Hải quan gỡ 'nút thắt' thủ tục hành chính

Số hóa hải quan – Mở đường cho thông quan nhanh, minh bạch

Sau quá trình sắp xếp, hợp nhất theo quyết định của Bộ Tài chính, Chi cục Hải quan khu vực XIV đã nhanh chóng ổn định tổ chức, đảm bảo mọi hoạt động hải quan diễn ra liên tục, không gián đoạn. Hiện đơn vị phụ trách địa bàn gồm Đắk Lắk (gồm cả Phú Yên cũ) và Gia Lai (gồm cả Bình Định cũ). Trong quá trình chuyển đổi, Chi cục đã vận hành ổn định các hệ thống VNACCS/VCIS, VASSCM và dịch vụ công trực tuyến, đảm bảo thông suốt thủ tục cho DN.

Công chức hải quan cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh, Chi cục Hải quan Khu vực XIV thực hiện kiểm hóa.

Từ tháng 6 đến tháng 9/2025, đơn vị đã tiếp nhận và xử lý 786 hồ sơ trực tuyến, phần lớn đều đúng hạn. Tính đến giữa tháng 9, Chi cục đã làm thủ tục cho gần 700 DN, với gần 60.000 tờ khai; kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 3,748 triệu USD; xử lý gần 18.500 lượt phương tiện xuất nhập cảnh.

Trao đổi với PV Báo CAND, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực XIV Đỗ Việt Toàn cho biết, để thực hiện tốt công tác cải cách hành chính, đơn vị cũng đã đề ra nhiều giải pháp hữu hiệu để đảm bảo tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác quản lý nhà nước về hải quan trên địa bàn. Năm 2025, Chi cục Hải quan Khu vực XIV ghi dấu ấn mạnh mẽ với nhiều bước tiến trong cải cách hành chính. 39 thủ tục được cắt giảm, thời gian thông quan giảm từ 2 giờ xuống chỉ còn 30 phút. Đặc biệt, 100% hồ sơ đã được xử lý qua hệ thống điện tử, giúp DN tiết kiệm tới 30% chi phí, tăng sức cạnh tranh.

Cơ quan Hải quan đang từng bước “gỡ nút thắt” thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.

Đơn vị cũng đẩy mạnh chuyển đổi số, từng bước xây dựng nền tảng Hải quan số – Hải quan thông minh. Quản lý rủi ro được thực hiện hiệu quả với hơn 58.800 hồ sơ được phân luồng: Gần 64% luồng xanh, hơn 31% luồng vàng, dưới 5% luồng đỏ. Dịch vụ công trực tuyến tiếp nhận trên 2.200 hồ sơ; 100% thủ tục hành chính được giải quyết đúng và trước hạn, trong đó 95% được xử lý hoàn toàn trên môi trường số. DN không còn phải đi lại, nộp hồ sơ giấy như trước. Chỉ cần gửi dữ liệu đầy đủ, chính xác lên Cổng thông tin điện tử quốc gia, thủ tục thông quan được hoàn tất nhanh chóng, thuận tiện”, ông Toàn nhấn mạnh.

Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực XIV khẳng định: "Đồng hành cùng DN không chỉ là khẩu hiệu – đó là trách nhiệm, là hành động cụ thể. Mỗi cán bộ hải quan phải xem DN là trung tâm phục vụ, không để bất kỳ khó khăn nào bị bỏ qua hay kéo dài". Tinh thần chủ động, kỷ luật và đoàn kết nội bộ đã giúp Chi cục hoàn thành tốt nhiệm vụ, đồng thời củng cố niềm tin từ cộng đồng DN.

Hải quan khu vực II tổ chức hội nghị đối thoại doanh nghiệp theo 2 cấp: Cấp Chi cục và cấp Đội.

Tương tự, tại Hải quan khu vực II cũng đang nỗ lực cải cách thủ tục, tạo thuận lợi tốt nhất cho DN. Thực hiện Nghị quyết 66/NQ-CP về cải cách TTHC giai đoạn 2023–2025, Chi cục Hải quan khu vực II đã chủ động triển khai nhiều giải pháp nhằm rút ngắn thời gian, giảm chi phí cho DN. Cụ thể, Chi cục đã rà soát và ban hành 10 quyết định sửa đổi, bổ sung quy trình, quy chế nghiệp vụ, phù hợp với mô hình tổ chức mới, vừa đảm bảo quản lý chặt chẽ, vừa tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động thông quan.

Đáng chú ý, Chi cục đã linh hoạt bố trí cán bộ làm ngoài giờ tại các điểm có lưu lượng hàng hóa lớn. Nhờ đó, hàng hóa từ các địa phương như Đồng Nai, Bình Dương… được thông quan ngay trong đêm, giảm chi phí lưu kho và tránh ùn tắc giao thông vào giờ cao điểm. Song song đó, Chi cục cũng triển khai thử nghiệm việc tự động phân công công chức kiểm tra trên hệ thống VNACCS/VCIS theo chỉ đạo từ Cục Hải quan, vận hành chính thức từ ngày 1/7/2025.

“Với hệ thống điện tử, công việc minh bạch, rõ ràng và nhanh chóng hơn rất nhiều. Điều chúng tôi vui nhất là thấy DN hài lòng. Một tờ khai xử lý nhanh, một vướng mắc được giải quyết kịp thời – đó chính là động lực để chúng tôi cố gắng mỗi ngày”, ông Nguyễn Ngọc Quang, Phó Đội trưởng Hải quan Buôn Ma Thuột, Chi cục Hải quan Khu vực XIV cho hay.

Giảm tải thủ tục tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp

Phó Cục trưởng Cục Hải quan (Bộ Tài chính) Trần Đức Hùng cho biết, thời gian qua, Cục Hải quan đã chủ động triển khai hàng loạt giải pháp nhằm bãi bỏ, cắt giảm và đơn giản hóa các TTHC trong lĩnh vực hải quan.

Hải quan khu vực II giám sát hàng hóa qua hệ thống camera.

Theo đó, Cục đề xuất cắt giảm 5% số quy định và chi phí tuân thủ TTHC, đơn giản hóa 6 TTHC thuộc lĩnh vực hải quan, đồng thời rà soát, sửa đổi 3 văn bản quy phạm pháp luật để thay thế yêu cầu nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy bằng việc khai thác thông tin từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Cùng với đó, 4 TTHC đã được sửa đổi, bổ sung và công bố công khai nhằm giúp người dân và DN dễ dàng tiếp cận, thực hiện.

Đặc biệt, trong tháng 5/2025, Cục Hải quan đã tiến hành rà soát toàn bộ 214 TTHC do cơ quan trực tiếp thực hiện và 29 điều kiện kinh doanh thuộc phạm vi quản lý, đề xuất phương án cắt giảm, đơn giản hóa trình Bộ Tài chính và Chính phủ xem xét, phê duyệt.

Thời gian kiểm tra hồ sơ thủ tục hải quan hàng hóa xuất nhập khẩu đăng ký tờ khai một lần được rút từ 2 giờ xuống còn 1,4 giờ; thời gian kiểm tra thực tế hàng hóa từ 8 giờ xuống khoảng 5,6 giờ. Các bước thực hiện trong quản lý kho bãi được cắt giảm tới 50 %, thời hạn xử lý rút từ 15 ngày xuống còn 7 ngày; hồ sơ giấy được thay bằng phương thức đăng ký trực tuyến.

Hợp tác Hải quan - Doanh nghiệp để nâng tầm tuân thủ pháp luật.

Trong năm 2025, hải quan đã triển khai mô hình tổ chức mới (tinh gọn bộ máy) từ 15/3/2025, giảm 485 đầu mối — tương đương giảm 53,77 % số đơn vị so với trước.

“Những kết quả này không chỉ góp phần tinh giản thủ tục, giảm chi phí và thời gian cho DN mà còn thể hiện rõ quyết tâm của ngành Hải quan trong việc xây dựng một nền hành chính công khai, minh bạch, hiện đại và thân thiện với người dân, DN. Đồng thời, việc áp dụng quản lý rủi ro trong kiểm tra hồ sơ và hàng hóa, tinh gọn các khâu trung gian trong quy trình thông quan cũng đã góp phần rút ngắn thời gian xử lý, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước”, ông Trần Đức Hùng nhấn mạnh.

Ở góc độ DN, ông Lê Thanh Sơn, Giám đốc Khối Kinh doanh, Công ty TNHH MTV XNK 2-9 Đắk Lắk cho biết, trước đây, cán bộ DN phải trực tiếp ra hiện trường lấy mẫu, nộp giấy tờ, không ít lần gặp cảnh tắc đường hay trễ tàu. Giờ đây, nhờ hệ thống khai báo hải quan trực tuyến cùng sự hỗ trợ kịp thời từ Chi cục Hải quan khu vực XIV, mọi thủ tục được thực hiện nhanh chóng, thuận tiện, giúp DN tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí.

Hải quan Bắc Phong Sinh tăng cường các hoạt động đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp.

Ông Sơn đánh giá cao tinh thần chuyên nghiệp, linh hoạt và đồng hành của lực lượng Hải quan, nhất là trong giai đoạn chuyển đổi tổ chức vừa qua. Dù khối lượng công việc tăng cao, Hải quan Buôn Ma Thuột (thuộc Chi cục Hải quan Khu vực XIV) vẫn duy trì tốt hoạt động nghiệp vụ, không để ảnh hưởng đến tiến độ xuất nhập khẩu của DN.

"Các cán bộ, công chức hải quan luôn thể hiện thái độ thân thiện, trách nhiệm, sẵn sàng giải đáp vướng mắc và hướng dẫn DN thực hiện đúng quy định pháp luật. Đây chính là sự hỗ trợ thiết thực giúp DN yên tâm phát triển trong bối cảnh có nhiều thay đổi về chính sách và hệ thống", ông Sơn nhấn mạnh.

Tương tự, ông Jonathan Wyndham Clark, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Cà phê Đắk Man chia sẻ: "Trong quá trình phát triển DN, việc ứng dụng hệ thống hải quan điện tử – từ khai báo đến nộp chứng từ trực tuyến – đã giúp chúng tôi tiết kiệm đáng kể thời gian. Đặc biệt, sự hỗ trợ kịp thời từ Chi cục Hải quan khu vực XIV đã giúp DN tháo gỡ vướng mắc nhanh chóng, đảm bảo hoạt động thông quan luôn diễn ra thông suốt".

Bà Đào Huyền, đại diện Công ty TNHH Công nghệ Francool (Bắc Ninh) đánh giá cao sự tận tâm hỗ trợ của cán bộ Hải quan. “Trong suốt quá trình làm thủ tục, chúng tôi luôn nhận được sự hướng dẫn nhiệt tình, đặc biệt khi có các chính sách mới được tuyên truyền kịp thời qua nhiều hình thức. Chúng tôi mong muốn tiếp tục đồng hành cùng cơ quan Hải quan để góp phần xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, thuận lợi tại địa phương".

Bà Hoàng Thị Cẩm Tú, Trưởng phòng Kinh tế và Quản lý dự án, Công ty CP nông sản Việt Lào cho biết, thủ tục xuất nhập khẩu hiện nay đã thông thoáng, thuận lợi hơn nhờ ứng dụng hải quan điện tử, kết nối với hệ thống thuế và ngân hàng. Mọi quy trình đều được số hóa, xử lý nhanh chóng, tiết kiệm thời gian cho DN. Đặc biệt, cán bộ hải quan luôn chủ động hỗ trợ khi có sai sót trong khai báo, giúp DN kịp thời điều chỉnh, không bị ách tắc. DN xuất khẩu sang Lào qua cửa khẩu Cầu Treo, Cha Lo và nhập hàng chủ yếu qua cảng Hải Phòng. “Thủ tục nhanh gọn, cán bộ hỗ trợ tận tình – đó là điều khiến DN yên tâm mở rộng thị trường”, bà Tú chia sẻ.

Với mục tiêu cải cách mạnh mẽ và lấy DN làm trung tâm phục vụ, cơ quan Hải quan đang từng bước “gỡ nút thắt” TTHC trong lĩnh vực xuất nhập khẩu. Hồ sơ gọn nhẹ, quy trình tinh gọn, quản lý rủi ro hiện đại và minh bạch là những điểm sáng nổi bật.

Lưu Hiệp