Học lịch sử hấp dẫn 'không ngờ' nhờ khoa học và công nghệ

Lịch sử vốn được xem là một môn học khó tiếp thu đối với học sinh tiểu học, bởi các sự kiện, nhân vật lịch sử thường được truyền tải theo cách khô khan, thiếu tính trực quan. Tuy nhiên, điều này đã được khắc phục với tiết học được ứng dụng khoa học và công nghệ tại lớp 5A5, Trường Tiểu học Nam Trung Yên (Cầu Giấy, Hà Nội).

Cô giáo Đinh Thị Hương Thảo và các học trò trong tiết học Lịch sử ứng dụng khoa học và công nghệ. Ảnh: Mai Loan.

Tiết học lịch sử hấp dẫn, sôi nổi, tràn đầy cảm hứng

Ngay khi tiết học bắt đầu, không khí lớp học đã trở nên sôi động với phần khởi động bằng Quizizz – một phần mềm trò chơi trực tuyến giúp học sinh ôn lại kiến thức cũ một cách nhẹ nhàng, thú vị. Những câu hỏi nhanh về triều đại nhà Trần, những nhân vật tiêu biểu như Trần Nhân Tông, Trần Hưng Đạo hay các trận chiến chống quân Nguyên Mông được đưa ra dưới dạng trắc nghiệm.

Các nhóm hào hứng tham gia trò chơi. Ảnh: Mai Loan.

Màn hình lớp học liên tục hiển thị kết quả theo thời gian thực, tạo nên tinh thần thi đua giữa các nhóm. Không còn cảnh học sinh ngồi im lặng ghi chép, thay vào đó là những tiếng reo vui khi chọn đúng đáp án, hay những lần thảo luận sôi nổi để tranh luận về một câu hỏi nào đó.

Không dừng lại ở việc đặt câu hỏi và trả lời, tiết học tiếp tục được đẩy lên cao trào với phần tái hiện lịch sử bằng mô hình rạp chiếu bóng ảo.Ánh sáng mờ dần, mở ra khung cảnh hội nghị Bình Than, nơi các bậc tướng lĩnh bàn bạc kế sách giữ nước. Trần Quốc Toản, chàng thiếu niên 16 tuổi đứng bên ngoài, đôi mắt rực lửa khi nghe tin mình không được vào dự. Khi cảnh cận quay đến bàn tay siết chặt quả cam đến nát bấy, nhiều học sinh không khỏi xúc động, cảm nhận rõ sự uất ức của chàng trai trẻ.

Các nhóm thi đấu với nhau. Ảnh: Mai Loan.

Khi cảnh tiếp theo xuất hiện, Trần Quốc Toản cùng nghĩa quân rèn vũ khí, tập luyện ngày đêm không khí lớp học trở nên sôi nổi. Một vài học sinh thì thầm bàn luận, như thấu hiểu tinh thần quyết tâm ấy. Và rồi khoảnh khắc lá cờ thêu dòng chữ “Phá cường địch, báo hoàng ân” tung bay trong gió giữa trận chiến, cả lớp vỡ òa. Tiếng trống trận vang lên, những thanh kiếm vung lên mạnh mẽ – tất cả khiến bài học lịch sử không còn là những dòng chữ khô khan, mà trở thành một câu chuyện sống động khắc sâu trong lòng mỗi học sinh.

Tiết học sôi nổi. Ảnh: Mai Loan.

Kết thúc đoạn trình chiếu, cô giáo đặt câu hỏi: “Các em có hiểu vì sao Trần Quốc Toản lại quyết tâm như vậy không?”. Không ai bảo ai, những cánh tay giơ lên, ánh mắt rực sáng. Một bạn hào hứng nói: “Vì cậu ấy yêu nước, vì cậu ấy muốn cống hiến dù tuổi còn nhỏ!”. Khoảnh khắc này không chỉ đơn thuần là một bài học lịch sử, mà còn là một trải nghiệm đầy cảm xúc. Học sinh không chỉ học về một sự kiện, mà còn cảm nhận được tinh thần kiên trung, lòng yêu nước của các bậc tiền nhân.

Ngoài ra, các nhóm học sinh còn đóng vai các nhân vật lịch sử, diễn lại những tình huống quan trọng trong thời kỳ kháng chiến chống quân Nguyên. Thông qua hoạt động này, các em không chỉ ghi nhớ sự kiện mà còn hiểu sâu sắc hơn về tư duy chiến lược của cha ông trong công cuộc bảo vệ đất nước.

Tiết mục đóng vai các nhân vật lịch sử khiến không khí lớp học càng thêm sôi nổi. Ảnh: Mai Loan.

Em Nguyễn Khắc Minh Trí, người đóng vai vua Trần Anh Tông chia sẻ, em rất thích tiết học lịch sử như thế này, tiết học hấp dẫn, thú vị, vừa học vừa chơi. Để đóng hoạt cảnh này, em và các bạn đã cùng nhau tập luyện một cách hào hứng. Tiết học đã khiến em và các bạn hiểu và yêu hơn lịch sử giữ nước hào hùng của dân tộc.

Cô Đinh Thị Hương Thảo, giáo viên chủ nhiệm lớp 5A5, người cùng các học sinh thực hiện tiết học này cho biết, việc ứng dụng khoa học công nghệ vào tiết học giúp học sinh cảm thấy hào hứng hơn rất nhiều. Các em không còn thụ động nghe giảng mà chủ động tham gia vào bài học, tương tác trực tiếp với giáo viên và bạn bè thông qua các nền tảng trực tuyến.

Các học sinh sưu tầm tư liệu lịch sử phục vụ giờ học. Ảnh: Mai Loan.

Không dừng lại ở việc tiếp thu thụ động, học sinh còn chủ động kiến tạo kiến thức thông qua nền tảng Padlet – một trang web giúp các em đăng tải tài liệu, chia sẻ ý kiến và cùng nhau thảo luận trực tuyến. Thay vì phải mang theo nhiều sách vở, giờ đây, chỉ cần một chiếc máy tính hoặc điện thoại, học sinh có thể truy cập vào kho tài liệu chung của lớp để tìm hiểu về bài học.

"Các con của chúng ta rất giỏi công nghệ. Chỉ cần hướng dẫn một chút, các em đã có thể tự tạo video, tham gia trò chơi, thảo luận trực tuyến trên Padlet. Nhờ vậy, tiết học trở nên sinh động hơn, học sinh không còn cảm thấy nhàm chán”, cô Thảo nói.

Không chỉ vậy, theo cô Thảo, việc sử dụng các trang web chính thống như baotanglichsu.vn hay edu.vn cũng giúp học sinh tiếp cận những thông tin chính xác, tránh tình trạng tiếp nhận kiến thức sai lệch trên mạng.

Áp dụng KH&CN tạo giúp tạo môi trường học tập sáng tạo và tự lập

Trao đổi với Tri thức và Cuộc sống, cô Đào Tuệ Hồng, giảng viên Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, tác giả sách giáo khoa Lịch sử và Địa lý lớp 5, Bộ Kết nối Tri thức với Cuộc sống cho biết, Lịch sử thường bị xem là môn học khô khan, nhưng khi áp dụng công nghệ vào giảng dạy, nó đã trở nên hấp dẫn và dễ hiểu hơn rất nhiều. Thay vì phải ghi nhớ những con số, sự kiện một cách máy móc, học sinh có thể tiếp cận lịch sử qua hình ảnh, video, hoạt động tương tác. Điều này giúp các em không chỉ học mà còn yêu thích môn học này.

Việc ứng dụng khoa học và công nghệ vào tiết học khiến các học sinh không thấy Lịch sử là môn học khô khan nữa. Ảnh: Mai Loan.

Cô cũng nhấn mạnh rằng, việc ứng dụng công nghệ trong giảng dạy không chỉ phù hợp với học sinh thành phố mà còn có thể triển khai rộng rãi tại các vùng nông thôn, nếu có sự đầu tư hợp lý về cơ sở vật chất.

Mặc dù phương pháp này mang lại hiệu quả rõ rệt, nhưng để áp dụng rộng rãi, giáo viên cần có sự đầu tư lớn về thời gian và công sức. Bên cạnh đó, việc sử dụng công nghệ trong giảng dạy cũng đòi hỏi sự hỗ trợ từ nhà trường, gia đình và các cơ quan quản lý giáo dục.

Việc áp dụng công nghệ vào giảng dạy không chỉ giúp học sinh hứng thú hơn với môn Lịch sử mà còn tạo ra môi trường học tập sáng tạo và tự lập. Ảnh: Mai Loan.

Cô Hồng cũng chia sẻ thêm về việc học sinh trong lớp đã rất sáng tạo khi tái hiện lại các câu chuyện lịch sử, như cảnh vua Trần Nhân Tông dạy dỗ con trai. Qua việc đóng vai và diễn lại các tình huống lịch sử, các em không chỉ học mà còn hiểu sâu sắc về tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần và bài học từ những câu chuyện này. Cô Hồng cảm thấy rất xúc động trước sự sáng tạo và sự tham gia nhiệt tình của học sinh.

Chính sự đa dạng trong các phương pháp giảng dạy như phim ảnh, kể chuyện, và hoạt cảnh đã tạo ra một không khí học tập rất phong phú. Nhờ đó, học sinh không chỉ đơn thuần tiếp nhận kiến thức mà còn tự khám phá, tự trải nghiệm và tự trình bày. Điều này giúp các em phát triển kỹ năng tự học, tự nghiên cứu mà không cần phải phụ thuộc vào những bài giảng khô khan, khó hiểu.

“Như vậy, việc áp dụng công nghệ vào giảng dạy không chỉ giúp học sinh hứng thú hơn với môn Lịch sử mà còn tạo ra môi trường học tập sáng tạo và tự lập, giúp các em phát triển toàn diện hơn trong quá trình học tập”, cô Hồng nói.

Cô Đào Tuệ Hồng chụp ảnh lưu niệm với cô và trò lớp 5A5 sau khi kết thúc tiết học. Ảnh: Mai Loan.

Theo cô Hồng, tiết học Lịch sử của lớp 5A5, Trường Tiểu học Nam Trung Yên không chỉ là một buổi học thông thường, mà còn là một minh chứng cho sự đổi mới trong giáo dục. Với sự hỗ trợ của khoa học công nghệ, lịch sử đã không còn là những trang sách khô khan, mà trở thành một câu chuyện sống động, đầy màu sắc.

Nhìn những gương mặt rạng rỡ của học sinh sau tiết học, có thể thấy rằng, nếu được giảng dạy đúng cách, Lịch sử hoàn toàn có thể trở thành một môn học thú vị và đầy cảm hứng. Và trên hành trình đổi mới giáo dục, những mô hình giảng dạy như thế này chắc chắn sẽ còn được nhân rộng, mang đến những cơ hội học tập tốt hơn cho học sinh trên cả nước.

Mời quý độc giả xem video các học sinh Trường Tiểu học Nam Trung Yên trong hoạt cảnh vua Trần Anh Tông. Video do PV Tri thức và Cuộc sống thực hiện.

Mai Loan