Hà Nội sẽ phát triển không gian đô thị 'thành phố trong Thủ đô'

Phiên họp chiều 31/5 của Ủy ban Kinh tế.

Chiều 31/5, Ủy ban Kinh tế Quốc hội đã cho ý kiến về Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2050, điều chỉnh quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.

Đây là nội dung sẽ được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7.

Quy hoạch đưa ra 8 quan điểm mang tính chiến lược, cốt lõi cho phát triển Thủ đô. Trong đó có quan điểm lấy kinh tế, phát triển không gian đô thị là động lực phát triển chủ yếu. Phát triển sông Hồng là trục xanh, trục cảnh quan trung tâm của Thủ đô, trục văn hóa di sản, du lịch văn hóa kết nối vùng Thủ đô và vùng đồng bằng sông Hồng.

Phát triển không gian đô thị theo mô hình đô thị trung tâm và các "thành phố trong Thủ đô”, các đô thị vệ tinh, thị trấn sinh thái; kết hợp phát triển nông nghiệp nông thôn sinh thái, văn minh, có bản sắc của nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.

Mục tiêu phát triển đến năm 2030 được xác định, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) bình quân đạt 8,5 - 9,5%; GRDP bình quân/người (giá hiện hành) đạt khoảng 13.500 - 14.000 USD; tỷ lệ đô thị hóa đạt 65 - 70%; chỉ số phát triển con người (HDI) đạt khoảng 0,88 - 0,90; bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội Thủ đô trong mọi tình huống.

Tầm nhìn đến năm 2050 Thủ đô Hà Nội xứng tầm là hình ảnh đại diện vị thế nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao; kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển toàn diện, đặc sắc và hài hòa, tiêu biểu cho cả nước; có trình độ phát triển hàng đầu trong khu vực, ngang tầm Thủ đô các nước phát triển trên thếgiới; là thành phố toàn cầu, Xanh - Thông minh - Thanh bình - Thịnh vượng - Hạnh phúc; là nơi đáng đến và lưu lại, nơi đáng sống và cống hiến.

Quy mô dân số thường trú khoảng 13 - 13,5 triệu người, tổng dân số (quy đôi cả khách vãng lai) khoảng 15,5-16 triệu người; GRDP bình quân đầu người khoảng 45.000 USD - 46.000 USD; tỷ lệ đô thị hóa khoảng 80 - 85%.

Theo tờ trình của Chính phủ, mô hình cấu trúc đô thị là chùm đô thị đa cực, đa trung tâm với 5 vùng gồm: Vùng đô thị trung tâm; Vùng đô thị phía Đông; Vùng đô thị phía Bắc; Vùng đô thị phía Tây; Vùng đô thị phía Nam. Hệ thống đô thị được phân cách bằng hành lang xanh, nêm xanh, liên kết bằng hệ thống giao thông vành đai, hướng tâm.

Về kiểm soát phát triển không gian đô thị, nông thôn, tờ trình nêu rõ, phát triển sông Hồng trở thành không gian phát triển; trục sông Hồng được xây dựng trở thành trung tâm hội tụ, là diện mạo, điểm nhấn quan trọng của vùng đô thị hóa đồng bằng sông Hồng.

Áp dụng mô hình “thành phố trong Thủ đô” để tạo cơ chế chính sách đặc thù vượt trội cho khu vực phía Tây (Hòa Lạc, Xuân Mai), phía Bắc (Đông Anh, Mê Linh, Sóc Sơn) và dự kiến phía Nam (Phú Xuyên, Ứng Hòa); theo từng giai đoạn phát triển, quy định về tiêu chuẩn đơn vị hành chính đô thị sẽ đề xuất Quốc hội, Chính phủ thành lập các đơn vị hành chính cấp đô thị như thành phố, quận để có mô hình quản lý hành chính phù hợp với yêu cầu phát triển.

Đồng thời, dự trữ quỹ đất, không gian, hạ tầng tại phía Nam (khu vực huyện Ứng Hòa, Phú Xuyên) để nghiên cứu phát triển Cảng hàng không thứ 2 – Vùng Thủ đô Hà Nội.

Gợi ý thảo luận, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Minh Sơn đặt vấn đề, theo báo cáo, để thực hiện mục tiêu quy hoạch ước tính 8,8 - 9,5 triệu tỷ đồng, trong đó giai đoạn 2021 - 2025 cần khoảng 3,1 - 3,26 triệu tỷ đồng, giai đoạn 2026 - 2030 cần khoảng 5,69 - 6,25 triệu tỷ đồng, như vậy có khả thi không?

Huy động nguồn lực đã là khó rồi nhưng khó hơn là cơ chế để tiêu, cơ chế để làm - Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh nói.

Đánh giá cao sự chuẩn bị của Hà Nội, các ý kiến tại phiên họp cũng nêu nhiều vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện.

Hà Nội không thể lấy kinh tế làm đầu mà phải là trung tâm chính trị, văn hóa rồi mới đến kinh tế, đại biểu Nguyễn Văn Thân, Ủy viên Ủy ban Kinh tế góp ý.

Nhấn mạnh sự cần thiết đầu tư cho văn hóa, ông Thân cho rằng không thể để công viên là nơi chỉ để đi dạo, đi tập thể dục, nhiều nước họ có nhà hát ở đó cho dân đến nghe, ta cũng cần học tập.

Theo đại biểu Đinh Ngọc Minh, ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế, thì quy hoạch có nhiều cái mới, nhiều cái tốt, nhất là chuyển từ mô hình đơn trung tâm sang cấu trúc đô thị là chùm đô thị đa cực, đa trung tâm với các thành phố mới ở Sóc Sơn, Hòa Lạc, Sơn Tây…

Tuy nhiên, đại biểu Minh cho rằng cần đặc biệt quan tâm đến ô nhiễm môi trường, khi Hà Nội đang là nơi ô nhiễm lớn nhất thế giới. Bên cạnh đó là nạn kẹt xe, nếu giải quyết được sẽ có thêm nguồn lực để phát triển.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, các ý kiến đều đánh giá Quy hoạch Thủ đô và Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô được xây dựng rất công phu, khối lượng thông tin rất lớn, phức tạp… và đã bám sát các quan điểm, mục tiêu đã được xác định tại Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ Đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Theo đó, mục tiêu đến năm 2030, Thủ đô Hà Nội là Thành phố "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại"; trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng Sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước.

Ủy ban Kinh tế sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu, hoàn thiện ý kiến đối với Quy hoạch Thủ đô và Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp giữa 2 đợt họp và trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại đợt họp thứ 2 của Kỳ họp thứ 7.

Nguyễn Lê