Hiệu trưởng không phải là 'ông quan' trong cơ sở giáo dục mà phải là người dẫn dắt

Đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục cần phải "tự đổi mới"

Trong những ngày vừa qua, như Ban tổ chức đã công bố, đã có hơn 6.500 câu hỏi gửi đến chương trình. Theo con số thống kê, tại thời điểm này, lực lượng nhà giáo có gần 1,6 triệu, cả giáo viên mầm non, phổ thông, thường xuyên, cao đẳng, đại học và các tổ chức giáo dục khác. Đây là lực lượng hùng hậu, vốn rất quý của ngành để chúng ta hoàn thành các mục tiêu to lớn, vẻ vang mà ngành giáo dục đặt ra, Chính phủ giao phó. Lãnh đạo Bộ GD&ĐT luôn xác định phát triển đội ngũ nhà giáo là nhân tố quan trọng nhất, nền tảng nhất, bền vững nhất, quyết định nhất để hoàn thành nhiệm vụ đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục. Việc phát triển đội ngũ nhà giáo là giải pháp của mọi giải pháp; nhà giáo là tài sản quý nhất của ngành chúng ta.

Giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục đặt câu hỏi, gửi gắm nhiều vấn đề đến lãnh đạo Bộ GD&ĐT tại cuộc gặp gỡ.

Theo Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 là một nhân tố rất quan trọng, đưa được chương trình vào triển khai thực tế phải thấy rằng, đây là cơ hội của ngành giáo dục. Dù chương trình mới còn điểm này, điểm khác phải điều chỉnh nhưng nhìn chung, chương trình được đánh giá là mới, hiện đại, là chỗ dựa cho thay đổi giáo dục, chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển năng lực, càng ngày chúng ta sẽ càng thấy sự thay đổi này là quan trọng khi kiến thức của nhân loại là vô hạn, trang bị kiến thức sẽ phải chạy theo kiến thức, chỉ có năng lực phát triển không ngừng thì mới ứng phó với sự vô hạn của tri thức.

Và điều kiện quan trọng đầu tiên khi thực hiện tốt chương trình GDPT mới là lực lượng nhà giáo cần phải tự đổi mới. Tự đổi mới mình, đổi mới bản thân từ quan niệm, nhận thức tới phương pháp, không sợ hãi, e ngại, né tránh đổi mới bản thân. Trong đó, nhà giáo từ chỗ là người chủ yếu truyền thụ kiến thức chuyển sang là người tổ chức, dẫn dắt, hướng dẫn, hỗ trợ cho học sinh để học sinh tụ hình thành năng lực, tự tích lũy kiến thức. Sự thay đổi này hết sức quan trọng mà mỗi nhà giáo cần ý thức được.

Bên cạnh việc thay đổi từng môn học, nhà giáo cũng cần thay đổi quan niệm và cách sử dụng sách giáo khoa. Phân tích kỹ hơn về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng: "Trong giai đoạn trước, chúng ta phụ thuộc quá nhiều vào sách giáo khoa, sách giáo khoa là chỗ dựa, dạy phải theo đó, học phải theo đó, kiểm tra không được ra ngoài, học gì phải thi thế ấy. Chúng ta bị khuôn hẹp, bị khuôn cứng, bị lệ thuộc vào sách giáo khoa. Nhưng sự thay đổi lớn của lần này là chương trình thống nhất toàn quốc, là yêu cầu, sách giáo khoa là học liệu- học liệu đặc biệt nhưng chúng ta cần sử dụng sách giáo khoa một cách chủ động, không lệ thuộc để phát huy quyền chủ động của giáo viên. Vai trò của giáo viên trong chương trình GDPT mới được nhiều quyền hơn, chủ động hơn. Nhưng khi được trao quyền chủ động, đòi hỏi giáo viên phải có năng lực, kỹ năng mới sử dụng hết quyền chủ động đó được".

Nhấn mạnh vai trò quan trọng của Hiệu trường, người đứng đầu trường phổ thông trong đổi mới giáo dục nói chung, thực hiện chương trình GDPT mới nói riêng, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng: Hiệu trưởng là người chỉ huy, người chủ đạo trong việc đổi mới trong một cơ sở giáo dục. Nếu hiệu trưởng không đổi mới thì khó có thể hy vọng ở ngôi trường đó đổi mới được. Nếu các hiệu trưởng không thay đổi thì sự thay đổi của các giáo viên sẽ rất khó khăn và có thể dẫn tới sụp đổ.

"Trong sự đổi mới, muốn có một trường học hạnh phúc, vai trò của mỗi giáo viên được phát huy, để làm được điều đó, hiệu trưởng rất quan trọng. Hiệu trưởng không phải là một ông quan trong một cơ sở giáo dục, đó phải là người dẫn dắt, hỗ trợ, phục vụ cho các đồng nghiệp. Cho nên mong các hiệu trưởng bắt nhịp với các mục tiêu đổi mới để trở thành những người dẫn dắt công cuộc đổi mới. Triết lý của chương trình mới là tính mở, tính nhân văn, tính chủ động. Nếu tính nhân văn, tính chủ động đó không được phát huy ở đội ngũ hiệu trưởng, thì nhân văn, chủ động đó chỉ dừng ở cổng trường", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nêu quan điểm.

Sẽ tiếp tục rà soát hệ thống chế độ, chính sách nhằm tạo thuận lợi hơn cho nhà giáo

Theo chia sẻ của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, các đoàn giám sát, kiểm tra đều phê phán ngành giáo dục về việc làm truyền thông không tốt. "Tôi nhận thiếu sót này. Có nhiều cái mới, nhiều cái đã làm được trong ngành nhưng chúng ta chưa chia sẻ, chưa làm cho xã hội thấu hiểu chúng ta. Chúng ta chưa làm cho phụ huynh thấu hiểu, chia sẻ với chúng ta, chúng ta chưa làm cho xã hội hiểu những công việc mới khó khăn đang làm, đó là lỗi của chúng ta. Nên tôi mong rằng, 1,6 triệu nhà giáo cần phải nói được công việc mới mà mình đang làm, cần thể hiện được những gì chúng ta đã cố gắng, nói thật rõ những gì chúng ta đang vướng, những gì cần chia sẻ. Chúng ta không nói, những người khác sẽ nói thay và chúng ta chỉ là người nạp thông tin mà thôi. Với cái xấu trong nội bộ, chúng ta có thể lên tiếng để chống; với các tốt, cái được trong ngành chúng ta cần nói rõ. 1,6 triệu người nói sẽ có hiệu quả hơn là riêng Bộ trưởng nói", Bộ trưởng cho hay.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn trao đổi với các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục tham dự chương trình.

Người đứng đầu ngành giáo dục cũng cho biết: Trong thời gian tới, Bộ GD&ĐT sẽ rà soát hệ thống chế độ chính sách. Hiện nay, có tới hơn 200 chính sách rải rác trong các văn bản khác nhau từ các Bộ, ngành. Lượng chính sách lớn như vậy sẽ khó triển khai. Nhiều chính sách phải thông qua các Bộ, ngành khác, không phải việc riêng của ngành. Việc xây dựng Luật Nhà giáo trong thời gian tới có thể sẽ mang lại những chuyển biến tích cực về thể chế. Bộ GD&ĐT sẽ làm nhiều việc để làm sao khối giáo dục công- tư được bình đẳng trong thực tế. Trước hết là đối đãi, ứng xử bình đẳng, phát huy hệ thống ngoài công lập để cùng chia sẻ, để xã hội được hưởng thụ giáo dục đa dạng hơn.

Bộ GD&ĐT cũng sẽ tiếp tục kiến nghị và làm việc với các Bộ, ngành về việc tăng phụ cấp ưu đãi, tìm mọi cách tăng thu nhập cho giáo viên, tìm mọi cách để tăng cường cơ sở vật chất, cải thiện điều kiện làm việc của nhà giáo. Hiện Bộ GD&ĐT đang nỗ lực tìm giải pháp để chăm lo cho các đối tượng đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, làm sao những đổi mới của ngành đang thực hiện không dẫn đến việc làm gia tăng bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục.

Bộ GD&ĐT cũng đang gấp rút các công việc để điều chỉnh Nghị định 116 trong việc đào tạo lực lượng giáo viên, nguồn tuyển cho tương lai; sửa đổi trong Thông tư 16 về định mức giáo viên/lớp; tìm giải pháp nhằm phát triển số lượng, chất lượng đội ngũ nhà giáo; nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn giáo viên, phát triển hệ thống các trường sư phạm.

"Điều chúng ta đang cần phía trước, mong các nhà giáo chia sẻ với lãnh đạo Bộ GD&ĐT, đó là: Chúng ta cần phải kiên định ở con đường, mục tiêu đổi mới, những mục tiêu mang tính chiến lược của ngành. Chúng ta cần kiên trì thuyết phục và vận động phụ huynh, xã hội để cùng chia sẻ và đồng hành với chúng ta. Chúng ta cần kiên quyết chống các biểu hiện lạc hậu, bảo thủ, tiêu cực; kiên quyết theo đuổi mục tiêu chiến lược phát triển con người. Chúng ta cần kiên trinh với nghề giáo, vinh quang của nghề nghiệp và vượt qua mọi khó khăn để thi đua dạy tốt, học tốt, dẫu khó khăn đến đâu cũng kiên trinh với nghề giáo", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.

Huyền Thanh