Giám sát chặt chẽ hoạt động kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 18/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Đa số ý kiến các đại biểu Quốc hội bày tỏ thống nhất với sự cần thiết sửa đổi Luật nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn trong triển khai Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022, đặc biệt là yêu cầu thể chế hóa chủ trương lớn tại Nghị quyết 68-NQ/TW, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định, khả thi và giảm tối đa chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Phải có điều kiện và cơ chế giám sát chặt chẽ hoạt động bán chéo bảo hiểm

Về nguyên tắc hoạt động của đại lý bảo hiểm, quy định tại Khoản 1 Điều 127 luật hiện hành được sửa đổi theo hướng tạo điều kiện cho đại lý bán chéo bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe.

Đại biểu Hà Sỹ Huân (Đoàn Thái Nguyên) phát biểu tại hội trường. (Ảnh: QH)

Đại biểu Hà Sỹ Huân (Đoàn Thái Nguyên) nhận định, đây là chủ trương đúng, việc cho phép đại lý bán chéo các loại bảo hiểm, nếu được quản lý tốt, sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới và đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng, người dân có thể được tư vấn tổng thể về bảo hiểm sức khỏe, tài sản, nhân thọ, tai nạn... trong một lần giao dịch.

Tuy nhiên, theo đại biểu, việc bán chéo bảo hiểm phải có điều kiện, giới hạn và cơ chế giám sát chặt chẽ, nhằm bảo đảm chất lượng tư vấn, tránh xung đột lợi ích và rủi ro cho người dân.

Trên cơ sở đó, đại biểu Hà Sỹ Huân đề nghị cần có các điều kiện cụ thể đối với nội dung này như sau:

Thứ nhất, đại lý bán chéo phải đăng ký và công khai rõ ràng đang là đại lý của doanh nghiệp nào, ở loại hình nào, để tránh xung đột lợi ích. Người tiêu dùng phải được thông báo minh bạch khi đại lý tư vấn sản phẩm thuộc công ty khác hoặc loại hình khác.

Thứ hai, cơ quan quản lý cần quy định rõ việc bán chéo không được gắn điều kiện ràng buộc.

“Các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu đại lý lợi dụng bán chéo để tư vấn sai, gây thiệt hại cho khách hàng và có cơ chế kiểm tra định kỳ chất lượng đại lý bán chéo”, đại biểu nêu ý kiến.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Lâm Đồng) phát biểu tại hội trường. (Ảnh: QH)

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Lâm Đồng) cho rằng, việc mở rộng hơn cơ chế bán chéo sản phẩm trong điều kiện hệ thống giám sát hiện nay của hoạt động đại lý bảo hiểm còn nhiều bất cập, tiềm ẩn rủi ro về xung đột lợi ích.

Đại biểu nêu thực tiễn vừa qua cho thấy nhiều phản ánh của người dân về việc bị tư vấn lệch lạc, bị ép mua bảo hiểm thông qua kênh ngân hàng, kênh đại lý.

“Nếu mở rộng bán chéo mà không tăng cường các biện pháp yêu cầu pháp lý và cơ chế kiểm soát thì rất khó khắc phục tình trạng này”, đại biểu nói.

Do đó, đại biểu Nguyễn Hữu Thông đề nghị, trong trường hợp cơ quan chủ trì soạn thảo vẫn lựa chọn phương án cho phép bán chéo, dự thảo Luật cần phải có cơ chế ràng buộc chặt chẽ hơn theo hướng: Quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà một đại lý cá nhân được phép đại diện; yêu cầu đại lý phải công khai cho khách hàng biết mình là đại lý của những doanh nghiệp nào, mức hoa hồng chênh lệch ra sao; bổ sung nghĩa vụ tư vấn trung thực, ưu tiên lợi ích khách hàng cùng với chế tài mạnh đối với các hành vi vi phạm, kể cả trách nhiệm liên đới của doanh nghiệp bảo hiểm.

Giám sát thực chất, có chế tài nghiêm minh đối với hành vi ép buộc mua bảo hiểm qua ngân hàngcụ thế

Theo quy định tại Thông tư 34/2024/TT-NHNN ngày 30/6/2024 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Luật kinh doanh bảo hiểm và các văn bản hướng dẫn.

Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm. (Ảnh: DUY LINH)

Theo đại biểu Hà Sỹ Huân, kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng là một kênh phân phối tất yếu, phù hợp với xu hướng quốc tế, góp phần mở rộng độ bao phủ bảo hiểm. Tuy nhiên, thực tiễn thời gian qua cho thấy nhiều bất cập trong cách thức triển khai, đặc biệt là tình trạng “ép” mua bảo hiểm gắn với vay vốn và che giấu thông tin sản phẩm. Vấn đề này theo đại biểu đã được bàn luận nhiều, các cơ quan liên quan cũng đã có nhiều giải pháp nhưng vẫn chưa giải quyết hiệu quả các bất cập đã được chỉ ra.

Do đó, trong lần sửa đổi này, đại biểu đề nghị phải đặt hoạt động kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng trong khuôn khổ pháp lý chặt chẽ, có giám sát thực chất và có chế tài nghiêm minh, bảo đảm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia bảo hiểm; sự minh bạch, lành mạnh và bền vững của thị trường và giữ gìn niềm tin của người dân đối với cả hệ thống ngân hàng và bảo hiểm.

“Tôi đề nghị bổ sung vào dự thảo Luật quy định về nguyên tắc và giám sát kinh doanh bảo hiểm, trong đó quy định rõ ràng về việc minh bạch giữa hoạt động tư vấn bảo hiểm và cho vay/huy động vốn của ngân hàng; cấm tuyệt đối hành vi ép buộc mua bảo hiểm khi vay vốn; đồng thời tăng cường chế tài đối với cả ngân hàng và doanh nghiệp bảo hiểm khi vi phạm quy tắc tư vấn”, đại biểu Thông kiến nghị.

Đại biểu Phạm Thị Kiều (Đoàn Lâm Đồng) phát biểu tại hội trường. (Ảnh: QH)

Nhằm tăng cường sự minh bạch và bảo vệ quyền lợi khách hàng, đại biểu Phạm Thị Kiều (Đoàn Lâm Đồng) đề xuất cần cấm đại lý làm việc cho nhiều loại hình doanh nghiệp bảo hiểm khác nhau (bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm vi mô) cùng một lúc. Điều này nhằm ngăn ngừa xung đột lợi ích, bảo đảm chất lượng tư vấn và tính chuyên nghiệp, kiểm soát nghiệp vụ và tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động các đại lý và bảo vệ quyền lợi người tham gia bảo hiểm.

Phát biểu giải trình trước Quốc hội về những nội dung đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa nhận, trong thời gian qua có hiện tượng nhân viên ngân hàng tư vấn dịch vụ ngân hàng kèm bán bảo hiểm, gây nhầm lẫn giữa sản phẩm dịch vụ ngân hàng với sản phẩm dịch vụ bảo hiểm; thậm chí có những trường hợp ép mua bảo hiểm.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu giải trình trước Quốc hội về những nội dung đại biểu quan tâm. (Ảnh: DUY LINH)

Về vấn đề này, Bộ trưởng cho hay, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo rất quyết liệt. Luật Tổ chức tín dụng cũng cấm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức. Bên cạnh đó, Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng nghiêm cấm việc đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng kinh doanh bảo hiểm.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tiến hành kiểm tra, xử lý sai phạm và trình các cấp có thẩm quyền ban hành các quy định để nhằm hạn chế tình trạng này.

THU HẰNG