Hạ tầng đổi thay, sinh kế mở rộng, tỷ lệ hộ nghèo tại xã A Lưới 1 giảm mạnh

Theo Quyết định số 353/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt danh sách huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo giai đoạn 2021-2025, huyện A Lưới cũ (Thành phố Huế) là một trong 74 huyện nghèo của cả nước, đồng thời nằm trong nhóm 22 huyện nghèo được ưu tiên đầu tư, hỗ trợ để thoát nghèo.

Từ ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chính thức đi vào vận hành. Sau quá trình sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã, địa bàn huyện A Lưới bao gồm 5 xã với tên gọi: xã A Lưới 1, xã A Lưới 2, xã A Lưới 3, xã A Lưới 4, xã A Lưới 5.

Theo Nghị quyết số 79/NQ-HĐND về việc phân bổ dự toán chi thường xuyên thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững năm 2025 của Thành phố Huế, xã A Lưới 1 là một trong số các xã trong dự án đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo.

Xã A Lưới 1 (Huế) bứt phá thoát nghèo: Hạ tầng đổi thay, sinh kế mở rộng, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh.

Tỷ lệ hộ nghèo từ 70% đã giảm xuống chỉ còn 17,42%

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Nguyễn Văn Hải - Chủ tịch Ủy ban Nhân dân, Phó Bí thư Đảng ủy xã A Lưới 1, thành phố Huế cho biết: Trước đây, khu vực huyện A Lưới cũ vốn là một huyện miền núi còn nhiều khó khăn, có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống khá cao, kéo theo tỷ lệ hộ nghèo cũng luôn ở mức lớn. Điều kiện kinh tế – xã hội còn nhiều hạn chế khiến đời sống người dân gặp nhiều vất vả.

Tuy nhiên, từ khi triển khai Chương trình Mục tiêu Quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, địa phương đã được ưu tiên phân bổ nguồn lực để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng. Nhờ đó, hệ thống giao thông, cầu đường, các công trình dân sinh quan trọng từng bước được hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân trong việc đi lại, giao thương hàng hóa, buôn bán và kết nối giữa các xã trong vùng. Việc hạ tầng được nâng cấp không chỉ giúp thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống và thay đổi diện mạo nông thôn miền núi.

Song song với việc phát triển hạ tầng, chương trình còn tập trung mạnh vào hỗ trợ xây dựng nhà ở cho các hộ khó khăn. Trong giai đoạn vừa qua, toàn huyện A Lưới đã hỗ trợ xây dựng gần 5.000 căn nhà, bao gồm nguồn vốn từ Chương trình Mục tiêu Quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025 và các nguồn xã hội hóa của thành phố. Riêng xã A Lưới 1 đã hỗ trợ xây dựng 1.249 căn nhà chỉ trong năm 2025, giúp nhiều hộ dân có được nơi ở kiên cố, ổn định hơn, góp phần quan trọng vào việc đảm bảo an cư, giúp người dân yên tâm phát triển kinh tế.

Bên cạnh các chương trình xây dựng nhà ở và phát triển hạ tầng, huyện A Lưới cũ còn đặc biệt chú trọng đến việc hỗ trợ phát triển sinh kế cho người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số. Trong thời gian qua, địa phương đã tập trung triển khai các mô hình chăn nuôi bò – một loại hình sản xuất phù hợp với điều kiện tự nhiên, tập quán canh tác và năng lực kinh tế của bà con.

Đáng chú ý, huyện A Lưới hiện đã xây dựng được thương hiệu thịt bò vàng A Lưới, trở thành một lợi thế đặc thù của địa phương. Vì vậy, việc phát triển chăn nuôi bò không chỉ giúp người dân có thêm nguồn thu nhập ổn định mà còn góp phần khẳng định giá trị sản phẩm đặc trưng của vùng miền núi này trên thị trường.

Song song với hỗ trợ sinh kế, công tác giải quyết việc làm cho người dân cũng được địa phương chú trọng quan tâm. Để thực hiện xóa đói giảm nghèo bền vững, tất cả lao động trong độ tuổi đều được định hướng, tư vấn và giới thiệu việc làm tại các công ty trong và ngoài thành phố Huế.

Đặc biệt, nhiều lao động có nguyện vọng còn được tạo điều kiện để tiếp cận cơ hội làm việc ở thị trường lao động quốc tế. Thông qua các hoạt động tư vấn và tuyên truyền, bà con từng bước thay đổi nhận thức, mạnh dạn tham gia vào thị trường lao động, từ đó có thu nhập ổn định hàng tháng.

Nhờ sự kết hợp toàn diện giữa hỗ trợ hạ tầng, phát triển sinh kế và tạo việc làm, tỷ lệ hộ nghèo của huyện A Lưới cũ đã giảm mạnh, từ mức 49,9% xuống còn hơn 16% trong thời gian gần đây.

Riêng tại xã A Lưới 1, nếu như năm 2021 tỷ lệ hộ nghèo ở mức khoảng 70%, thì đến nay đã giảm xuống chỉ còn 17,42% – một kết quả thể hiện rõ sự nỗ lực bền bỉ của chính quyền và đặc biệt là sự vươn lên của người dân.

Đồng thời, địa phương luôn xây dựng kế hoạch thoát nghèo cụ thể cho từng hộ nghèo, cận nghèo. Hộ nào còn thiếu điều kiện gì, xã và thành phố sẽ kịp thời hỗ trợ, nhằm tạo nền tảng để các gia đình yên tâm sản xuất, ổn định cuộc sống và hướng tới thoát nghèo bền vững.

Lãnh đạo xã A Lưới 1 luôn đồng hành, hướng dẫn từng hộ dân lựa chọn mô hình kinh tế phù hợp với điều kiện và lợi thế của địa phương.

Đầu tư đường giao thông mở hướng phát triển kinh tế cho đồng bào vùng cao

Trong tiến trình phát triển kinh tế – xã hội tại các địa phương miền núi, vùng sâu vùng xa, hệ thống cơ sở hạ tầng và giao thông luôn được xem là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả của công tác xóa đói giảm nghèo.

Ông Nguyễn Văn Hải cho biết, trong định hướng đầu tư phát triển kinh tế, địa phương luôn xác định việc hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, đặc biệt giao thông là nhiệm vụ trọng tâm và cấp thiết. Vì vậy, các dự án thuộc Chương trình Mục tiêu Quốc gia được huyện ưu tiên phân bổ cho việc xây dựng và nâng cấp các tuyến đường kết nối giữa các xã, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động lưu thông hàng hóa, phục vụ đời sống sinh hoạt và thúc đẩy phát triển sản xuất của người dân.

Ở cấp xã, đơn vị tập trung chủ yếu cho các tuyến đường giao thông nông thôn, hệ thống kênh mương thủy lợi cũng như các công trình dân sinh thiết yếu. Đây đều là những hạng mục quan trọng mang tính nền tảng, giúp tháo gỡ những “điểm nghẽn” về hạ tầng đã tồn tại nhiều năm tại vùng sâu, vùng xa, từ đó tạo động lực thúc đẩy kinh tế – xã hội toàn khu vực phát triển bền vững.

Liên quan đến đầu tư cơ sở hạ tầng, ông Hải nhấn mạnh thêm rằng việc mở rộng và hoàn thiện hệ thống đường giao thông không chỉ giúp người dân dễ dàng giao thương, trao đổi hàng hóa mà còn góp phần làm tăng giá trị đất đai của bà con, tạo điều kiện thuận lợi cho việc bố trí và ổn định dân cư dọc theo các tuyến đường.

Nhờ vậy, bộ mặt nông thôn miền núi từng bước đổi thay, tạo ra nhiều cơ hội mới trong sản xuất và phát triển kinh tế hộ gia đình.

Việc mở rộng và hoàn thiện hệ thống đường giao thông giúp người dân dễ dàng giao thương, trao đổi hàng hóa.

Theo ông Nguyễn Văn Hải, khi đường xá được mở rộng, giao thông thuận lợi hơn, bà con nông dân có điều kiện thuận tiện để vận chuyển, tiêu thụ các mặt hàng nông sản. Từ đó giá trị sản phẩm cũng được nâng cao và thị trường tiêu thụ ngày càng rộng mở.

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng phát triển còn giúp địa phương bố trí dân cư một cách hợp lý hơn. Do đặc thù của đồng bào dân tộc thiểu số thường sinh sống rải rác, không tập trung, nên chỉ khi có hệ thống đường giao thông hoàn thiện, chính quyền mới có thể sắp xếp các hộ dân sinh sống dọc theo những tuyến đường lớn, vừa thuận tiện đi lại, vừa dễ dàng kết nối với các dịch vụ thiết yếu. Việc bố trí dân cư ổn định không chỉ mang ý nghĩa an cư mà còn tạo cơ sở cho nhiều hoạt động khác phát triển.

Đặc biệt, đầu tư hạ tầng còn mang lại lợi ích lớn đối với lĩnh vực giáo dục. Khi đường xá được mở rộng và cải thiện, học sinh đến trường thuận tiện hơn, giảm thiểu tình trạng bỏ học do địa hình cách trở – một trong những nguyên nhân gắn liền với vòng luẩn quẩn của đói nghèo ở vùng cao.

Do đặc thù của đồng bào dân tộc thiểu số thường sinh sống rải rác, đầu tư cơ sở hạ tầng giúp địa phương bố trí dân cư một cách hợp lý hơn. Ảnh: NVCC

Song song với giáo dục, y tế và công tác quản lý xã hội cũng được hưởng lợi từ việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng. Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tiếp cận người dân nhanh hơn, việc triển khai các chương trình an sinh, hỗ trợ cũng thuận tiện và hiệu quả hơn.

Theo ông Hải, tất cả những yếu tố đó cộng hưởng lại, góp phần quan trọng giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy sự phát triển ổn định, bền vững cho đồng bào vùng miền núi.

Đối với hoạt động hỗ trợ sinh kế cho người dân, lãnh đạo địa phương cho biết trong thời gian qua xã đã tập trung triển khai chính sách hỗ trợ quy mô lớn, tránh tình trạng đầu tư manh mún, nhỏ lẻ.

Cụ thể, mỗi hộ dân thuộc diện thụ hưởng được hỗ trợ 30 triệu đồng, tương đương 2 con bò giống, nhằm giúp họ có điều kiện phát triển mô hình chăn nuôi ổn định và hướng tới thoát nghèo bền vững.

Ông Nguyễn Văn Hải nhấn mạnh rằng, nếu nguồn lực hỗ trợ bị chia nhỏ thì sẽ không mang lại hiệu quả thực chất, do đó việc tập trung đầu tư đủ lớn cho từng hộ là cần thiết để tạo cú hích ban đầu.

Trên thực tế, việc cấp hỗ trợ 2 con bò không chỉ giúp tạo sinh kế trước mắt mà còn giúp người dân có việc làm ổn định. Sau khoảng 2-3 năm triển khai, nhiều hộ đã chủ động mở rộng đàn, phát triển lên 4–5 con bò, từ đó tạo ra nguồn thu nhập khá, trở thành “của để dành” giúp họ nâng cao đời sống gia đình.

Đây được xem là hướng phát triển hiệu quả, tạo ra sự thay đổi tích cực trong tư duy sản xuất của người dân.

Tuy nhiên, quá trình triển khai hỗ trợ sinh kế cũng gặp không ít khó khăn. Nhận thức của một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế, nên việc tuyên truyền, vận động ban đầu chưa đạt hiệu quả như mong đợi. Nhiều hộ chưa hiểu rõ ý nghĩa của chương trình, dẫn đến sự e dè khi tham gia.

Ngoài ra, tâm lý ngại thay đổi mô hình sản xuất cũ khiến một số hộ chưa mặn mà với việc nhận hỗ trợ, làm tiến độ triển khai giai đoạn đầu còn chậm.

Dù vậy, theo ông Hải, kết quả đạt được là rất đáng ghi nhận. Bà con đã từng bước làm quen với mô hình kinh tế mới, được tiếp cận nguồn vốn đầu tư ban đầu, từ đó có thêm động lực để phấn đấu và vươn lên. Những mô hình hộ thoát nghèo thành công ban đầu cũng đã tạo hiệu ứng lan tỏa, giúp các hộ khác mạnh dạn tham gia hơn.

Về định hướng thời gian tới, xã A Lưới 1 mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong việc đầu tư cơ sở hạ tầng cho giai đoạn 2026–2030. Bên cạnh đó, địa phương đề xuất chuyển dần từ hình thức hỗ trợ hoàn toàn sang hỗ trợ một phần, mở rộng đối tượng không chỉ bao gồm hộ nghèo, cận nghèo mà còn cả những hộ đang trong quá trình thoát nghèo.

“Khi các hộ này tiếp tục được hỗ trợ đúng thời điểm và xây dựng được mô hình sinh kế hiệu quả, họ sẽ trở thành những tấm gương, hạt nhân dẫn dắt các hộ khác vươn lên, tạo thành vòng lan tỏa tích cực trong cộng đồng”, ông Hải kỳ vọng.

ĐÀO HIỀN