Hiệu quả mô hình lúa phát thải thấp ở Vĩnh Long

Sử dụng máy gặt đập liên hợp thu hoạch lúa, giúp các thành viên Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài, xã Châu Thành giảm chi phí sản xuất.

Tiến sĩ Lê Văn Đông, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long cho biết, triển khai Đề án một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, năm 2025, tỉnh đăng ký thực hiện 50.000ha, đến năm 2030 là 65.000ha.

Trong năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã triển khai 2 mô hình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp thí điểm tại Hợp tác xã nông nghiệp Phước Hảo, xã Hưng Mỹ; Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài, xã Châu Thành, với diện tích 100ha. Kết quả bước đầu cho thấy, các mô hình trồng lúa phát thải thấp đã mang lại những lợi ích rõ rệt cả về kinh tế lẫn môi trường.

Mô hình trồng lúa phát thải thấp của Hợp tác xã nông nghiệp Phước Hảo, xã Hưng Mỹ.

Theo ông Phùng Duy Truyền, Phó Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Phước Hảo, vụ lúa hè thu năm 2025, hơn 200 thành viên liên kết của hợp tác xã tiếp tục trồng lúa phát thải thấp với diện tích 200ha. Sản phẩm lúa, gạo đạt chuẩn VietGAP, hợp tác xã bao tiêu đầu ra.

Thực hiện mô hình tục trồng lúa phát thải thấp, các thành viên hợp tác xã sử dụng giống lúa ST24, có thời gian sinh trưởng 105 ngày, áp dụng kỹ thuật sạ cụm, lượng giống gieo sạ khoảng 60kg/ha. Khi áp dụng kỹ thuật sạ cụm, cây lúa có điều kiện phát triển thông thoáng, hạn chế được tình trạng sâu bệnh.

Đến nay, hợp tác xã đã đầu tư hệ thống thiết bị phục vụ sản xuất gồm lò sấy lúa, máy gặt đập liên hợp, máy bay phun thuốc bảo vệ thực vật, máy xay xát gạo, máy sạ hàng theo cụm. Đây là những thiết bị hỗ trợ cho quy trình kỹ thuật canh tác lúa ngập khô xen kẽ, giúp tiết kiệm nước, giảm phát thải khí mê-tan.

Trải qua 4 vụ hè thu, thu đông năm 2024, đông xuân 2024-2025, hè thu 2025, thực hiện mô hình trồng lúa chất lượng cao, phát thải thấp, kết quả cho thấy mô hình giúp giảm khoảng 60% lượng lúa giống, 20% phân bón, giảm ít nhất 2 lần phun thuốc bảo vệ thực vật, năng suất bình quân đạt từ 7-8 tấn/ha tùy từng vụ, lợi nhuận tăng thêm từ 6-8 triệu đồng/ha so với ruộng ngoài mô hình.

Ông Huỳnh Công Chánh, thành viên Hợp tác xã nông nghiệp Phước Hảo, phấn khởi: “Vụ lúa hè thu 2025, gia đình tôi trồng 1,5ha lúa ST24 theo quy trình sản xuất lúa phát thải thấp, đạt năng suất 7,5 tấn/ha. Hợp tác xã hỗ trợ giống, phân bón, hợp đồng tiêu thụ với giá cao hơn thị trường 500 đồng/kg. Sản phẩm lúa, gạo với nhãn hiệu 'Gạo quê hương' của hợp tác xã đã được tỉnh công nhận sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao”.

Từ dự án thủy lợi Tầm Phương, hệ thống thủy lợi trên địa bàn xã Châu Thành được đầu tư phát triển đồng bộ với các tuyến kênh cấp I, cấp II, nội đồng, cống ngăn mặn, tiếp ngọt, bảo đảm nguồn nước ngọt cho hàng nghìn ha đất nông nghiệp. Trước đó, trong vùng dự án, người dân chỉ canh tác 2 vụ lúa/năm, năng suất khá bấp bênh, đến nay đã có 100% diện tích canh tác 3 vụ lúa/năm, đạt năng suất từ 5,5-8 tấn/ha tùy vụ.

Theo ông Trần Văn Chung, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài, xã Châu Thành, liên tiếp nhiều vụ lúa gần đây, các thành viên, nông dân liên kết của hợp tác xã đã thực hiện mô hình trồng lúa phát thải thấp với diện tích từ 40ha đến 200ha, tùy vụ.

Ngành nông nghiệp phối hợp cùng chính quyền địa phương tổ chức tập huấn cho người dân kỹ thuật sạ cụm, sạ lúa bằng thiết bị bay không người lái, tưới ngập khô xen kẽ, sử dụng phân hữu cơ, quản lý dịch hại, sức khỏe cây trồng tổng hợp, kỹ thuật canh tác lúa theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ.

Gạo "Hạt ngọc Châu Long" sản phẩm đạt hạng OCOP 4 sao của Hợp tác xã nông nghiệp thương mại và sản xuất dịch vụ Châu Hưng, xã Hưng Mỹ.

Nhờ áp dụng các kỹ thuật canh tác tác tiên tiến trong trồng lúa phát thải thấp, thành viên, hộ liên kết của hợp tác xã đạt năng suất bình quân đạt 7-9 tấn/ha tùy vụ, bao tiêu nông sản với giá cao hơn thị trường 1.000 đồng/kg.

Ngoài ra, Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài cũng đã cơ giới hóa 100% trong sản xuất lúa phát thải thấp, giúp giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận cho nông dân. Sau mỗi vụ thu hoạch, máy cuộn rơm, rạ giúp thu gom và tái sử dụng để trồng nấm, làm phân bón hữu cơ, thức ăn chăn nuôi, góp phần bảo vệ môi trường.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long Châu Văn Hòa cho biết, các mô hình trồng lúa phát thải thấp có thể nhân rộng và lan tỏa quy mô lớn trên địa bàn tỉnh, nhằm phát triển nền nông nghiệp xanh, hiệu quả, thích ứng với biến đổi khí hậu. Các hợp tác xã, tổ hợp tác sản xuất đóng vai trò then chốt trong việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, giúp giảm phát thải khí nhà kính, nâng cao chất lượng hạt gạo, cải thiện thu nhập nông dân.

MINH KHỞI