Hà Lan mở đầu 4 ngày bầu cử EU tại 27 quốc gia

Người dân Estonia có thể bỏ phiếu trong vòng 6 ngày bắt đầu từ thứ Hai (2/6). Những nước còn lại bỏ phiếu chỉ trong duy nhất 1 ngày. Hà Lan là quốc gia bắt đầu sớm nhất, tiếp theo là Ireland vào thứ Sáu (7/5) và các quốc gia EU còn lại vào cuối tuần. Kết quả trên toàn châu Âu sẽ được công bố vào tối Chủ nhật sau khi tất cả các quốc gia thành viên hoàn tất bỏ phiếu.

Một người phụ nữ bỏ phiếu cho bầu cử châu Âu tại điểm bỏ phiếu đặt trong một quán cà phê ở Baarle-Nassau, miền Nam Hà Lan, vào ngày 6/6/2024. (Ảnh: AFP)

Cuộc bỏ phiếu ở Hà Lan diễn ra 6 tháng sau khi Đảng Tự do cực hữu của ông Geert Wilders gây chấn động khắp châu Âu khi trở thành đảng lớn nhất trong Quốc hội Hà Lan. Cuộc thăm dò cho thấy ông Wilders sẽ xây dựng dựa trên sự nổi tiếng đó và tạo ra tiếng vang cho phần lớn khối.

Kể từ cuộc bầu cử EU gần đây nhất cách đây 5 năm, các đảng dân túy, cực hữu và cực đoan đang lãnh đạo chính phủ ở ba quốc gia EU, là một phần của các liên minh cầm quyền ở một số quốc gia khác và dường như đã nhận được sự ủng hộ ngày càng tăng của công chúng trên khắp lục địa.

Cuộc bầu cử ở EU là hoạt động dân chủ lớn thứ hai trên thế giới sau cuộc bầu cử ở Ấn Độ. Gần 400 triệu cử tri sẽ bầu ra 720 thành viên của Nghị viện châu Âu từ bên ngoài vòng Bắc Cực đến rìa châu Phi và châu Á. Chúng sẽ có tác động đến các vấn đề từ chính sách khí hậu toàn cầu và quốc phòng đến di cư và quan hệ địa chính trị với Trung Quốc và Mỹ.

Là thành viên sáng lập, Hà Lan từ lâu đã kiên định ủng hộ các chính sách của EU. Tuy nhiên, nghiên cứu từ tổ chức nghiên cứu Clingendael cho thấy người dân Hà Lan không hài lòng với EU và trong khi hầu hết tin rằng Hà Lan nên ở lại trong khối, nhiều người cũng tin rằng nước này nên tự chủ hơn.

Ở Hà Lan, đảng của ông Wilders có thể phát triển dựa trên sự thành công và đột phá trong nước. Đảng Lao động đứng đầu trong cuộc bầu cử Nghị viện EU của Hà Lan năm 2019 với 19% phiếu bầu cho 6 ghế trong khi Đảng Xanh chiếm 11% và 3 ghế. Đảng của ông Wilders lúc đó chỉ giành được 3,5% và không có ghế.

Ông Wilders và một trong những đối tác liên minh của ông, Phong trào Công dân Nông dân, rất được nông dân ở Hà Lan ưa chuộng, những người thường xuyên tổ chức các cuộc biểu tình để kêu gọi nới lỏng luật pháp của EU mà họ cho rằng đang làm tê liệt sinh kế của họ.

Ông Wilders trước đây đã kêu gọi Hà Lan rời khỏi EU như Anh đã làm, nhưng tuyên ngôn của đảng ông cho cuộc bầu cử bắt đầu từ 6/6 không đề cập đến cái gọi là "Nexit". Thay vào đó, nó kêu gọi cử tri ủng hộ đảng của ông để có thể thay đổi EU từ bên trong, tương tự như kế hoạch của nhiều đảng cực hữu khác trong khối.

Số lượng thành viên Nghị viện châu Âu (MEP) được bầu ở mỗi quốc gia phụ thuộc vào quy mô dân số. Nó dao động từ 6 đối với Malta, Luxembourg và Síp đến 96 đối với Đức. Năm 2019, người châu Âu đã bầu ra 751 nhà lập pháp. Sau khi Vương quốc Anh rời EU vào năm 2020, số lượng MEP đã giảm xuống còn 705. Một số trong số 73 ghế trước đây do MEP của Anh nắm giữ đã được phân phối lại cho các quốc gia thành viên khác.

Các MEP có thể bỏ phiếu về nhiều đạo luật liên quan đến khí hậu, quy định ngân hàng, nông nghiệp, thủy sản, an ninh và công lý. Họ cũng bỏ phiếu về ngân sách EU, vốn rất quan trọng đối với việc thực hiện các chính sách của châu Âu, chẳng hạn như viện trợ cho Ukraine.

Sau cuộc bầu cử, MEP sẽ bầu Chủ tịch tại phiên họp toàn thể đầu tiên, từ ngày 16 đến 19/7. Sau đó, rất có thể vào tháng 9, họ sẽ đề cử Chủ tịch Ủy ban châu Âu , theo đề xuất của các quốc gia thành viên. Vào năm 2019, bà Von der Leyen đã giành được phiếu bầu với tỉ lệ sát sao và trở thành người phụ nữ đầu tiên đứng đầu tổ chức này.

Quỳnh Trâm