Hành trình Hồ Chí Minh: Từ cội nguồn nhân cách đến di sản tư tưởng
Trong dòng chảy lịch sử dân tộc Việt Nam, có những con người, những sự kiện trở thành mốc son chói lọi, gắn liền với sự chuyển mình của cả một dân tộc.
Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm ngôi nhà của gia đình tại Làng Sen, năm 1961. Ảnh: Tư liệu Khu Di tích Kim Liên
Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ thiên tài, người sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam, người đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2/9/1945 - là một trong những nhân vật vĩ đại như thế. Nhưng trước khi trở thành Bác Hồ - vị Cha già kính yêu của dân tộc - Người đã từng là cậu bé Nguyễn Sinh Cung lớn lên bên mái tranh, bếp lửa quê nghèo ở Làng Sen.
Hình ảnh khói bếp lam chiều ở Làng Sen không chỉ là ký ức tuổi thơ của Hồ Chí Minh, mà còn là biểu tượng văn hóa khởi nguồn, nuôi dưỡng những phẩm chất cao quý của Người: lòng nhân ái, trí tuệ, ý chí vươn lên. Từ nơi đó, Hồ Chí Minh đã bước ra thế giới, trải qua muôn vàn gian khổ, để tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam. Tựa đề “Từ khói bếp Làng Sen đến chân trời độc lập” không chỉ là một hành trình của riêng một con người, mà còn là sự kết tinh ý chí, khát vọng và trí tuệ của cả dân tộc trong thế kỷ XX đầy biến động.
Làng Sen - quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh là một vùng quê nghèo của xứ Nghệ. Nơi đây không có điều kiện vật chất dư giả, nhưng lại thấm đẫm truyền thống hiếu học, yêu nước và nghĩa tình. Trong mái ấm gia đình ấy, cậu bé Nguyễn Sinh Cung đã lớn lên với khí chất học hành, cương trực của cha - cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc và tấm lòng nhân hậu, thương người của mẹ - bà Hoàng Thị Loan.
Ngọn khói lam chiều tỏa ra từ bếp tranh không chỉ là dấu hiệu của sự sống thường nhật, mà còn là biểu tượng của tình cảm gia đình, của hồn quê, của những giá trị nhân văn bền vững. Chính trong không gian ấy, Hồ Chí Minh đã được gieo mầm tình yêu thương con người, ý thức tự lực, tự cường và khát vọng vươn tới tri thức.
Cội nguồn văn hóa dân tộc, kết hợp với truyền thống gia đình và phẩm chất riêng của bản thân, đã tạo nên nền tảng nhân cách Hồ Chí Minh. Đó là một nhân cách luôn hòa quyện giữa trí tuệ uyên thâm và tấm lòng nhân hậu, giữa bản lĩnh kiên cường và sự giản dị, gần gũi. Có thể nói, “khói bếp Làng Sen” chính là biểu tượng gốc rễ, nơi nuôi dưỡng tâm hồn và hình thành bản lĩnh của vị lãnh tụ tương lai.
Năm 1911, với khát vọng cháy bỏng “muốn đi ra ngoài xem nước Pháp và các nước khác làm như thế nào, rồi trở về giúp đồng bào mình”, Nguyễn Tất Thành rời bến cảng Nhà Rồng, bắt đầu cuộc hành trình tìm đường cứu nước. Đó là bước ngoặt lịch sử không chỉ cho riêng một cá nhân, mà cho cả vận mệnh dân tộc.
Trong hơn 30 năm bôn ba khắp năm châu bốn bể, Người đã trải qua muôn vàn công việc: làm phụ bếp trên tàu biển, làm thợ ảnh, phát truyền đơn, viết báo, tham gia tổ chức phong trào công nhân quốc tế… Những trải nghiệm ấy không chỉ giúp Người hiểu sâu sắc cuộc sống của người lao động bị áp bức, mà còn rèn luyện ý chí, bản lĩnh và trí tuệ cách mạng.
Từ thực tiễn phong trào công nhân và dân tộc trên thế giới, Hồ Chí Minh đã tìm ra con đường giải phóng dân tộc: chỉ có chủ nghĩa xã hội, cách mạng vô sản mới đem lại độc lập, tự do thực sự cho nhân dân Việt Nam. Đây là sự lựa chọn có tính lịch sử, mở ra bước ngoặt căn bản cho cách mạng Việt Nam.
Trong thời kỳ ấy, Người đã lấy tên Nguyễn Ái Quốc, tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp, viết nhiều tác phẩm quan trọng vạch trần tội ác thực dân, đồng thời kiên trì truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào phong trào yêu nước Việt Nam. Ánh sáng lý luận ấy đã soi đường cho dân tộc thoát khỏi bóng đêm nô lệ.
Đỉnh cao của hành trình tìm đường cứu nước chính là ngày 2/9/1945. Tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á.
Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra kỷ nguyên mới cho lịch sử dân tộc. Ảnh tư liệu
Trong giọng đọc trầm ấm và dứt khoát của Người, không chỉ có khát vọng cháy bỏng của một dân tộc, mà còn có sự thăng hoa của trí tuệ, bản lĩnh và nghị lực phi thường. Đó là kết tinh của hàng chục năm bôn ba, nghiên cứu, chiến đấu không mệt mỏi; là kết tinh của ý chí độc lập tự cường của cả dân tộc Việt Nam.
Sự kiện ấy không chỉ mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc, mà còn là đóng góp to lớn vào phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. Việt Nam trở thành biểu tượng của một dân tộc nhỏ bé nhưng anh hùng, dám đứng lên chống lại mọi áp bức, bất công.
Điều làm nên sự vĩ đại của Hồ Chí Minh không chỉ nằm ở tầm vóc chính trị, mà còn ở nhân cách, đạo đức, lối sống. Dù ở đỉnh cao quyền lực, Người vẫn giữ nếp sống thanh bạch, giản dị, gần gũi. Hình ảnh Bác tự tay chẻ củi, quét nhà, trồng cây, chăm vườn – chẳng khác gì một người dân bình dị - đã trở thành biểu tượng của lối sống mẫu mực.
Người từng khẳng định: “Suốt đời tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành.” Ham muốn ấy không phải cho riêng mình, mà cho cả dân tộc, cả nhân loại.
Với thế giới, Hồ Chí Minh là nhà văn hóa lớn, được UNESCO vinh danh năm 1987 là “Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất của Việt Nam.” Với dân tộc Việt Nam, Người là hiện thân của truyền thống yêu nước, nhân ái, trí tuệ và bản lĩnh kiên cường.
Trong bối cảnh đất nước đang hội nhập sâu rộng, trước những vận hội và thách thức lớn lao, di sản tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh càng trở nên có ý nghĩa thời sự.
Ngôi nhà cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc - thân phụ Chủ tịch Hồ Chí Minh tại làng Sen. Ảnh tư liệu
Khói bếp Làng Sen ngày nào gợi nhắc mỗi người Việt Nam về cội nguồn dân tộc, về sức mạnh của tình thương, của trí tuệ và ý chí. Chân trời độc lập mà Người đã khai mở đặt ra trách nhiệm lớn lao cho các thế hệ hôm nay: giữ gìn nền độc lập đã được đánh đổi bằng máu xương, xây dựng đất nước hùng cường, hội nhập nhưng không hòa tan, phát triển nhưng vẫn giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc.
Đặc biệt, thế hệ trẻ cần nhận thức rõ rằng tự hào về Hồ Chí Minh không chỉ dừng lại ở niềm xúc động, mà còn phải biến thành hành động: học tập, lao động sáng tạo, rèn luyện nhân cách, sống trách nhiệm với cộng đồng, với đất nước. Đó chính là cách thiết thực nhất để tiếp nối hành trình mà Bác đã khởi xướng.
“Từ khói bếp Làng Sen đến chân trời độc lập” là hành trình lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh - hành trình từ cội nguồn giản dị của quê hương đến tầm cao vĩ đại của nhân loại; từ ký ức lam chiều tuổi thơ đến bản Tuyên ngôn Độc lập làm chấn động địa cầu.
Hành trình ấy kết tinh trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng của cả dân tộc Việt Nam. Hành trình ấy cũng để lại cho hậu thế một di sản vô giá: tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng của cách mạng Việt Nam; tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh - chuẩn mực để mọi thế hệ noi theo.
Trong bối cảnh hôm nay, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh không chỉ là nhiệm vụ chính trị, mà còn là nhu cầu tinh thần, là con đường để mỗi người Việt Nam sống xứng đáng hơn, trách nhiệm hơn. Tự hào về Hồ Chí Minh chính là động lực để chúng ta xây dựng đất nước “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, thực hiện trọn vẹn khát vọng mà Người đã gửi gắm.
Từ ngọn khói bếp Làng Sen, hành trình của Hồ Chí Minh đã trở thành hành trình chung của cả dân tộc Việt Nam - hành trình đi đến độc lập, tự do và tương lai rạng ngời. Và hôm nay, hơn bao giờ hết, trách nhiệm tiếp nối hành trình ấy đang đặt lên vai mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ, để đất nước mãi vững bước trên con đường mà Bác đã chọn.
