Giải quyết tồn đọng, khắc phục tình trạng lãng phí nguồn lực đất đai

Toàn cảnh phiên họp

Tờ trình Nghị quyết của Quốc hội mở rộng phạm vi áp dụng của Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội do Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày cho biết, việc ban hành nhằm tạo cơ sở pháp lý để kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc cho các dự án tồn đọng kéo dài trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống pháp lý tương tự trên toàn quốc. Qua đó, góp phần khơi thông nguồn lực đầu tư tồn đọng, khắc phục tình trạng lãng phí, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế tăng trưởng cao.

Nghị quyết mở rộng đối tượng áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù tại các Điều 3, 4, 5, 6, 7, 8 tại Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024 để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống pháp lý tương tự trên phạm vi toàn quốc. Đối tượng áp dụng tương tự tại Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024; bổ sung quy định đối với các dự án, đất đai được xác định thời điểm sai phạm, vi phạm trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trước ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành để tránh tiếp tục xử lý các sai phạm mới phát sinh.

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày cho biết, Ủy ban nhất trí với sự cần thiết, cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn của việc ban hành Nghị quyết như Tờ trình của Chính phủ. Việc ban hành Nghị quyết nhằm thể chế chủ trương của Đảng về tháo gỡ vướng mắc cho các dự án đã có kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trên phạm vi cả nước, giải quyết dứt điểm các dự án tồn đọng kéo dài, khơi thông nguồn lực đầu tư, phát huy cao nhất giá trị nguồn lực đất đai. Sau khi Quốc hội xem xét, cho ý kiến sẽ đưa nội dung này vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Ủy ban nhận thấy, quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 2 dự thảo Nghị quyết có một số nội dung đã được quy định tại Điều 2 Nghị quyết số 170/2024/QH15 và có thể dẫn đến cách hiểu khác đối với nguyên tắc đã được quy định tại Kết luận số 77-KL/TW và thể chế tại Điều 2 Nghị quyết số 170/2024/QH15. Do đó, đề nghị rà soát các nguyên tắc thực hiện Nghị quyết để bảo đảm không trùng lắp và không gây cách hiểu khác đối với các nguyên tắc đã được quy định tại Kết luận số 77-KL/TW và được thể chế hóa tại Điều 2 Nghị quyết số 170/2024/QH15.

Cơ bản tán thành việc giao Chính phủ ban hành danh mục các dự án đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống pháp lý tương tự, song Ủy ban đề nghị quy định rõ như sau: “Giao Chính phủ quy định hướng dẫn và tổ chức thực hiện Nghị quyết này; ban hành danh mục trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống pháp lý tương tự quy định tại khoản 1 Điều 1 Nghị quyết này và chịu trách nhiệm toàn diện về tính chính xác, đầy đủ, trung thực của danh mục các dự án, đất đai…”.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Cùng ngày, trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội cho phép Hà Nội được thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô là cần thiết và cấp bách nhằm khơi thông các "điểm nghẽn” pháp lý, thu hút đầu tư, tạo đột phá, phát triển nhanh, bền vững hơn, có sức lan tỏa lớn hơn trong phát triển kinh tế vùng đồng bằng sông Hồng và cả nước.

Nghị quyết sẽ tạo tiền đề vững chắc để đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân từ 11%/năm trở lên, đồng thời phù hợp với yêu cầu đổi mới tư duy quản lý, tăng cường phân cấp, phân quyền cho Thủ đô theo tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị. Trên cơ sở kết quả thực hiện thí điểm của TP. Hà Nội sẽ sơ kết, tổng kết để cho phép áp dụng thống nhất trên cả nước khi phát huy hiệu quả trên thực tế.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, trong trường hợp các nội dung sửa đổi được Quốc hội thông qua để quay lại như quy định của luật trước đây, đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm đối với các nội dung sửa đổi, bảo đảm giải quyết được các điểm nghẽn trong hoàn thuế và vướng mắc, bất cập phát sinh từ thực tiễn. Đồng thời bảo đảm quy định về kiểm soát quyền lực và phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; không để xảy ra trục lợi chính sách, gian lận hóa đơn gây thất thoát, thiệt hại ngân sách nhà nước như đã xảy ra trong thời gian vừa qua; không tạo ra các khó khăn, vướng mắc mới cho các đối tượng nộp thuế và các đối tượng khác có liên quan.

Đối với các cơ chế, chính sách đặc biệt, có phạm vi tác động lớn như mở rộng trường hợp thu hồi đất (khoản 2 Điều 7), phân cấp thẩm quyền quyết định, chấp thuận đầu tư của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ cho TP. Hà Nội (Điều 4), vượt trần tín dụng (khoản 2 Điều 8), cưỡng chế khi đạt 75% đồng thuận (khoản 4 Điều 10), để bảo đảm đủ cơ sở pháp lý, chính trị, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị, báo cáo cấp có thẩm quyền, đồng thời đánh giá kỹ tác động pháp lý, kinh tế, xã hội, bảo đảm không phát sinh khiếu kiện, khiếu nại phức tạp, ảnh hưởng đến ổn định xã hội và niềm tin của người dân, phù hợp với Hiến pháp và chủ trương của Đảng.

Hương Giang