triển thủy lợi Sông Nhuệ quản lý còn tồn 7.909 vụ, Công ty TNHH một thành viên Đầu tư phát triển thủy lợi Sông Đáy 2.599 vụ, Công ty TNHH một thành viên Đầu tư phát triển thủy lợi Hà Nội 965 vụ và Công ty TNHH một thành viên Thủy lợi Sông Tích 753 vụ.

Những con số thống kê trên cho thấy, hệ thống thủy lợi Hà Nội đang bị suy giảm về công năng, nguy cơ mất an toàn trong vận hành; đồng thời phản ánh tình trạng kỷ cương pháp luật chưa được thực thi nghiêm.

Xem xét xử lý trách nhiệm

Trước thực trạng trên, Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội đã tổ chức các buổi kiểm tra việc chấp hành pháp luật thủy lợi và trách nhiệm quản lý tại một số địa phương, trong đó có Hát Môn, Quang Minh và Phượng Dực.

Xẫ Quang Minh chưa cử đúng thành phần tham gia đoàn kiểm tra theo giấy mời của Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai ngày 24-12. Ảnh: Kim Nhuệ

Ghi nhận tại các buổi kiểm tra cho thấy, xã Hát Môn và Quang Minh chưa cử đúng thành phần theo giấy mời của Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội, ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc của đoàn. Chủ tịch UBND một số địa phương không tuân thủ kỷ luật, kỷ cương hành chính: Nhận được văn bản kiến nghị xử lý vi phạm của công ty thủy lợi, văn bản đôn đốc xử lý vi phạm của Sở Nông nghiệp và Môi trường nhưng không xử lý, cũng không có văn bản phản hồi. Đáng lưu ý, tại nhiều vụ việc, vi phạm đã được phát hiện, lập biên bản từ năm 2024, nhưng đến năm 2025 vẫn chưa được xử lý dứt điểm, để tồn tại kéo dài.

Kiểm tra hiện trường tại xã Hát Môn, đoàn kiểm tra xác định ông Phí Văn Quang đã có hành vi dựng lán, tập kết vật liệu trong phạm vi bảo vệ kênh tiêu T23, vi phạm quy định của Luật Thủy lợi. Dù đơn vị quản lý công trình đã lập biên bản, chuyển hồ sơ đề nghị xử lý, song việc đôn đốc, theo dõi đến cùng chưa quyết liệt. Đáng nói hơn, ông Phí Văn Quang còn đang là người giữ chức Bí thư Chi bộ thôn Ngọc Tảo 3.

Tại xã Quang Minh, ông Lưu Văn Kế có hành vi xây dựng công trình, lấn chiếm phạm vi bảo vệ kênh tiêu Phù Trì 1. Hồ sơ cho thấy, đơn vị quản lý công trình đã phát hiện, lập biên bản và gửi văn bản đề nghị địa phương xử lý theo thẩm quyền, nhưng từ năm 2024 đến nay vi phạm vẫn tồn tại.

Tại xã Phượng Dực, trong 11 tháng của năm 2025 xảy ra 29 vụ vi phạm, nhưng mới xử lý được 1 vụ đối với hành vi bắc cầu, làm lán tạm trong phạm vi bảo vệ kênh tưới Lò Vôi của bà Nguyễn Thị Thắm, tồn đọng 28 vụ.

Tại buổi kiểm tra sáng 26-12, Chủ tịch UBND xã Phượng Dực Nguyễn Trọng Vĩnh khẳng định sẽ tập trung xử lý vi phạm tồn đọng trong quý I năm 2026. Ảnh: Kim Nhuệ

Báo cáo tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND xã Phượng Dực Nguyễn Trọng Vĩnh khẳng định trong quý I-2026, xã sẽ tập trung phân loại xử lý các vụ vi phạm thủy lợi còn tồn đọng...

Kết luận các buổi kiểm tra, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội Đào Quang Khải nhấn mạnh, Công ty TNHH một thành viên Đầu tư phát triển thủy lợi Sông Nhuệ và Công ty TNHH một thành viên Đầu tư phát triển thủy lợi Hà Nội đã thực hiện đúng trách nhiệm thành phố giao, kịp thời phát hiện, lập biên bản và gửi hồ sơ đề nghị UBND cấp xã xử lý theo thẩm quyền đối với các trường hợp vi phạm. Tuy nhiên, Công ty TNHH một thành viên Thủy lợi Sông Tích chưa thực hiện đầy đủ việc đôn đốc, theo dõi đến cùng đối với vụ việc tại xã Hát Môn, dẫn đến vi phạm tồn đọng.

Đối với cấp xã, ông Đào Quang Khải khẳng định, theo Luật Thủy lợi và Luật Xử lý vi phạm hành chính, thẩm quyền xử phạt thuộc Chủ tịch UBND cấp xã. Việc chậm xử lý, để vi phạm tồn tại nhiều năm là không đúng quy định, cần được xem xét rõ trách nhiệm người đứng đầu.

Để chấn chỉnh tình trạng này, ông Đào Quang Khải cho biết, ngày 24-12, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã có văn bản 11332/SNNMT-TLPCTT đề nghị Sở Tư pháp, Đảng ủy các xã, phường kiểm tra, xem xét trách nhiệm xử lý vi phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi của Chủ tịch UBND cấp xã theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND thành phố.

Theo văn bản trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Sở Tư pháp chủ trì tham mưu Chủ tịch UBND thành phố kiểm tra việc thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy lợi, đặc biệt xem xét trách nhiệm, xử lý kỷ luật đối với Chủ tịch UBND các xã, phường không triển khai xử lý vi phạm hoặc không phản hồi các văn bản chỉ đạo, đôn đốc. Đồng thời, Ban Thường vụ Đảng ủy các xã, phường còn tồn tại vi phạm mới phát sinh trong năm 2025 cần xem xét trách nhiệm, đánh giá định kỳ đối với Chủ tịch UBND cấp xã và báo cáo kết quả về Sở Nông nghiệp và Môi trường trước ngày 15-1-2026.

Công trình thủy lợi là mạch máu của nông nghiệp, không phải là “mảnh đất trống” để tùy ý xâm phạm. Tình trạng vi phạm tràn lan nhưng xử lý nhỏ giọt tại các địa phương đã phơi bày lỗ hổng lớn trong thực thi pháp luật tại cơ sở. Nếu không xem xét nghiêm túc trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu, những biên bản vi phạm sẽ mãi chỉ là những tờ giấy nằm trong ngăn kéo và hệ thống thủy lợi của Thủ đô sẽ tiếp tục phải gồng mình gánh chịu những hệ lụy khó lường.

Kim Nhuệ