Hành trình thay đổi cuộc sống của người Mảng

Nhưng hôm nay, người Mảng - họ đã biết đọc con chữ, biết chọn giống cây trồng, biết tính toán để làm kinh tế, biết giữ gìn bản sắc để làm du lịch. Hành trình chuyển mình ấy không chỉ đến từ nỗ lực của chính đồng bào, mà còn là kết quả của sự bền bỉ, kiên trì từ những người lính biên phòng – những “thầy giáo quân hàm xanh”, những “kỹ sư nông nghiệp tay ngang” nơi biên giới.

Từ lớp học xóa mù chữ của thầy Hoàn, nhận thức của người Mảng ở Nậm Ban đã dần thay đổi

Nậm Ban – vùng đất cổ của người Mảng nay thuộc xã Pa Tần, tỉnh Lai Châu. Theo tiếng địa phương, Nậm Ban có nghĩa là “nước ngọt”. Cái tên đẹp, lãng mạn, nhưng đời sống người dân nơi đây từng rất nhọc nhằn. Người Mảng quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, mướt mải giọt mồ hôi trên nương ngô, ruộng lúa. Nhưng càng làm càng nghèo, bởi họ chỉ biết canh tác theo tập quán cũ, không kỹ thuật, không kiến thức, không tính toán hiệu quả.

Và rồi, những người lính ở Đồn Biên biên phòng Pa Tần đã đến, không chỉ để giữ gìn an ninh vùng biên, mà còn gieo mầm tri thức, gieo niềm tin vào một cuộc sống tốt đẹp hơn. Thiếu tá Nguyễn Văn Hoàn, cán bộ vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Pa Tần chia sẻ: "Mình chưa được làm thầy bao giờ, hai nữa là chuyên môn chưa có, nhưng sau khi mình đi dạy rồi, sau đó gần bà con thì mình cũng thấy rất là vui. Mình không làm được việc gì to lớn cả, nhưng mình mang được cái chữ, ít nhất là bà con biết đọc, biết viết. Từ đó bà con mới gắn bó hơn với bộ đội biên phòng".

Trong vai trò người thầy giáo mang quân hàm xanh, những lớp học xóa mù chữ được các cán bộ, chiến sĩ mở ở Nậm Ban mỗi tối đều sáng ánh đèn và tiếng nói cười, tiếng học bài vui vẻ. Các học viên có người tóc đã bạc, người thì địu con, địu cháu sau lưng... nhưng ai cũng say mê học chữ bởi giờ đây họ đã hiểu con chữ không chỉ là tri thức, mà còn là chìa khóa mở ra cánh cửa tương lai tốt đẹp của cuộc sống.

Cán bộ biên phòng Lai Châu cầm tay chỉ việc, hướng dẫn kỹ thuật trồng lúa nước cho đồng bào Mảng

Chị Chìn Thị Với, học viên lớp xóa mù ở bản Nậm Ô nói: "Tập tục trong đồng bào Mảng mình có từ xưa rồi, phụ nữ phụ thuộc vào chồng nhiều quá, nên cuộc sống không thể thoải mái được. Học chữ rồi, phụ nữ sẽ được truyền đạt, học hỏi nhiều kiến thức hơn để tự mình thay đổi cuộc sống, không còn phụ thuộc vào người chồng như trước nữa".

Ngày nối ngày, những “thầy giáo biên phòng” ấy đã mang tri thức đến tận từng mái nhà, từng bếp lửa. Mỗi bài học được dạy là một bước chân người Mảng rời xa bóng tối của cái nghèo, cái khó. Tuy nhiên học chữ chưa đủ, cần phải áp dụng để phát triển kinh tế. Thế rồi, người lính biên phòng lại trở thành những “kỹ sư nông nghiệp tay ngang”, cầm cuốc, cùng bà con xuống đồng, lên nương. Họ hướng dẫn cách trồng lúa nước, cách làm chuồng nuôi gia súc, cách trồng dược liệu, trồng cây ăn quả thay vì chỉ làm nương rẫy theo lối cũ.

Ông Lý Văn Nhậm, Phó Chánh văn phòng Đảng ủy xã Pa Tần, người từng có nhiều năm gắn bó với bà con người Mảng ở vùng đất Nậm Ban cho biết: "Những năm gần đây phụ nữ được đảm bảo về quyền lợi hơn. Những năm trước bà con, nhất là phụ nữ được tiếp cận với pháp luật, nhất là những nội dung, cuộc sống hiện đại hơi hạn chế".

Thiếu tá Nguyễn Văn Hoàn say sưa với lớp học xóa mù chữ cho học viên người Mảng, ở Nậm Ban, xã Pa Tần

Nhờ sự đổi thay mạnh mẽ trong tư duy, người Mảng ở Lai Châu hôm nay đã biết chọn giống tốt, biết làm chuồng trại, biết bán sản phẩm đúng nơi, đúng giá. Họ đã nghĩ đến chuyện làm du lịch cộng đồng, giữ gìn bản sắc truyền thống để thu hút khách du lịch.

Thượng tá Nguyễn Bình Thắng, Phó Chủ nhiệm Chính trị, Ban chỉ huy BĐBP Lai Châu chia sẻ: "Dân tộc Mảng về phong tục tập quán, nhận thức và điều kiện phát triển kinh tế còn rất nhiều hạn chế. Trước tình hình trên lực lượng biên phòng đã phối hợp tổ chức tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân. Đặc biệt là thực hiện "4 cùng" với bà con và giúp bà con phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Trong đó chúng tôi đã tham mưu đưa những cây, con giống và hướng dẫn kỹ thuật nuôi trồng cho bà con. Và đặc biệt chúng tôi đã tổ chức dạy chữ cho đối tượng tái mù chữ. Sau một thời gian đến nay nhận thức của bà con cơ bản đã được nâng lên, điều kiện phát triển kinh tế của dân tộc Mảng đã có những bước tiến đáng kể".

Diện mạo các bản làng người Mảng ở Nậm Ban, xã Pa Tần ngày nay đang từng ngày đổi thay

Từ những kiến thức mà những người lính biên phòng trang bị, đời sống của người Mảng ở Nậm Ban – Pa Tần hôm nay đã có nhiều khởi sắc; họ đã biết thi đua làm kinh tế để xóa đói, giảm nghèo. Hành trình mà họ đã đi đầy gian khó nhưng cũng thật đẹp đẽ. Và có lẽ, những đêm xòe rộn ràng nơi non cao Lai Châu sẽ còn ngân vang, như minh chứng sống động cho một vùng quê đang đổi thay từng ngày...

Khắc Kiên/VOV-Tây Bắc