'Giữ lửa' làng nghề đan lát 400 năm ở Thọ Đơn

Làng Thọ Đơn (phường Quảng Thọ, TX Ba Đồn, Quảng Bình) nổi tiếng với nghề tạo ra những sản phẩm từ mây, tre, nứa… phục vụ nông nghiệp và sinh hoạt. Hằng năm, nơi đây đã cung ứng ra thị trường hàng chục nghìn sản phẩm trong và ngoài tỉnh.

Theo nghệ nhân nơi đây, nghề mây tre đan đã có ở Thọ Đơn từ khoảng gần 400 năm trước và được “cha truyền con nối” cho đến ngày nay. Nghề mây tre đan lát không chỉ mang lại giá trị về kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người dân nơi đây mà còn chứa đựng cả những nét tinh hoa truyền thống mà người dân đã gìn giữ từ bao đời.

Để hoàn thiện một sản phẩm, các nghệ nhân làng Thọ Đơn phải tỉ mỉ, khéo léo và nhẫn nại trong từng công đoạn. Từ khâu lựa chọn nguyên liệu đến chế tác ra sản phẩm đều phải rất công phu.

Muốn sản phẩm chắc chắn, bền, các nghệ nhân phải tìm mua và chọn những cây tre, nứa thân to, thẳng vào các tháng rét để tránh mối, mọt… chia ra thành những khúc dài bằng nhau để làm nguyên liệu.

Những nguyên liệu này được chia thành những sợi nan có độ dày mỏng đạt yêu cầu rồi phơi khô, vót phẳng và đan chúng lại với nhau để tạo thành sản phẩm. Mỗi sản phẩm lại có một kỹ thuật đan khác nhau nên thời gian hoàn thành và giá trị sản phẩm vì thế cũng khác nhau.

Trước đây, các sản phẩm của làng Thọ Đơn chủ yếu là các vật dụng phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt hàng ngày như: thúng, mủng, nong, nia, dần, sàng, rổ, rá... Hiện nay, nắm bắt nhu cầu thị trường, người dân làng nghề đã tích cực cải tiến chất lượng, mẫu mã phù hợp với thị hiếu và nhu cầu sử dụng và đặt hàng của khách hàng.

Ngồi tỉ mỉ đan từng sợi tre, bà Đoàn Thị Vần (SN 1958, phường Quảng Thọ) giãi bày: “Bây giờ những người làm nghề này đa số là người già, làng nghề cũng dần mai một đi, tôi làm để vừa đỡ buồn chán, vừa có thêm thu nhập. Vài năm trở lại đây, gia đình tôi chuyển sang làm sản phẩm theo đơn đặt hàng của các nhà hàng, quán ăn. Mỗi ngày, vợ chồng tôi đan được khoảng 20 cái mẹt đựng thức ăn để bán cho các quán hàng, mỗi chiếc thành phẩm có giá 10.000 đồng, làm được bao nhiêu, gom lại người ta sẽ đến thu mua tận nhà.

Hiện nay, làng nghề Thọ Đơn có khoảng 510/887 hộ làm nghề đan lát, tạo công việc, thu nhập ổn định từ 3 - 4 triệu đồng/người/tháng. Sản phẩm của làng đã được tiểu thương mang đi các tỉnh như Huế, Đà Nẵng, Hội An… và rất được khách hàng ưa chuộng.

Ông Trần Văn Dục, Phó Chủ tịch UBND phường Quảng Thọ cho biết: “Trên địa bàn phường có khoảng 70 cơ sở thu mua, phân phối sản phẩm đi các vùng trong và ngoài tỉnh Quảng Bình. Các hộ làm nghề đan lát đã đóng góp chung vào phát triển kinh tế của địa phương, giải quyết việc làm cho nhiều lao động nhàn rỗi, góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống người dân. Trong những năm tới, chúng tôi sẽ xây dựng và phát triển làng nghề hơn nữa để phục vụ bà con nhân dân sản xuất”.

Đăng Khôi