Hà Nội: Metro Hà Đông - Xuân Mai sẽ được đầu tư thế nào?

Tuyến đường sắt đô thị 2A kéo dài hơn 20km, có 12 nhà ga

Theo nghiên cứu của Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc về lập quy hoạch hướng tuyến, nhà ga và phát triển đô thị quanh các nhà ga theo mô hình TOD (phát triển định hướng giao thông công cộng), tuyến đường sắt đô thị số 2A kéo dài (đoạn Hà Đông - Xuân Mai) sẽ bắt đầu từ ga Yên Nghĩa (Bến xe Hà Đông mới trước đây) và kết thúc tại ga Xuân Mai.

Tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông sẽ được kéo dài đến Xuân Mai. Ảnh minh họa.

Hướng tuyến đi trên cao dọc theo quốc lộ 6, qua quận Hà Đông, huyện Chương Mỹ và đô thị vệ tinh Xuân Mai. Tổng chiều dài tuyến khoảng 20,4km với 12 nhà ga, khoảng cách trung bình giữa các ga là 1,8km gồm: Yên Nghĩa, Đô La, Mai Lĩnh, Biên Giang, Ngọc Hòa, Phú Nghĩa, Trường Yên, Đông Phương Yên, Nam Đông Sơn, Tiên Trượng, Xuân Mai Đông, Xuân Mai và Xuân Mai Tây. Dự kiến, một depot nhỏ (khu tập kết đoàn tàu) sẽ được bố trí gần ga Xuân Mai.

Để đảm bảo tính đồng bộ và khả năng vận hành liên thông với đoạn Cát Linh - Hà Đông đang khai thác, tuyến 2A kéo dài sẽ áp dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật tương tự.

Phạm vi nghiên cứu phát triển đô thị theo mô hình TOD là khu vực trong bán kính 500m quanh các nhà ga. Về nhu cầu đất đai và giải phóng mặt bằng hiện chưa có số liệu chi tiết, nhưng sơ bộ kinh phí thu hồi đất, quản lý dự án, tư vấn và các chi phí khác dự kiến là 198 triệu USD.

Toàn tuyến dài hơn 33km, phục vụ lên tới 820.000 hành khách/ngày

Khi kết nối với đoạn Cát Linh - Hà Đông hiện hữu, toàn bộ tuyến 2A có tổng chiều dài khai thác 33,14km. Lưu lượng hành khách dự kiến trong giai đoạn đầu: 335.000 lượt/ngày; Giai đoạn tiếp theo: 544.000 lượt/ngày; Giai đoạn tương lai: 820.000 lượt/ngày.

Tổng kinh phí đầu tư sơ bộ được xác định dựa trên tham khảo dự án đoạn Cát Linh - Hà Đông và định mức xây dựng đường sắt đô thị trên cao của Trung Quốc, với tổng mức đầu tư khoảng 1,77 tỷ USD (chưa bao gồm thuế VAT).

Trong đó, chi phí thu hồi đất, quản lý dự án, tư vấn và các chi phí khác: 198 triệu USD; Chi phí xây dựng, mua sắm đoàn tàu, thiết bị 1,163 tỷ USD. Chi phí dự phòng: 279 triệu USD, Lãi vay: 130 triệu USD. Thời gian thực hiện dự kiến là 48 tháng kể từ ngày khởi công.

Về lợi ích kinh tế, theo Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB), thời gian đánh giá dự án kéo dài 35 năm, gồm 5 năm xây dựng và 30 năm vận hành. Dự án mang lại nhiều lợi ích như: tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại, giảm tai nạn giao thông… Đồng thời, tuyến đường sắt đi qua khu vực giao thông đông đúc, hành lang nhu cầu giao thông cấp II của thành phố, góp phần cải thiện hạ tầng đô thị, nâng cao chất lượng sống, thúc đẩy phát triển kinh tế và tăng giá trị bất động sản khu vực.

Theo Thông báo số 287 của UBND TP Hà Nội, Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội được yêu cầu tập trung triển khai công tác chuẩn bị đầu tư cho nhiều tuyến đường sắt đô thị giai đoạn 2025-2030 (theo Nghị quyết số 188/2025/QH15).

Các tuyến này bao gồm tuyến số 5 (Văn Cao - Hòa Lạc); Tuyến 2A kéo dài (Hà Đông - Xuân Mai); Tuyến 2.2 (Trần Hưng Đạo - Thượng Đình); Tuyến 2.3 (Nam Thăng Long - Nội Bài); Tuyến 3.2 (Ga Hà Nội - Hoàng Mai); Tuyến 3.3 (Trôi - Nhổn); Tuyến số 1 (Ngọc Hồi - Yên Viên).\

Theo Quyết định số 2613 ngày 24/5/2025 của UBND TP Hà Nội, các tuyến nêu trên cần khẩn trương hoàn thành các nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư như: lập quy hoạch TOD, xác định phương án tuyến tối ưu, lập báo cáo nghiên cứu khả thi, giải phóng mặt bằng, tổ chức lựa chọn nhà thầu và khởi công trong năm 2026. Song song, công tác tìm kiếm, huy động nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi và các nguồn vốn hợp pháp khác cũng được đặt lên hàng đầu.

Thực hiện kế hoạch triển khai Nghị quyết số 188 của Quốc hội, theo Quyết định số 2955/QĐ-UBND ngày 14/6/2025, MRB đang phối hợp với các sở ngành lập thủ tục bổ sung kế hoạch vốn trung hạn 2021-2025, kế hoạch vốn năm 2025 để lựa chọn tư vấn chuẩn bị đầu tư ngay trong năm 2025.

Đối với tuyến 2A kéo dài (Hà Đông - Xuân Mai), MRB kiến nghị UBND TP Hà Nội giao Ban tiếp nhận kết quả nghiên cứu từ dự án hỗ trợ kỹ thuật “Nghiên cứu Tuyến đường sắt đô thị số 2A, đoạn Hà Đông - Xuân Mai” làm cơ sở cho các bước tiếp theo. Đồng thời, MRB đề xuất được chủ động làm việc với các nhà tài trợ, tổ chức tài chính quốc tế để tìm kiếm nguồn vốn phù hợp, tham mưu cho UBND TP về hình thức đầu tư dự án.

Lê Tươi