Hạn chế trong chính sách năng lượng của Tổng thống Trump
Theo CNN đưa tin ngày 24/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đặt mục tiêu thúc đẩy sản xuất dầu trong nước nhằm giảm giá xăng và tăng cường độc lập năng lượng. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng kế hoạch này khó có thể mang lại hiệu quả như mong muốn do khác biệt về tính chất của các loại dầu thô và cơ sở hạ tầng lọc dầu hiện có của Mỹ.

Trạm bơm dầu thô tại giếng dầu South Belridge ở hạt Kern, bang California (Mỹ). Ảnh: AFP/TTXVN
Sự phát triển của ngành công nghiệp dầu đá phiến đã đưa Mỹ trở thành nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, loại dầu thô được khai thác chủ yếu tại Texas, New Mexico và Bắc Dakota lại có đặc tính nhẹ, ít lưu huỳnh và chủ yếu được xuất khẩu do không phù hợp với nhu cầu trong nước. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), năm 2024, Mỹ đã xuất khẩu khoảng 4,3 triệu thùng dầu thô nhẹ mỗi ngày, chiếm phần lớn trong tổng sản lượng xuất khẩu.
Ngược lại, ngành công nghiệp và phương tiện giao thông tại Mỹ từ lâu phụ thuộc vào dầu thô nặng hơn, được nhập khẩu chủ yếu từ Canada, Saudi Arabia và khu vực Nam Mỹ. Loại dầu này có hàm lượng lưu huỳnh cao hơn và độ nhớt lớn hơn, phù hợp với các nhà máy lọc dầu lâu đời tại Mỹ.
Hiện nay, Mỹ nhập khẩu khoảng 6,5 triệu thùng dầu thô mỗi ngày, phần lớn từ Canada. Trong năm 2023, nước này đã nhập khẩu 1,42 tỷ thùng dầu từ Canada, chủ yếu từ các mỏ cát dầu tại Alberta. Loại dầu này có kết cấu đặc như nhựa đường và đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng nhiên liệu của Mỹ.
Tuy nhiên, việc Tổng thống Trump đe dọa áp thuế 10% đối với năng lượng nhập khẩu từ Canada đang làm dấy lên lo ngại về khả năng gián đoạn nguồn cung và đẩy giá xăng tăng cao. Ông Trump đã tuyên bố nước này có thể vận hành mà không cần dầu nhập khẩu từ Canada. Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới vào tháng trước, Trump nhấn mạnh Mỹ có trữ lượng dầu dồi dào hơn bất kỳ quốc gia nào khác.
Người phát ngôn Nhà Trắng, ông Kush Desai khẳng định chính quyền Mỹ đang tận dụng mọi biện pháp để đảm bảo an ninh biên giới, bao gồm cả việc sử dụng thuế quan như một biện pháp gây áp lực. Ông nhấn mạnh rằng chính sách này có thể tác động mạnh đến ngành dầu mỏ của Canada, vốn phụ thuộc vào xuất khẩu qua đường ống sang Mỹ.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng thuế quan đối với dầu nhập khẩu không chỉ ảnh hưởng đến Canada mà còn gây tác động tiêu cực đối với ngành công nghiệp lọc dầu của Mỹ. Phần lớn các nhà máy lọc dầu tại Mỹ, đặc biệt là những cơ sở có từ thập niên 1930, được thiết kế để xử lý dầu thô nặng từ Trung Đông và Nam Mỹ - loại dầu mà Canada hiện đang cung cấp.
Việc tinh chế dầu nhẹ của Mỹ đơn giản hơn do hàm lượng lưu huỳnh thấp, nhưng hệ thống lọc dầu của nước này chưa thể hoàn toàn thích ứng với loại dầu này. Một số nhà máy đã điều chỉnh để xử lý dầu nhẹ từ lưu vực Permian, nhưng các nhà máy tại Trung Tây và bờ Tây vẫn phụ thuộc vào dầu nhập khẩu từ Canada do vị trí địa lý gần.
Việc tinh chế dầu nhẹ của Mỹ dễ dàng hơn nhờ hàm lượng lưu huỳnh thấp, nhưng hệ thống lọc dầu hiện tại chưa hoàn toàn phù hợp để xử lý loại dầu này. Một số nhà máy lọc dầu tại bờ Vịnh đã được điều chỉnh để sử dụng dầu nhẹ từ lưu vực Permian, trong khi các nhà máy tại Trung Tây và bờ Tây vẫn chủ yếu dựa vào dầu nhập khẩu từ Canada do lợi thế về vị trí địa lý.
Giá dầu thô, chi phí vận hành và đặc tính sản phẩm đầu ra cũng là những yếu tố quan trọng tác động đến hoạt động của các nhà máy lọc dầu. Theo bà Jenna Delaney - nhà phân tích của Rapidan Energy Group chuyên về dầu thô toàn cầu, chiến lược năng lượng của Mỹ không thể chỉ đơn giản là sử dụng toàn bộ dầu trong nước mà không cần nhập khẩu.
Giới phân tích cho rằng kế hoạch của Tổng thống Trump không khả thi và có thể gây gián đoạn nghiêm trọng cho ngành lọc dầu Mỹ và kéo theo nguy cơ giá xăng tăng cao. Phó giáo sư Hugh Daigle tại Đại học Texas Austin nhận định rằng Mỹ vẫn sẽ phải tiếp tục nhập khẩu dầu từ Canada trong tương lai gần để đảm bảo ổn định nguồn cung.