Giữ lửa nghề rèn ở phường An Bình

Gần 30 năm nay, hễ cuốc hư, rựa cùn, dao hỏng, người dân tổ dân phố Tân Hòa (phường An Bình), đều đem đến nhà ông Nguyễn Thanh Tuấn sửa chữa, rèn giũa. Những tháng cuối năm, ông Tuấn tất bật sản xuất cuốc, liềm, rựa chặt mía, đáp ứng nhu cầu cho nông dân canh tác mùa màng. Nhờ vậy, bao năm qua, lò rèn của ông Tuấn luôn đỏ lửa.

Nghề rèn mang lại thu nhập ổn định cho gia đình ông Nguyễn Thanh Tuấn (tổ dân phố Tân Hòa). Ảnh: Ngọc Minh

Kể về nghề rèn gia truyền, ông Tuấn cho biết: Đến nay, gia đình ông đã có 4 đời làm nghề rèn. Được ông cố truyền nghề, năm 1963, ông nội đã mang theo nghề truyền thống của làng Tây Phương Danh (phường An Nhơn) lên vùng cao nguyên An Khê mở lò rèn. Sau đó, cha ông nối tiếp và truyền nghề cho 3 anh em trai, rồi mỗi người mở một cơ sở riêng.

“Hai người anh trai của tôi mở lò rèn ở phường An Bình và xã Đak Pơ. Năm 1995, tôi mở lò rèn tại thôn Tân Hòa (nay là tổ dân phố Tân Hòa) cho đến nay. Trong công việc, tôi luôn lấy chữ tín làm đầu nên khách hàng đến sửa chữa, đặt mua nông cụ rất nhiều, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình. Vợ chồng tôi nhờ đó có thu nhập nuôi 4 người con ăn học, nay đã có 2 đứa tốt nghiệp đại học, đi làm.

Hàng ngày, tôi sửa chữa cuốc, liềm, dao, rựa cho bà con. Những tháng cuối năm nhiều việc, tôi thuê thêm 1 lao động, tiền công 300 ngàn đồng/ngày, bao cơm ăn”-ông Tuấn thổ lộ.

Các lò rèn trên địa bàn phường An Bình chủ động đầu tư máy móc, làm ra các loại nông cụ bền, sắc. Ảnh: Ngọc Minh

Gần 40 năm gắn bó với nghề rèn, ông Bùi Công Chính (tổ dân phố An Sơn) không thể nhớ nổi mình đã sản xuất, cung ứng thị trường bao nhiều nông cụ hữu dụng. Đúc rút từ quá trình lao động và mày mò, học hỏi, ông Chính còn tạo ra các loại nông cụ đặc trưng của người Bahnar như rìu, mác vót nan, yết làm cỏ, đao đâm trâu.

Mỗi năm, ông Chính thu nhập hơn 220 triệu đồng. Nghề rèn giúp ông mua đất, cất nhà, nuôi các con ăn học, mua sắm máy móc phục vụ sản xuất. Vào mùa vụ, lò rèn của ông Chính tạo việc làm cho 2 lao động với mức tiền công 300-350 ngàn đồng/người/ngày.

“Gần 4 năm nay, con trai của tôi là Bùi Công Thức về phụ giúp và học nghề rèn. Sau này, tôi sẽ chuyển giao cơ sở rèn Công Chính cho Thức tiếp quản, phát triển nghề truyền thống của ông cha”-ông Chính, chia sẻ.

Lò rèn Hùng của ông Trương Văn Hùng nằm sâu trong hẻm (tổ dân phố 2), ngày ngày tiếng búa đập, tiếng máy mài rền vang cùng không khí lao động hối hả. Ông Hùng kể: Ông làm nghề rèn từ năm 1978 đến nay. Để rèn được một sản phẩm bền sắc, người thợ phải chọn loại sắt tốt, nổi lửa lò than, cho đến các khâu cắt sắt, nung, định hình sản phẩm, tôi, mài…; trong đó, công đoạn đập búa tốn sức lực nhất, đòi hỏi người làm phải có sức khỏe tốt và bắt buộc có 2 người, khi làm thủ công.

Từ những bất cập trong sản xuất, lao động thủ công, năm 1997, ông Hùng quyết định đầu tư 50 triệu đồng mua máy đập sắt. Từ đây, hiệu quả công việc tăng cao, ông còn mua thên máy mài, máy khoan, máy cắt, máy phay phục vụ sản xuất, sửa chữa nông cụ. Cách đây 4 năm, ông Hùng lại mua máy nung nhiệt thay thế lò đốt bằng than.

“Máy nung nhiệt bằng điện đạt hơn 1.5000C, nhưng không tỏa nhiệt hơi nóng như lò đốt than nên ít ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe người làm. Từ ngày có máy móc, hiệu suất công việc được nâng lên, các sản phẩm làm ra ngày càng sắc sảo, được nhiều khách hàng tin dùng”-ông Hùng nói.

Ông Trương Văn Hùng (tổ dân phố 2, phường An Bình) tôi sản phẩm nông cụ bằng lò nung nhiệt, thay cho lò than. Ảnh: Ngọc Minh

Nhiều năm nay, chị Nguyễn Thị Thu Sang (tổ dân phố 4 Thành An, phường An Khê) thường đặt mua, sửa chữa nông cụ tại lò rèn Hùng. “3 năm trước, tôi đặt ông Hùng làm chiếc rựa, giờ vẫn bền chắc, sắc bén. Vừa rồi, lưỡi thái trong máy cắt bị hư, tôi đặt ông Hùng làm lưỡi thái mới bản to, dày dặn hơn. Khi ráp vào trục, máy chạy êm ru, không phát ra tiếng ồn như lưỡi thái cũ”-chị Sang so sánh.

Bà Phạm Thị Thúy Oanh, Phó Chủ tịch UBND phường An Bình, cho biết: “Những năm qua, các lò rèn truyền thống trên địa bàn phường đã từng bước áp dụng máy móc, kỹ thuật mới vào chế tạo nông cụ, làm ra nhiều sản phẩm thiết thực phục vụ sản xuất nông nghiệp của người dân. Phường luôn tạo điều kiện để các lò rèn phát huy, gìn giữ nghề truyền thống. Nghề rèn đã mang lại thu nhập ổn định cho các gia đình và tạo việc làm cho lao động địa phương cũng như góp phần đa dạng ngành nghề, phát triển kinh tế-xã hội của phường”.

NGỌC MINH