Giải pháp căn cơ, lâu dài cần làm chủ nguồn xăng dầu sản xuất trong nước

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành phát biểu làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. (Ảnh: Duy Linh)

Nội dung được nhiều đại biểu quan tâm, theo Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, xăng dầu là mặt hàng phải kiểm soát và bình ổn giá. Trước hết, tính tới việc giảm phí thuộc thẩm quyền của Chính phủ, bảo đảm theo cơ chế thị trường nhưng phải so sánh, tính toán việc ảnh hưởng tới sản xuất, lạm phát.

"Chính phủ đã thực hiện một loạt các giải pháp như sử dụng Quỹ Bình ổn giá, giảm phí và có nghị quyết báo cáo cấp có thẩm quyền rà soát giảm thuế phù hợp. Cũng có thể giá còn tiếp tục tăng nên phải tiếp tục có cơ chế chính sách hỗ trợ các đối tượng, để bảo đảm sao cho sản xuất, giá thành ổn định. Thí dụ, nếu để giá xăng dầu tăng thì các công trường cũng sẽ bị chậm lại, công trình không thể triển khai nhanh được và phải bù giá. Tinh thần vừa điều hành trong cơ chế thị trường nhưng vừa phải bảo đảm ổn định được kinh tế vĩ mô và đời sống an sinh", Phó Thủ tướng cho biết.

Làm chủ sản xuất xăng dầu trong nước

Nói về giải pháp trong lâu dài, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nêu rõ, định hướng là chúng ta phải làm chủ sản xuất xăng dầu trong nước và theo quy hoạch sẽ có nhà máy lọc dầu có quy mô sản xuất 10 triệu m3 tại Vũng Tàu.

Phát biểu tại phiên chất vấn, Phó Thủ tướng nêu rõ, xăng dầu là mặt hàng thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp. Đặc biệt, đây là một trong những mặt hàng có tác động rất lớn tới các chỉ tiêu về kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát.

Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều quy định để quản lý mặt hàng xăng dầu. Các công cụ pháp lý đủ điều kiện để quản lý chặt chẽ, ổn định, bảo đảm cung ứng xăng dầu cho sản xuất, đời sống. Tuy nhiên, mặt hàng xăng dầu chúng ta chưa tự chủ được mà phụ thuộc vào nhập khẩu nhiều.

Phó Thủ tướng cho biết, hiện nay nước ta mới có 2 nhà máy lọc hóa dầu là: Nhà máy Bình Sơn (cung ứng 35%-7 triệu tấn xăng dầu/năm) đưa vào sản xuất từ năm 2009 và Nhà máy Nghi Sơn đưa vào sản xuất từ năm 2018.

"Cả hai nhà máy đạt được khoảng 13 triệu tấn xăng dầu/năm trong khi đó nhu cầu cỡ 20-21 triệu tấn/năm. Như vậy, khi xăng dầu thế giới tăng thì xăng dầu trong nước tăng", Phó Thủ tướng phân tích.

Đề cập vấn đề quan trọng nữa là bản thân nguồn dầu thô cho các nhà máy vẫn phải nhập khẩu; dầu thô của nước ta chưa đáp ứng được yêu cầu; Phó Thủ tướng cho biết, dự trữ xăng dầu trong thời gian qua đã đáp ứng được yêu cầu như các quy định về điều hành, dự trữ. Dự trữ xăng dầu đến ngày 10/2 vẫn còn khoảng 1,2 triệu tấn, cùng với sản xuất trong tháng 2 khoảng 0,9 triệu tấn; cộng nhập khẩu thêm khoảng 0,9 triệu tấn là có 3 triệu tấn. Trong khi nhu cầu 1 tháng hiện nay khoảng 1,8 triệu tấn.

Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội Vũ Thị Lưu Mai phát biểu chất vấn. (Ảnh: Duy Linh)

Phó Thủ tướng nêu lên 2 vấn đề cử tri và doanh nghiệp rất quan tâm. Đó là có tình trạng một số cửa hàng xăng dầu đóng cửa, không bán hàng; thứ hai là giá tăng liên tục trong nhiều kỳ, cần làm rõ nguyên nhân để cử tri, nhân dân hiểu rõ.

Về giá xăng tăng cao, Phó Thủ tướng cho biết, Nhà máy Nghi Sơn sản lượng bị suy giảm; sự phối hợp giữa các kênh phân phối chưa tốt. Tỷ lệ cửa hàng đóng cửa nhỏ nhưng ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý người tiêu dùng, người dân lo ngại thiếu xăng dầu.

Phó Thủ tướng cho rằng, về giải pháp, Chính phủ, các bộ, ngành đã tập trung chỉ đạo các khâu sản xuất, nhập khẩu và phân phối. Chính phủ đã chỉ đạo Nhà máy Bình Sơn sản xuất tăng 105%, Nghi Sơn cam kết sản xuất trở lại, nhập khẩu cho quý II/2022 tăng thêm là 2,4 triệu m3. Dự trữ cũng bảo đảm đúng quy định.

Chính phủ đã giao cho thanh tra, các cơ quan pháp luật làm rõ việc dự trữ hiện có theo đúng quy định không. Việc đóng cửa một số cửa hàng phải làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm để xử lý triệt để.

Đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật

Tham gia phát biểu tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Công an Tô Lâm cho biết, thời gian gần đây gia tăng hoạt động buôn lậu gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ, hàng cấm... có xu hướng diễn biến rất phức tạp.

Hoạt động đầu cơ, buôn lậu, kinh doanh trái phép, buôn bán hàng giả liên quan trang thiết bị vật tư, y tế, mặt hàng thiết yếu phục vụ phòng, chống dịch bệnh xảy ra nhiều ở các địa phương. Hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép vàng qua biên giới diễn biến phức tạp do giá vàng trong nước và thế giới cùng tăng mạnh, chênh lệch ở mức cao.

Cùng với đó là xuất hiện tình trạng các đối tượng tập trung hoạt động đầu cơ xăng dầu, "găm hàng" chờ lên giá, xuất lậu, nhập lậu; pha chế làm giả xăng dầu, tuồn ra thị trường để tiêu thụ.

Nêu thực trạng xăng dầu là vấn đề các đại biểu quan tâm, diễn biến hoạt động buôn lậu, sản xuất hàng giả mặt hàng này vẫn còn rất phức tạp, Bộ Công an nỗ lực đấu tranh vụ sản xuất xăng giả ở các địa phương: Đồng Tháp, Sóc Trăng, Đồng Nai..., Bộ trưởng nhấn mạnh buôn lậu dẫn đến trốn thuế, giá xăng lậu chênh lệch với hàng chính thức rất nhiều, gây thiệt hại cho nhập khẩu chính thức, lại càng kích thích các đối tượng buôn lậu, sản xuất xăng giả.

Bộ trưởng Công an Tô Lâm phát biểu làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. (Ảnh: Duy Linh)

Để phòng ngừa, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật về buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, Bộ Công an đã phối hợp các bộ, ngành, địa phương triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp công tác.

Cụ thể là tăng cường công tác nắm tình hình, phát hiện các vi phạm, tội phạm phát sinh trong hoạt động kinh doanh xăng dầu, vàng, vật tư, trang thiết bị y tế phục vụ phòng, chống dịch Covid-19 và những vấn đề phức tạp nổi lên.

Bên cạnh đó, huy động tối đa lực lượng để tăng cường cho cơ sở, triển khai đồng bộ, có chiều sâu các biện pháp nghiệp vụ, xác định rõ các lĩnh vực, địa bàn, đối tượng trọng điểm, đối tượng cầm đầu các đường dây buôn lậu, sản xuất, kinh doanh hàng cấm, hàng giả để tập trung đấu tranh, triệt phá.

Lực lượng Công an phối hợp chặt chẽ các đơn vị chức năng như quản lý thị trường, hải quan, bộ đội biên phòng, cảnh sát biển trong công tác thanh tra, kiểm tra, tiếp nhận và xử lý tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố; chủ động phát hiện những sơ hở, thiếu sót trong quy định pháp luật, cơ chế, chính sách quản lý nhà nước đối với các ngành hàng vàng, xăng dầu, vật tư y tế… để kịp thời dự báo, nhận diện các vấn đề phức tạp nổi lên, từ đó kịp thời tham mưu cho Chính phủ có biện pháp chỉ đạo, giải quyết dứt điểm.

Thời gian tới, Bộ Tài chính phối hợp Bộ Công Thương sẽ tham mưu cho Chính phủ một số giải pháp, trước mắt là phải bảo đảm nguồn cung. Bên cạnh đó, chống buôn lậu xăng dầu và giảm thuế môi trường để bảo đảm cho vấn đề sản xuất kinh doanh và phát triển.

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc

Thời gian tới, Bộ Công Thương, Tổng cục Quản lý thị trường khẩn trương, nghiêm túc chấp hành các chỉ đạo của Chính phủ và phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, nhất là phát huy vai trò là lực lượng chủ công trong Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban Chỉ đạo 389 quốc gia), các tỉnh, thành phố, phối hợp lực lượng Công an, biên phòng…, nâng cao hiệu quả phòng, chống buôn lậu…

Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên

VĂN CHÚC VÀ CTV