Hệ thống thanh tra sau tinh gọn, sáp nhập thay đổi thế nào?

Đề xuất lược bỏ 52 điều của Luật Thanh tra

Thanh tra Chính phủ đang lấy ý kiến đối với dự thảo Luật Thanh tra, trong đó có điểm mới liên quan đến việc tinh gọn hệ thống cơ quan thanh tra. Theo đó, Thanh tra Chính phủ đề xuất lược bỏ 52 điều của Luật Thanh tra năm 2022.

Theo Luật Thanh tra hiện hành, cơ quan thanh tra theo cấp hành chính bao gồm: Thanh tra Chính phủ, thanh tra tỉnh, thanh tra huyện và cơ quan thanh tra tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định. Cơ quan thanh tra theo ngành, lĩnh vực bao gồm: Thanh tra bộ, thanh tra tổng cục hoặc cục thuộc bộ và tương đương, thanh tra sở.

Ngoài ra còn có cơ quan thanh tra ở cơ quan thuộc Chính phủ; cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, cơ quan cơ yếu Chính phủ và cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.

Trụ sở Thanh tra Chính phủ. Ảnh Báo điện tử Chính phủ

Tại dự thảo Luật Thanh tra đang được lấy ý kiến, Thanh tra Chính phủ đề xuất, hệ thống thanh tra chỉ còn Thanh tra Chính phủ; Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là thanh tra tỉnh); Cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Thanh tra Cơ yếu; Thanh tra theo điều ước quốc tế.

Cụ thể, cơ quan thanh tra gồm:

1. Thanh tra Chính phủ.

2. Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là Thanh tra tỉnh).

3. Cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Thanh tra Cơ yếu.

4. Cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên (sau đây gọi là Thanh tra theo điều ước quốc tế), gồm:

a) Thanh tra Cục An toàn bức xạ và hạt nhân;

b) Thanh tra Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam;

c) Thanh tra Cục Hàng không Việt Nam;

d) Thanh tra Ủy ban Chứng khoán nhà nước.

Như vậy, theo dự thảo, hệ thống thanh tra sẽ không còn cấp Thanh tra huyện, Thanh tra sở, Thanh tra tổng cục hoặc cục thuộc bộ. Thanh tra tỉnh sẽ tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ thanh tra của Thanh tra cấp huyện, Thanh tra sở.

Thêm chức năng cho Thanh tra tỉnh

Tại dự thảo Luật Thanh tra sửa đổi, tại mục 2 của chương II, Thanh tra Chính phủ đã đề xuất quy định vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của thanh tra tỉnh.

Theo đó, Thanh tra tỉnh là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quản lý nhà nước và thực hiện nhiệm vụ về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực trong phạm vi quản lý nhà nước của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo quy định của pháp luật.

Thanh tra tỉnh chịu sự chỉ đạo, điều hành của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và chịu sự chỉ đạo về công tác thanh tra, hướng dẫn nghiệp vụ của Thanh tra Chính phủ.

Trong lĩnh vực thanh tra, Thanh tra tỉnh giúp Ủy ban nhân dân cùng cấp quản lý nhà nước về công tác thanh tra và có nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:

Xây dựng dự thảo kế hoạch thanh tra, báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đồng ý về chủ trương; ban hành và tổ chức thực hiện kế hoạch thanh tra;

Thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, đơn vị, cá nhân thuộc sở và Ủy ban nhân dân các cấp;

Thanh tra việc chấp hành pháp luật trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của các sở;

Thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn và tài sản của nhà nước tại doanh nghiệp do Ủy ban nhân dân các cấp đại diện chủ sở hữu;

Thanh tra vụ việc khác khi được Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giao;

Đề nghị Giám đốc sở, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp cơ sở cử công chức có chuyên môn phù hợp tham gia Đoàn thanh tra của Thanh tra tỉnh khi cần thiết;

Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị của Thanh tra tỉnh, quyết định xử lý về thanh tra của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh;

Kiểm tra tính chính xác, hợp pháp của quyết định xử lý sau thanh tra của Giám đốc sở, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp cơ sở khi cần thiết;

Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho công chức Thanh tra tỉnh; tổng hợp, báo cáo kết quả công tác thanh tra.

Ngoài ra, Thanh tra tỉnh giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo quy định của pháp luật.

Như vậy, so với quy định Luật Thanh tra năm 2022, dự thảo Luật Thanh tra mới đã bổ sung thêm 3 nhiệm vụ của Thanh tra tỉnh.

Đó là thanh tra việc chấp hành pháp luật trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của các sở; Thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn và tài sản của nhà nước tại doanh nghiệp do Ủy ban nhân dân các cấp đại diện chủ sở hữu; Đề nghị Giám đốc sở, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp cơ sở cử công chức có chuyên môn phù hợp tham gia Đoàn thanh tra của Thanh tra tỉnh khi cần thiết.

Ngọc Hưng