Giới trung lưu Trung Quốc lo lắng về tương lai của sáng kiến 'thịnh vượng chung'

Ảnh minh họa.

TQ đã cấm các lớp học có gia sư ở nước ngoài vào mùa hè năm ngoái và ra lệnh cho các công ty giáo dục tư nhân chuyển sang trạng thái phi lợi nhuận, một phần của cuộc cải tổ trong lĩnh vực này nhằm hạn chế đầu tư bỏ trốn, giảm bớt khối lượng công việc của học sinh và giảm áp lực tài chính cho gia đình.

Sự kìm hãm đối với ngành giáo dục tư nhân, vốn từng có hơn 10 triệu người sử dụng lao động, đã dẫn đến hàng loạt doanh nghiệp phải đóng cửa và sa thải trên toàn quốc.

Zhao cho biết: “Bây giờ tôi đang tự kinh doanh”.

Khi đang làm công việc trợ giảng trước đây, chàng trai 31 tuổi cho biết anh sẽ chi tiền kiểm tra lương mỗi tháng mà không cần suy nghĩ nhiều, giống như nhiều bạn bè trung lưu của anh. Bây giờ, anh không cảm thấy tự tin cho lắm.

“Ngày nay ‘thịnh vượng chung’ là một từ thông dụng trên các phương tiện truyền thông nhà nước. Tôi hiểu cốt lõi của nó là về việc nuôi dưỡng một tầng lớp trung lưu lớn hơn. Nhưng trớ trêu thay, tôi sợ rằng mình sẽ bị rớt khỏi hàng ngũ không bao lâu nữa”.

Chiến lược này dự kiến sẽ nổi bật tại cuộc họp hàng năm của các cơ quan tham vấn chính trị và lập pháp hàng đầu của quốc gia ở Bắc Kinh vào tháng tới.

Nhưng nền kinh tế TQ đang chậm lại và đối mặt với một số khó khăn, từ sự không chắc chắn do đại dịch gây ra cho đến căng thẳng địa chính trị. Cùng với nỗ lực mạnh tay của chính phủ nhằm giảm bất bình đẳng thu nhập, một số công dân thuộc tầng lớp trung lưu đang bắt đầu lo lắng về sinh kế của họ.

Theo Cục Thống kê Quốc gia (NBS), khoảng 400 triệu người TQ, tức khoảng 30% dân số, được coi là tầng lớp trung lưu - với thu nhập hộ gia đình hàng năm từ 100.000 nhân dân tệ (15.800 USD) đến 500.000 nhân dân tệ.

Bắc Kinh đã tuyên bố sẽ mở rộng tập đoàn, cải thiện các dịch vụ công thiết yếu và thu hẹp khoảng cách thu nhập của quốc gia xuống “mức hợp lý” vào năm 2050.

Một cuộc khảo sát của Ngân hàng Nhân dân TQ vào cuối năm ngoái cho thấy 37% người được hỏi cảm thấy khó khăn khi tìm việc làm, trong khi chỉ 13% cho biết tìm kiếm việc làm là dễ dàng. Nửa còn lại cho biết triển vọng việc làm là như vậy.

Theo khảo sát của 20.000 chủ tài khoản tiết kiệm tại 50 thành phố trên toàn quốc, cả chỉ số kỳ vọng việc làm và chỉ số niềm tin thu nhập đều ở mức thấp.

Cuộc đàn áp theo quy định của Bắc Kinh còn vượt xa cả việc dạy thêm học thêm, đe dọa các ngành công nghệ và trò chơi, cũng như lĩnh vực BĐS.

Lisa Zhou, người làm việc cho một công ty viễn thông hàng đầu ở Thâm Quyến, cho biết chủ nhân của cô không bị ảnh hưởng bởi hành động của chính phủ, nhưng đã trở thành nạn nhân của tâm lý giảm giá trên thị trường chứng khoán TQ vào năm ngoái. Chứng khoán TQ là một trong những thị trường có hoạt động kém nhất thế giới vào năm 2021.

Do đó, Zhou đã không được tăng lương trong năm nay và giá cổ phiếu của công ty cô đã giảm mạnh, điều này có thể khiến các quyền chọn mua cổ phiếu của cô trở nên vô giá trị.

Vào tháng Giêng, TQ tuyên bố sẽ gia hạn một số đợt cắt giảm thuế thu nhập cá nhân cho đến năm 2023 để giúp đối phó với các cơn gió ngược kinh tế, bao gồm các chính sách thuế ưu đãi đối với tiền thưởng cuối năm và ưu đãi vốn cổ phần tại các công ty niêm yết. Các biện pháp này dự kiến sẽ giảm thuế 110 tỷ nhân dân tệ một năm, theo Hội đồng Nhà nước, nội các TQ.

Bất chấp việc cắt giảm thuế, doanh thu của chính phủ từ thuế thu nhập cá nhân đã tăng 21% vào năm ngoái kể từ năm 2020, vượt qua tốc độ tăng trưởng kinh tế là 8,1%. Những người có thu nhập trung bình là đối tượng đóng góp chính của thuế thu nhập cá nhân, ở mức cao nhất là 45%.

Mặc dù mức thuế cao của TQ đã bị một số nhà kinh tế chỉ trích vì không khuyến khích năng suất, nhưng không có dấu hiệu nào là chúng sẽ sớm được hạ xuống.

Trong bối cảnh thịnh vượng chung, TQ tập trung vào việc thu hẹp các lỗ hổng về thuế, và đã trừng phạt những người nổi tiếng trốn thuế, đồng thời khuyến khích người giàu quyên góp công khai.

Tại hội nghị công tác kinh tế trung ương vào tháng 12, Bộ Chính trị gồm 25 thành viên của TQ nói rằng sự ổn định là chìa khóa cho việc ra quyết định kinh tế vào năm 2022.

Các nhà hoạch định chính sách cam kết đưa ra các chính sách “nâng cao sức mạnh” để thúc đẩy nền kinh tế vốn đang đối mặt với áp lực gấp ba lần, bao gồm sự thu hẹp của nhu cầu, cú sốc nguồn cung và kỳ vọng yếu hơn.

Zhou cho biết nhiều người thuộc tầng lớp trung lưu ở Thâm Quyến phải trả các khoản thế chấp lớn và cùng với việc giá nhà giảm, nó gây ra nhiều “áp lực tâm lý cho người dân trong việc cắt giảm chi tiêu hàng ngày”.

Thị trường BĐS suy yếu là một trong những lý do được Quỹ Tiền tệ Quốc tế viện dẫn vì đã cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2022 của TQ 0,8 điểm phần trăm xuống 4,8% vào tháng 1.

Lĩnh vực BĐS, một động lực chính của tăng trưởng kinh tế, đã bị ảnh hưởng bởi một loạt các biện pháp hạn chế của chính phủ vào năm ngoái. Giá trị bán BĐS chỉ tăng 4,8% lên 18,2 nghìn tỷ nhân dân tệ (2,9 nghìn tỷ USD) so với mức tăng 8,7% vào năm 2020.

Theo dữ liệu từ NBS, lượng diện tích sàn bán được cũng chỉ tăng 1,9% trong năm ngoái, với mức tăng trưởng đầu tư BĐS giảm xuống mức thấp nhất trong 22 năm là 4,4% vào 2021.

Khi giá BĐS giảm, một số chủ sở hữu nhà đang chọn cách tạm ngừng trả các khoản vay.

Một tòa án ở thành phố Sanhe, cách trung tâm thành phố Bắc Kinh chưa đầy hai giờ lái xe, đã niêm yết khoảng 1.000 căn hộ trên nền tảng thương mại điện tử JD để bán đấu giá kể từ 5-2020 sau khi chủ sở hữu không hoàn trả.

Theo một cuộc khảo sát của ngân hàng trung ương với hơn 30.000 hộ gia đình vào năm 2019, 70% tài sản mà các hộ gia đình ở thành thị nắm giữ, chiếm phần lớn tầng lớp trung lưu của TQ, là tài sản.

Nhã Trúc