Giải bài toán chính sách để hỗ trợ ngành đồ uống đóng góp vào tăng trưởng kinh tế

Quang cảnh tọa đàm. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Thúc đẩy các chính sách kích cầu tiêu dùng nội địa

Ngày 25/9, tại Hà Nội, Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam chủ trì, phối hợp Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) tổ chức Tọa đàm “Kích cầu tiêu dùng để tăng trưởng kinh tế - góc nhìn từ ngành đồ uống”.

Tham gia tọa đàm có đại diện các bộ, ngành, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN, Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Hà Nội, Hiệp hội Tư vấn thuế, các chuyên gia kinh tế, thuế, tài chính, luật pháp, các cơ quan truyền thông và các doanh nghiệp ngành đồ uống.

Tọa đàm được tổ chức nhằm giúp các doanh nghiệp, các nhà hoạch định chính sách hiểu rõ hơn thực trạng của ngành đồ uống, các khó khăn và cả những vướng mắc trong quá trình thực hiện chính sách liên quan để từ đó kiến nghị tới các cơ quan chức năng điều chỉnh chính sách phù hợp hơn.

Mục tiêu của tọa đàm nhằm thúc đẩy các chính sách kích cầu tiêu dùng nội địa “thẩm thấu” vào tới các doanh nghiệp ngành đồ uống, giải pháp hỗ trợ ngành đồ uống, giải quyết các vướng mắc để doanh nghiệp vừa có thể vượt khó, phục hồi và góp phần tăng trưởng kinh tế xã hội, vừa “có sức khỏe” trước thềm thực hiện Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt từ ngày 1/1/2027.

PGS, TS Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Phát biểu khai mạc tọa đàm, PGS, TS Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam nhấn mạnh các đóng góp, vai trò của ngành, đặc biệt trong giai đoạn bước vào kỷ nguyên mới mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã đề ra.

Ông Việt cho biết, ngành đã và đang đối mặt với nhiều khó khăn. Các cú sốc kéo dài từ dịch Covid-19 đến thiên tai lũ lụt và bất ổn kinh tế chính trị toàn cầu đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng, đồng thời đẩy chi phí nguyên vật liệu, vận chuyển, kho bãi lên cao, tạo nên những khó khăn thách thức cho quá trình sản xuất-kinh doanh của ngành đồ uống.

Song song với đó là cơ chế chính sách khung pháp lý của Nhà nước cũng có nhiều thay đổi như tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với sản phẩm đồ uống có cồn, bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường vào diện mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, tình trạng buôn lậu, hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại, xu hướng giảm tiêu dùng do sức mua giảm mạnh...

Tuy vậy, trong bối cảnh nền kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn, Quốc hội và Chính phủ luôn quan tâm tới các giải pháp kích cầu tiêu dùng để hỗ trợ đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đức Kiên phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Phân tích bức tranh toàn cảnh về tình hình thế giới và tác động tới Việt Nam, chuyên gia kinh tế Nguyễn Đức Kiên - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế-Tài chính của Quốc hội cho biết, mặc dù các số liệu về kết quả 8 tháng đầu năm 2025 cho thấy có nhiều điểm sáng như chính sách khuyến khích đầu tư tư nhân theo Nghị quyết 68 bước đầu phát huy tác dụng; xuất khẩu tăng; thị trường tiêu dùng tăng khá nhờ dịp lễ lớn, nhưng sự phục hồi của sản xuất còn thiếu ổn định, lạm phát đang chịu nhiều áp lực; các động lực tăng trưởng chịu nhiều hạn chế, ràng buộc…

Các phân tích của ông Nguyễn Đức Kiên cho thấy, Việt Nam cần phải nỗ lực nhiều trong những tháng cuối năm 2025 và giai đoạn 2026-2030, đặc biệt là tiêu dùng nội địa để có thể đạt được mục tiêu như kỳ vọng.

Đưa doanh nghiệp vượt khó, phục hồi

Bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam cho biết, ngành đồ uống có vai trò kinh tế và đóng góp lớn cho ngân sách Nhà nước khoảng trên 60 nghìn tỷ đồng/năm và luôn đứng ở vị trí những doanh nghiệp đóng góp ngân sách cao, tạo hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp trong các cơ sở nhà máy sản xuất và trong chuỗi cung ứng, dịch vụ.

Các doanh nghiệp trong ngành đang nỗ lực, tập trung đầu tư thay đổi công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu về chuyển đổi xanh, trách nhiệm nhà sản xuất, các quy định mới về bảo vệ môi trường, hướng tới mục tiêu NetZero...

Bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Trong những năm gần đây, ngành đã và đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, trong đó có việc tăng thuế suất 5% trong 5 năm liên tục bắt đầu từ 1/1/2027. Ngành đồ uống không cồn (nước giải khát) có nhiều đóng góp vào doanh thu thị trường đồ uống Việt Nam trong năm 2024 phần nào bù đắp cho sự chững lại của thị trường đồ uống có cồn bị hạn chế vì các quy định pháp lý. Tuy nhiên, ngành này đã và đang suy giảm ngay trước thềm thực hiện thuế tiêu thụ đặc biệt, bắt đầu chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027 với thuế suất 8% và 10% từ 1/1/2028.

Mặc dù sắc thuế chưa có hiệu lực, nhưng ngay từ thời điểm hiện tại, doanh nghiệp trong ngành đã phải bước vào giai đoạn chuẩn bị để thích ứng với sắc thuế này. Các hoạt động như nghiên cứu, điều chỉnh công thức sản phẩm theo hướng giảm đường, xây dựng lại kế hoạch sản xuất-kinh doanh, định giá, chiến lược phân phối và truyền thông định vị sản phẩm phù hợp xu hướng tiêu dùng đều đòi hỏi chi phí đầu tư lớn, trong khi khả năng hồi vốn bấp bênh do thị trường chưa phục hồi.

Từ phân tích trên, bà Vân Anh đưa ra kiến nghị, đề xuất khoan thư sức doanh nghiệp ngành đồ uống, hỗ trợ doanh nghiệp và người tiêu dùng thúc đẩy kích cầu tiêu dùng nội địa, trong đó nhấn mạnh việc xem xét mở rộng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% cho các mặt hàng đồ uống đến hết năm 2027…

Bà Vân Anh đề xuất cần quy định rõ để các mặt hàng nước giải khát có đường trên 5g/100ml, được hưởng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% đến hết năm 2026, trước thềm bắt đầu là đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027 để bảo đảm tính nhất quán của các văn bản pháp luật và đồng thời không ảnh hưởng tới lợi ích hợp pháp của các doanh nghiệp.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Chung quan điểm, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết, Chính phủ đã đưa ra các giải pháp cụ thể để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân với mục tiêu kích cầu tiêu dùng nội địa thông qua các giải pháp về tiền tệ, tài khóa, các chính sách thương mại, đẩy mạnh các kênh phân phối, các chương trình khuyến mãi quốc gia...

Tuy nhiên, ngành đồ uống có nhiều đặc thù trong đó có các sản phẩm đồ uống có cồn (rượu, bia) bị hạn chế kinh doanh, không được hưởng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2%.

Thời gian gần đây cũng ghi nhận một số vướng mắc có thể ảnh hưởng tới việc kích cầu tiêu dùng, đó là chính sách liên quan các hộ kinh doanh, cùng vướng mắc về chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% đối với mặt hàng nước giải khát có đường trên 5g/100ml trong năm 2026 mà theo các doanh nghiệp, chính sách này còn chưa đồng bộ, nhất quán với chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt trong bối cảnh các mặt hàng này bắt đầu phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027.

Ông Tuấn cho rằng, kích cầu từ các chính sách tài khóa là giải pháp quan trọng, chẳng hạn như các giải pháp hỗ trợ hộ kinh doanh, trong đó cần quan tâm giải quyết cho phép mặt hàng “nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường hơn 5g/100ml” tiếp tục được hưởng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% từ ngày 1/1/2026 đến hết ngày 31/12/2026, tạo đà tăng trưởng và phục hồi cho ngành nước giải khát trước giai đoạn trước khi bắt đầu chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027.

Bà Bùi Thị Việt Lâm, đại diện Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN.

Bà Bùi Thị Việt Lâm, đại diện Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN cho biết thêm, Việt Nam cần khai thác tốt hơn các thị trường mới theo các hiệp định thương mại tự do để thúc đẩy động lực xuất khẩu, đồng thời cần chú trọng hơn tới động lực kích cầu tiêu dùng nội địa. Phía Hoa Kỳ đánh giá cao về những thay đổi tích cực của Việt Nam, đặc biệt là các Nghị quyết trụ cột, các chính sách hỗ trợ mang tính đột phá của Việt Nam để đưa đất nước lên tầm cao mới.

Theo bà Lâm, Việt Nam cần quan tâm hơn nữa tới môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch, có thể dự báo trước… để giúp doanh nghiệp vượt khó, hồi phục và đóng góp nhiều hơn vào mục tiêu tăng trưởng của đất nước.

Trong đó, các chính sách hỗ trợ, đặc biệt là hỗ trợ về thuế cần được thực hiện theo đúng tinh thần và thống nhất, đơn cử, vướng mắc về việc miễn giảm thuế giá trị gia tăng 2% đối với mặt hàng nước giải khát có đường trong năm 2026 cần được tiếp tục để giúp các doanh nghiệp ngành nước giải khát vượt khó, phục hồi trước thềm thực hiện thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027.

TRUNG HƯNG