Hà Nội tháo gỡ vướng mắc thủ tục đất đai

Vì vậy, ngành Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đang tích cực phối hợp cùng các xã, phường tháo gỡ các vướng mắc này.

Các hộ dân tại xã Bình Minh nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Những điểm nghẽn cần sớm dỡ bỏ

Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhiệm vụ giải phóng mặt bằng từ trung tâm phát triển quỹ đất cấp huyện đã được chuyển giao về UBND xã, phường.

Tuy nhiên, việc thiếu văn bản hướng dẫn cơ chế chuyển tiếp hợp đồng và xử lý nghĩa vụ liên quan đã khiến không ít dự án rơi vào tình trạng ách tắc. Có dự án đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nhưng chưa có quyết định thu hồi đất; hoặc đã có quyết định giá đất cụ thể, nhưng chưa phê duyệt phương án bồi thường. Tình trạng này không chỉ làm chậm tiến độ công trình, gây thiệt hại cho nhà đầu tư, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người dân.

Theo Chủ tịch UBND xã Hòa Xá Dương Tuấn Anh, trước đây, mọi thủ tục giải phóng mặt bằng đều do huyện phụ trách, xã chỉ phối hợp. Nay, khi gánh trách nhiệm trực tiếp, xã gặp nhiều lúng túng, nhất là trong các hồ sơ dở dang. Do đó, cần sớm ban hành hướng dẫn để địa phương có cơ sở xử lý, tránh khiếu kiện kéo dài.

Tương tự, tại xã Phú Xuyên, nhiều dự án đầu tư, mở rộng đường, xây dựng trường học, trạm y tế… cũng bị chậm trễ. Chủ tịch UBND xã Phú Xuyên Bùi Công Thản cho hay: “Chúng tôi mong thành phố ban hành hướng dẫn chi tiết về xử lý các trường hợp đã phê duyệt một phần, nhưng chưa hoàn thiện thủ tục để xã có căn cứ triển khai, không bị vênh giữa luật mới và hồ sơ cũ...".

“Giải mã” các khúc mắc từ cơ sở

Để tháo gỡ khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng và triển khai dự án khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, ngày 12-6-2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 151/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai.

Theo đó, Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền thực hiện thu hồi đất, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và quyết định các chính sách hỗ trợ khác. UBND thành phố Hà Nội cũng đã cụ thể hóa cơ chế phối hợp giữa xã, phường trên địa bàn, doanh nghiệp và các đơn vị liên quan, bảo đảm công tác giải phóng mặt bằng thông suốt.

Theo Chủ tịch UBND xã Phượng Dực Nguyễn Trọng Vĩnh, khi quyền hạn được phân cấp rõ, xã có thể chủ động giải quyết nhanh hơn. Vấn đề là cần tập huấn, hướng dẫn kỹ về quy trình, biểu mẫu, cũng như trách nhiệm phối hợp giữa xã với doanh nghiệp và cơ quan cấp trên.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Đoàn Thanh Mỹ cho biết, các quy định chuyển tiếp đã được nêu rõ tại Điều 256 Luật Đất đai 2024 và Điều 22 Nghị định số 151/2025/NĐ-CP. Đối với trường hợp vướng mắc, UBND xã cần báo cáo Sở Nông nghiệp và Môi trường để được hướng dẫn. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã phát hành “Sổ tay hướng dẫn công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp”.

Thực tế cho thấy, nhiều vấn đề mang tính “lịch sử” tiếp tục cản trở tiến độ: Đất giao trái thẩm quyền thiếu giấy tờ; đổi đất để làm công trình công cộng trái quy định; khái niệm “ranh giới khu dân cư” chưa được luật định nghĩa rõ. Theo Điều 140 Luật Đất đai 2024, đất giao trái thẩm quyền có thể được công nhận quyền sử dụng nếu ổn định, không tranh chấp. Đây là “cánh cửa” tháo gỡ nhiều tồn đọng, nhưng đòi hỏi địa phương xác minh kỹ, kết hợp hồ sơ địa chính số hóa và chứng cứ thực tế.

Trưởng phòng Đo đạc và Đăng ký đất đai (Cục Quản lý đất đai) Phạm Thị Thịnh thông tin, các quy định mới đã bãi bỏ 3/30 thủ tục trong lĩnh vực quản lý đất đai, rút ngắn 44/425 ngày xử lý hồ sơ. Người dân không cần nộp một số giấy tờ, như xác nhận tình trạng tranh chấp hay quy hoạch sử dụng đất... Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu nay chỉ còn 3 bước, do cấp xã chủ trì kiểm tra thực địa, xác định hình thức sử dụng đất. Các hợp đồng đã ký trước ngày 1-7-2025 vẫn giữ hiệu lực, bảo đảm quyền lợi người dân và doanh nghiệp.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại khẳng định, ngành Nông nghiệp và Môi trường Thủ đô không chỉ làm trọng tài hướng dẫn, giải thích luật, mà còn đồng hành với cơ sở, tháo gỡ từng nút thắt, bảo đảm tiến độ các dự án, quyền lợi chính đáng của người dân và doanh nghiệp. Để chính quyền địa phương 2 cấp thực hiện hiệu quả chức năng quản lý đất đai theo phân cấp, phân quyền, cần đồng bộ nhiều giải pháp, như: Tập huấn chuyên sâu cho cán bộ xã, phường; xây dựng kế hoạch giải quyết dứt điểm tồn đọng, đặc biệt là đất giao trái thẩm quyền, đổi đất trái quy định, hồ sơ cũ còn “treo”...

Sự đồng hành của ngành Nông nghiệp và Môi trường cùng chính quyền địa phương 2 cấp đã, đang và tiếp tục đóng vai trò “nhạc trưởng” trong công tác quản lý đất đai. Với hành lang pháp lý mới, sự chỉ đạo sát sao của thành phố Hà Nội và quyết tâm từ cơ sở, những “nút thắt” về thủ tục đất đai từng bước được tháo gỡ, "mở đường" cho các dự án phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân, doanh nghiệp.

Bạch Thanh