Hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước

Bổ sung quyền tiếp cận dữ liệu, hoàn thiện hệ thống thống kê

Bày tỏ thống nhất cao với việc sửa đổi Luật Thống kê, đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) nhận định, dự thảo đã được chỉnh lý theo hướng tập trung, cụ thể hóa nhiều nội dung liên quan đến tổ chức thống kê nhà nước. Việc sửa đổi nhằm phù hợp với yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy trong bối cảnh chuyển đổi số, hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế số.

ĐBQH Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Đại biểu cho rằng, việc thay thế hoạt động thanh tra chuyên ngành bằng kiểm tra chuyên ngành thống kê do cơ quan thống kê quốc gia và cơ quan thống kê cấp tỉnh, thành phố thực hiện là phù hợp với thực tiễn. Quy định này đảm bảo tính khả thi trong mô hình chính quyền hai cấp, đồng thời đáp ứng yêu cầu quản lý tập trung, thống nhất.

Về hệ thống tổ chức thống kê tập trung, dự thảo quy định Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của hệ thống này. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần làm rõ hệ thống thống kê tập trung sẽ trực thuộc Bộ Tài chính hay cơ quan hành chính địa phương, bởi đây là vấn đề quan trọng liên quan đến phân cấp tổ chức và quản lý.

Đặc biệt, đại biểu Dương Khắc Mai cũng nhấn mạnh cần bổ sung quy định về quyền tiếp cận thông tin thống kê của nhân dân, MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và doanh nghiệp. Việc công khai, minh bạch dữ liệu thống kê giúp các tổ chức phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội, nâng cao hiệu quả hoạt động của Nhà nước.

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Ngoài ra, đại biểu đề nghị cập nhật, bổ sung các chỉ tiêu thống kê quốc gia để đáp ứng yêu cầu phát triển mới, nhất là trong các lĩnh vực kinh tế số, chuyển đổi năng lượng, và môi trường. Đồng thời, cần quy định cụ thể về thời gian công bố số liệu và cơ chế kiểm tra độc lập để tăng độ tin cậy của thống kê.

Đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Lâm Đồng) thì cho rằng, dự thảo cần chỉnh sửa về mặt kỹ thuật trong Điều 22 và Điều 42B để bảo đảm diễn đạt rõ ràng, thống nhất. Cụ thể, nên sắp xếp lại cụm từ “cập nhật, quản lý và khai thác để phục vụ cho mục đích thống kê”, giúp diễn đạt gọn, chính xác hơn với phạm vi điều chỉnh của luật.

Về hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh và cấp xã, đại biểu đề nghị cần quy định rõ phạm vi, nội dung và chức năng của từng hệ thống, phân định rành mạch giữa chỉ tiêu cấp tỉnh, cấp xã và chỉ tiêu quốc gia. Hệ thống chỉ tiêu cấp tỉnh phải gắn với cơ sở dữ liệu địa phương, phục vụ quy hoạch và phát triển kinh tế - xã hội tại chỗ. Đại biểu kiến nghị quy định theo hướng “hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh là tập hợp các chỉ tiêu thống kê được hình thành trong hệ thống thông tin thống kê cấp tỉnh, đồng thời là một bộ phận của hệ thống thông tin thống kê bộ, ngành và quốc gia”.

ĐBQH Trần Thị Thu Hằng phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Liên quan đến chế độ báo cáo thống kê cấp tỉnh và cấp xã, có ý kiến đề nghị, cần quy định rõ cơ chế phối hợp, chia sẻ và kiểm chứng dữ liệu giữa trung ương, bộ ngành và địa phương, bảo đảm dữ liệu thống nhất, tin cậy, tránh tình trạng “một chỉ tiêu – nhiều số liệu”.

Làm rõ khái niệm, trách nhiệm trong thương mại điện tử

Đối với dự án Luật Thương mại điện tử, một số đại biểu đánh giá, khái niệm trong dự thảo về chức năng livestream bán hàng còn hẹp, mới chỉ đề cập trường hợp đặt hàng trực tuyến tích hợp trên nền tảng mạng. Trong thực tế, hoạt động livestream bán hàng còn diễn ra với mục đích quảng bá sản phẩm, trong khi việc mua bán lại thực hiện qua các kênh khác như Zalo hoặc sàn thương mại điện tử. Vì vậy, cần mở rộng khái niệm để bao quát tất cả hình thức livestream phục vụ hoạt động thương mại.

Về khái niệm tổ chức, cá nhân nước ngoài (khoản 18, Điều 3), đại biểu Trần Hồng Nguyên (Lâm Đồng) nhận định, cần bảo đảm sự thống nhất với Luật Doanh nghiệp và các văn bản pháp luật hiện hành. Cụ thể, cá nhân nước ngoài là người mang giấy tờ xác định quốc tịch nước ngoài, còn tổ chức nước ngoài là tổ chức được thành lập ở nước ngoài theo pháp luật nước đó. Việc quy định lại trong Luật Thương mại điện tử cần cân nhắc kỹ để tránh chồng chéo.

ĐBQH Trần Hồng Nguyên (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Đối với trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử trung gian, đại biểu tán thành với việc yêu cầu nền tảng phải có công cụ kiểm duyệt tự động nội dung thông tin về hàng hóa, dịch vụ trước khi hiển thị nhằm ngăn chặn hàng giả, hàng cấm, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, đại biểu lưu ý, đây là yêu cầu mới, nếu áp dụng ngay sẽ tạo gánh nặng kỹ thuật và chi phí lớn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Do đó, cần có lộ trình thực hiện phù hợp với năng lực công nghệ và quy mô của doanh nghiệp; đồng thời, cơ quan soạn thảo cần đánh giá khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu của các ngành, lĩnh vực để bảo đảm tính khả thi trong triển khai kiểm duyệt tự động.

Tăng phân cấp, bảo đảm minh bạch, khả thi

Đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá, các đại biểu thống nhất cao về sự cần thiết hoàn thiện cơ chế phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền địa phương và các bộ, ngành trong công tác quản lý giá.

Đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) nhận định, việc quy định lại hoạt động thanh tra và kiểm tra chuyên ngành là cần thiết để bảo đảm đồng bộ với pháp luật hiện hành, đồng thời luật hóa các quy định hướng dẫn thi hành Luật Giá 2023.

ĐBQH Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Về trách nhiệm bình ổn giá, dự thảo đã quy định rõ vai trò của Chính phủ, bộ ngành và chính quyền cấp tỉnh. Đặc biệt, trong tình huống khẩn cấp hoặc biến động bất thường của giá cả, UBND cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định biện pháp bình ổn giá. Dự thảo cũng chuyển trách nhiệm triển khai bình ổn giá từ cấp huyện xuống cấp xã, bảo đảm tính phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp.

Đại biểu bày tỏ băn khoăn đối với hai lĩnh vực trọng yếu cần được điều chỉnh rõ ràng về chính sách giá: (1) giá dịch vụ thu gom và xử lý chất thải rắn đô thị; (2) giá vật liệu xây dựng và giải ngân đầu tư công.

Đối với giá dịch vụ thu gom, xử lý chất thải rắn đô thị, đại biểu đề nghị cần có cơ chế định giá rõ ràng, gắn với phân cấp quản lý từ cấp huyện xuống cấp xã, đồng thời khắc phục lỗ hổng pháp lý trong xử lý bao bì bảo vệ thực vật tại đô thị nông nghiệp – lĩnh vực đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành nông nghiệp và xây dựng.

Toàn cảnh phiên thảo luận. Ảnh: Phạm Thắng

Đối với giá vật liệu xây dựng, đại biểu cũng cho rằng: cần điều chỉnh cơ chế quản lý giá phù hợp với tình hình thực tế, nhất là trong bối cảnh khối lượng đầu tư công giai đoạn 2026–2030 tăng mạnh. Việc tháo gỡ điểm nghẽn về nguồn vật liệu và thủ tục khai thác khoáng sản cần được thực hiện thông qua sửa đổi đồng bộ Luật Khai thác khoáng sản và Luật Giá, nhằm bảo đảm nguồn cung và ổn định giá cho các dự án đầu tư công trọng điểm.

Diệp Anh