Giảm gần 40% số quy hoạch ngành, làm rõ 'thứ bậc' giữa các cấp

Sáng 7/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày Tờ trình về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi).

Số lượng quy hoạch ngành giảm từ 78 xuống 49 loại

Theo Bộ trưởng, việc sửa Luật nhằm bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, thể chế hóa đúng đắn chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về phát triển đất nước trong thời kỳ mới; bảo đảm phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã bổ sung những nội dung mang tính nguyên tắc chung đối với quy hoạch chi tiết ngành như: Yêu cầu, nguyên tắc chung cho hoạt động quy hoạch; Mối quan hệ với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh; Hồ sơ quy hoạch; việc công bố quy hoạch; lưu trữ và chia sẻ thông tin, cơ sở dữ liệu quy hoạch.

Các luật chuyên ngành sẽ quy định chi tiết, cụ thể về lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, điều chỉnh và nội dung quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch đô thị và nông thôn.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình (Ảnh: Media Quốc hội).

Hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch gồm: Quy hoạch cấp quốc gia, gồm: Quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành; Quy hoạch vùng; Quy hoạch tỉnh; Quy hoạch chi tiết ngành; Quy hoạch đô thị và nông thôn; Quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định.

Ông Thắng cho biết, việc sửa Luật xây dựng mối quan hệ giữa các quy hoạch theo nguyên tắc: Quy hoạch thấp hơn phải phù hợp với quy hoạch cao hơn; Quy hoạch chi tiết ngành phải phù hợp với quy hoạch mà quy hoạch đó cụ thể hóa và bảo đảm hài hòa với định hướng sắp xếp, phân bố không gian của quy hoạch vùng có liên quan; Quy hoạch tỉnh phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch chi tiết ngành có liên quan; Quy hoạch đô thị và nông thôn phải phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch chi tiết ngành.

Danh mục quy hoạch đã được rà soát, thu gọn số lượng các quy hoạch theo nguyên tắc "một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính". Theo đó, số lượng quy hoạch ngành đã giảm từ 78 loại quy hoạch xuống còn 49 quy hoạch (giảm 37%).

Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch. Theo đó, Chính phủ tổ chức lập quy hoạch tổng thể quốc gia; Các Bộ tổ chức lập quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành và quy hoạch vùng; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lập quy hoạch cấp tỉnh.

Về thẩm quyền quyết định và phê duyệt quy hoạch: Quốc hội quyết định quy hoạch tổng thể quốc gia; Phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch vùng; Thẩm quyền phê duyệt quy hoạch ngành thực hiện theo quy định của Chính phủ để bảo đảm linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ; Bộ trưởng phê duyệt quy hoạch chi tiết ngành; Phân cấp cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch tỉnh; Thẩm quyền phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn được thực hiện theo quy định của pháp luật về đô thị và nông thôn.

Lo ngại phát sinh thêm nhiều điểm nghẽn mới

Thẩm tra dự án Luật, ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, việc mở rộng phạm vi điều chỉnh, đưa các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành đã được quy định tại nhiều luật, pháp lệnh khác vào dự thảo Luật nhưng chưa rõ tính "thứ bậc", tính "trước - sau", chưa quy định rõ tiêu chí, nội dung để đánh giá "sự phù hợp" giữa các quy hoạch, chưa rõ ràng về cách thức xử lý khi có mâu thuẫn giữa các quy hoạch này.

"Vì vậy, không những chưa giải quyết được căn cơ những khó khăn, vướng mắc chủ yếu trong thời gian qua về công tác quy hoạch, mà còn có thể phát sinh nhiều điểm nghẽn mới", ông Mãi nêu.

Ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính trình bày thẩm tra (Ảnh: Media Quốc hội).

Theo cơ quan thẩm tra, các quy định tại dự thảo Luật về hệ thống quy hoạch, các quy hoạch thuộc hệ thống, mối quan hệ giữa các quy hoạch thuộc hệ thống, xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch chưa phản ánh được tính "động", tính "mở" của quy hoạch, nhất là những quy hoạch mang tính định hướng để đáp ứng yêu cầu phát triển trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tuân theo quy luật cạnh tranh, quy hoạch cung - cầu; mà nhìn nhận hệ thống quy hoạch trong trạng thái "lý tưởng" với các quy hoạch đã được hoàn thiện đầy đủ.

Cùng với đó, hệ thống quy hoạch chưa bảo đảm mục tiêu tinh gọn, cùng một nội dung nhưng là đối tượng của quá nhiều các lớp quy hoạch khác nhau.

"Một số quy hoạch tại danh mục quy hoạch ngành, quy hoạch chi tiết ngành chưa thể hiện rõ tính chất sắp xếp, phân bố không gian. Một số quy hoạch ngành có thể được tiếp tục xem xét để tích hợp vào Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch vùng; một số quy hoạch chi tiết ngành có thể được tiếp tục xem xét để tích hợp vào Quy hoạch tỉnh", cơ quan thẩm tra cho hay.

Nguyễn Thu Huyền