Giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu năm 2026, thu ngân sách dự kiến giảm hơn 44.000 tỷ đồng

Toàn cảnh phiên họp

Ngày 17/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét và biểu quyết thông qua Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn áp dụng trong năm 2026.

Theo tờ trình tóm tắt dự án Nghị quyết, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết việc ban hành Nghị quyết là cần thiết nhằm bám sát chủ trương, định hướng của Đảng và các Nghị quyết của Quốc hội về phát triển kinh tế - xã hội.

Theo đó, mục tiêu của chính sách là nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh, khả năng tự chủ và sức chống chịu của nền kinh tế; đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển trước mắt và lâu dài, tạo đà tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 – 2030. Bên cạnh đó, chính sách thuế mới cũng góp phần ổn định thị trường xăng dầu trong nước trong bối cảnh kinh tế thế giới vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Đối với nhiên liệu bay, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết việc giảm thuế bảo vệ môi trường trong thời gian qua đã đem lại hiệu quả tích cực, giúp giảm chi phí nhiên liệu đầu vào cho ngành hàng không, hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn do đại dịch Covid-19 và suy thoái kinh tế.

Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường hàng không đã cơ bản phục hồi, việc điều chỉnh thuế trở lại mức hợp lý là cần thiết nhằm đảm bảo công bằng giữa các loại hình vận tải. Do đó, Chính phủ đề xuất mức thuế 1.500 đồng mỗi lít đối với nhiên liệu bay.

“Với sản lượng tiêu thụ xăng dầu năm 2026 dự kiến tương đương năm 2025, việc áp dụng mức thuế nêu trên sẽ làm giảm thu thuế bảo vệ môi trường khoảng 41.388 tỷ đồng so với mức thuế của Nghị quyết số 579 năm 2018, đồng thời làm giảm tổng thu ngân sách nhà nước (bao gồm cả thuế giá trị gia tăng) khoảng 44.699 tỷ đồng”, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết.

Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, đa số ý kiến tán thành với mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn như đề xuất của Chính phủ.

Tuy nhiên, các ý kiến cũng đề nghị Chính phủ tăng cường công tác quản lý thu, chống thất thu, gian lận và chuyển giá, đồng thời kiểm soát chặt chẽ các khoản chi để bảo đảm cân đối ngân sách nhà nước. Ngoài ra, việc giảm thuế đã được thực hiện trong thời gian dài nên cần có lộ trình điều chỉnh tăng dần để quay lại mức thuế quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14, phù hợp với nguyên tắc của thuế bảo vệ môi trường và cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu.

Riêng đối với nhiên liệu bay, một số đại biểu lưu ý rằng dù ngành hàng không đã có lãi trong nửa đầu năm 2025, song tổng số lỗ lũy kế vẫn còn lớn do ảnh hưởng kéo dài của đại dịch. Chính vì vậy, việc tăng thuế nhiên liệu bay có thể tác động đến giá vé máy bay, ảnh hưởng đến chi phí của người dân, doanh nghiệp và chỉ số giá tiêu dùng. Vì vậy, nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục duy trì chính sách hỗ trợ đối với nhiên liệu bay trong năm 2026.

Về thời hạn áp dụng, đa số ý kiến nhất trí thực hiện mức thuế bảo vệ môi trường nêu trên từ ngày 01/01/2026 đến hết ngày 31/12/2026. Từ ngày 01/01/2027, mức thuế sẽ được áp dụng trở lại theo quy định của số 579/2018/UBTVQH14.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn theo quy định tại Nghị quyết 579/2018/UBTVQH14 ngày 26/9/2018 theo đề nghị của Chính phủ với mức thuế suất áp dụng trong năm 2026 như sau: Đối với xăng, trừ etanol: 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn: 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn: 1.000 đồng/kg; dầu hỏa: 600 đồng/lít.

Phó Chủ tịch Quốc hội giao Chính phủ tổ chức thực hiện chính sách đảm bảo các mục tiêu đề ra, điều hành thu – chi hợp lý, giữ vững cân đối và bội chi ngân sách nhà nước. Đồng thời, cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định về quản lý và điều hành giá xăng dầu, bám sát diễn biến giá thế giới nhưng vẫn đảm bảo giá bán trong nước hợp lý, phục vụ sản xuất, kinh doanh và đời sống người dân.

Ngoài ra, cũng yêu cầu Chính phủ nghiên cứu điều chỉnh các yếu tố cấu thành giá cơ sở, định mức chi phí, hao hụt, lợi nhuận, cũng như nâng cao năng lực dự trữ quốc gia và sử dụng hợp lý Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Tại Phiên họp, 100% các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt đã biểu quyết tán thành, thông qua Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2026.

Lan Nhi