Giải Trần Văn Giàu 2025 vinh danh sách nghiên cứu tôn giáo Nam Bộ

PGS. TS Võ Văn Thắng (thứ hai, bên trái) và TS Nguyễn Trung Hiếu (thứ ba, bên trái) nhạn giải thưởng khoa học Trần Văn Giàu với công trình nghiên cứu "Tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương và Tứ Ân Đạo Phật vùng Tây Nam Bộ". Ảnh: T.H.

Sáng 29/9 tại Trường Đại học An Giang, Ủy ban Giải thưởng Trần Văn Giàu đã gọi tên công trình Tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương và Tứ Ân Đạo Phật vùng Tây Nam Bộ. Cuốn sách được viết bởi hai nhà nghiên cứu là PGS.TS Võ Văn Thắng, Hiệu trưởng Trường Đại học An Giang và TS Nguyễn Trung Hiếu, giảng viên khoa Du lịch và Văn hóa - Nghệ thuật cùng trường.

Tác phẩm do Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM phát hành với độ dày 728 trang. Sách được chia thành 3 chương lớn, lần lượt trình bày từ nền tảng lý luận, bối cảnh ra đời, đến đặc điểm thờ phụng, tổ chức nghi lễ, tác động xã hội và các xu hướng vận động trong tương lai của hai tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương và Tứ Ân Đạo Phật.

Đây là lần đầu tiên một công trình thuộc lĩnh vực Lịch sử tư tưởng được chọn trao giải trong lịch sử 13 năm của Giải thưởng Trần Văn Giàu. Đại diện Ủy ban Giải thưởng cho biết quá trình xét chọn diễn ra nghiêm túc, dân chủ, và bám sát quy định điều lệ giải thưởng.

Bửu Sơn Kỳ Hương, do ông Đoàn Minh Huyên khai sáng giữa thế kỷ XIX, được xem là tôn giáo nội sinh đầu tiên của Nam Bộ. Trong khi đó, Tứ Ân Đạo Phật là hình thức tiếp biến, kế thừa và phát triển từ Bửu Sơn Kỳ Hương dưới sự dẫn dắt của ông Đạo Sáu.

Tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương và Tứ Ân Đạo Phật vùng Tây Nam Bộ là tác phẩm thuộc lĩnh vực lịch sử tư tưởng. Ảnh: T.H.

Cả hai tôn giáo đều mang đậm màu sắc “tôn giáo bình dân”, phát triển trong hoàn cảnh cư dân lưu dân người Việt cần nơi nương tựa tinh thần giữa bối cảnh thiên tai, chiến tranh và xáo trộn xã hội.

PGS.TS Võ Văn Thắng chia sẻ: “Tác giả của công trình nghiên cứu sinh ra và lớn lên tại tỉnh An Giang - nơi hội tụ nhiều tôn giáo nội sinh có sức ảnh hưởng rất lớn trong đời sống tinh thần của người dân Nam Bộ và bức tranh văn hóa Việt Nam. Giá trị của các tôn giáo đã được tác giả mục thị, tích lũy, chiêm nghiệm qua thời gian dài. Có lẽ điều này là cơ duyên thôi thúc chúng tôi thực hiện những nghiên cứu về các tôn giáo nội sinh".

Ông cũng cho biết tuy có nhiều tài liệu nghiên cứu về Bửu Sơn Kỳ Hương, nhưng phần lớn chỉ dừng lại ở mức ghi chép rời rạc. Còn với Tứ Ân Đạo Phật, một hiện tượng tôn giáo nội sinh ít được biết đến hơn, thì đây là công trình đầu tiên nghiên cứu một cách có hệ thống và chuyên sâu.

Ngoài giá trị học thuật, sách còn là nguồn tài liệu thiết thực cho các cơ quan quản lý nhà nước trong việc theo dõi, đánh giá và xây dựng chính sách phù hợp đối với các cộng đồng tín đồ. Đặc biệt trong bối cảnh các tôn giáo nội sinh ngày càng mong muốn được công nhận tư cách pháp nhân và mở rộng không gian hoạt động.

Đức An