Gìn giữ thể thao dân tộc trong cuộc sống hiện đại
Trong cuộc sống hội nhập, hiện đại ngày càng xuất hiện nhiều môn thể thao mới và nhanh chóng phát triển, lan tỏa mạnh mẽ. Đây là tín hiệu đáng mừng đối với phong trào thể dục thể thao (TDTT) quần chúng trên địa bàn tỉnh Hòa Bình, thế nhưng cũng là thách thức đối với công tác gìn giữ, phát huy giá trị tốt đẹp của các môn thể thao dân tộc.
Trong cuộc sống hội nhập, hiện đại ngày càng xuất hiện nhiều môn thể thao mới và nhanh chóng phát triển, lan tỏa mạnh mẽ. Đây là tín hiệu đáng mừng đối với phong trào thể dục thể thao (TDTT) quần chúng trên địa bàn tỉnh Hòa Bình, thế nhưng cũng là thách thức đối với công tác gìn giữ, phát huy giá trị tốt đẹp của các môn thể thao dân tộc.
Người dân thi đấu môn kéo co tại Ngày hội Văn hóa, Thể thao các dân tộc huyện Cao Phong năm 2024.
Theo thống kê của Sở VH-TT&DL, năm 2024, tỉnh Hòa Bình có 836 câu lạc bộ (CLB) thể dục thể thao. Trong đó, với riêng thể thao dân tộc, môn đẩy gậy có 64 CLB và môn bắn nỏ có 60 CLB. Ấn tượng không thể không nhắc đến đó là sự phát triển mạnh mẽ của một bộ môn thể thao mới lạ, hiện đại Pickleball. Năm vừa qua trên địa bàn tỉnh đã thành lập mới 95 CLB Pickleball. Ngoài ra còn có một số bộ môn hiện đại khác, như: thể dục có 33 CLB, thể hình có 36 CLB. Cùng nhìn lại những con số của năm 2023, toàn tỉnh có 64 CLB đẩy gậy và 60 CLB bắn nỏ, môn thể hình có 17 CLB. Từ những số liệu trên cho thấy môn Pickleball phát triển vượt bậc và số lượng CLB môn thể hình đã tăng gấp đôi sau 1 năm. Bên cạnh đó, số lượng CLB môn thể thao dân tộc duy trì ổn định.
Là tỉnh có nhiều dân tộc cùng sinh sống, cùng với văn hóa truyền thống đặc sắc thì mỗi dân tộc có trò chơi, môn thể thao riêng. Đánh mảng dân tộc Mường là môn thể thao đặc sắc, trò chơi dân gian lành mạnh đang được huyện Lạc Sơn tích cực triển khai các giải pháp khôi phục, bảo tồn. Dân tộc Mông ở hai xã Hang Kia, Pà Cò (Mai Châu) có môn đánh tu lu, ném pao; hay đẩy gậy, bắn nỏ là trò chơi tiêu biểu cho tinh thần thượng võ, gắn liền với đời sống sinh hoạt thường ngày trước đây của đồng bào các dân tộc miền núi…
Đặc biệt, các hoạt động giao lưu, thi đấu trò chơi dân gian, thể thao dân tộc là hình ảnh quen thuộc mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lễ hội… Trong nhiều lễ hội trên địa bàn tỉnh hiện nay, điển hình là Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường, lễ hội chùa Tiên, lễ hội Xên Mường… đều có hoạt động giao lưu, thi đấu các môn thể thao dân tộc. Sau phần lễ trang trọng sẽ đến phần hội với điểm nhấn là hoạt động TDTT. Nếu như kéo co là môn thể thao mang tính đồng đội cao, đòi hỏi mỗi thành viên trong đội phải đoàn kết, phối hợp ăn ý để tạo nên sức mạnh tập thể thì môn đẩy gậy đòi hỏi sức khỏe, kỹ, chiến thuật, tâm lý vững vàng và sự khéo léo của cá nhân mới có thể làm chủ cuộc đấu và giành chiến thắng… Không phân biệt giới tính, lứa tuổi, các môn thể thao dân tộc luôn thu hút đông đảo người dân tham gia, tạo không khí tưng bừng, vui tươi, phấn khởi, gắn kết cộng đồng.
Theo đồng chí Đào Tiến Cường, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL: "Những năm qua, song song với dành nhiều nguồn lực đầu tư cho các môn thể thao thành tích cao, tỉnh Hòa Bình luôn quan tâm đẩy mạnh phong trào TDTT quần chúng, trong đó, chú trọng gìn giữ, phát triển các môn thể thao dân tộc. Gắn liền với đời sống, lao động và tập quán, bởi vậy một số môn thể thao dân tộc thu hút đông đảo người dân tham gia tập luyện, thi đấu, như: bắn nỏ, kéo co, đẩy gậy, ném còn… Qua đó không chỉ đáp ứng nhu cầu vui chơi, rèn luyện nâng cao sức khỏe, đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân, mà còn phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc…”. Trong đó, tổ chức giải thể thao truyền thống bắn nỏ, kéo co, đẩy gậy là một trong nhiều giải pháp được tỉnh ta duy trì hàng năm nhằm "giữ lửa” phong trào tập luyện từ cơ sở. Qua đó phát hiện được nhiều hạt nhân tiêu biểu trong phong trào TDTT quần chúng, bồi dưỡng, tập huấn, tham gia tranh tài tại một số giải thể thao khu vực, toàn quốc. Năm 2024, tỉnh Hòa Bình đã giành được 1 huy chương vàng, 3 huy chương bạc, 2 huy chương đồng tại Giải vô địch đẩy gậy quốc gia lần thứ XVIII và giành 1 huy chương vàng, 1 huy chương đồng tại Giải vô địch kéo co quốc gia lần thứ XII…
Bắn nỏ, kéo co, đẩy gậy cũng là những môn thi đấu chính thức tại Đại hội TDTT các cấp tỉnh Hòa Bình lần thứ VII, năm 2022. Tại Đại hội Thể thao toàn quốc lần thứ IX, năm 2022, tỉnh giành được 1 huy chương vàng, 3 huy chương bạc môn kéo co và 2 huy chương đồng môn đẩy gậy. Hướng đến những thành tích ấn tượng hơn nữa tại Đại hội Thể thao toàn quốc lần thứ X, năm 2026, trong năm học 2024 - 2025, Trường Năng khiếu, Huấn luyện và Thi đấu TDTT tỉnh mở thêm 1 lớp năng khiếu đẩy gậy - kéo co.
Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận thực tế hiện nay, mặc dù đã được quan tâm, song việc giữ gìn, phát triển các môn thể thao dân tộc chưa thực sự đồng đều giữa các địa phương và mới chỉ chú trọng một số môn thể thao thế mạnh… Trước xu thế phát triển của cuộc sống hiện đại, cần hơn nữa sự vào cuộc của toàn xã hội, chung sức gìn giữ, phát triển, không để các môn thể thao dân tộc bị mai một. Từ đó góp phần giữ vững bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc trong tỉnh.
