Học ngành Đông phương học, sinh viên sẽ được trang bị kiến thức nào?

Đông phương học là ngành học nghiên cứu về các quốc gia, văn hóa, lịch sử, ngôn ngữ, và xã hội ở khu vực châu Á, đặc biệt là Đông Á, Nam Á và Trung Đông. Ngành học này kết hợp nhiều lĩnh vực như ngôn ngữ học, văn hóa học, lịch sử, chính trị, và kinh tế, nhằm cung cấp kiến thức chuyên sâu về các nền văn minh phương Đông.

Chương trình đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tuấn - Trưởng khoa Đông phương học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, chương trình đào tạo ngành Đông phương học là một chương trình đào tạo đa ngành, tập trung đào tạo và nghiên cứu toàn diện về ngôn ngữ, lịch sử, văn hóa, xã hội, và kinh tế của các quốc gia phương Đông.

Chương trình được thiết kế để cung cấp cho sinh viên một nền tảng kiến thức vững chắc, đồng thời rèn luyện các kỹ năng cần thiết để thích ứng với môi trường làm việc quốc tế và đa văn hóa. Hiện khoa Đông phương học của Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đang đào tạo 6 chuyên ngành, bao gồm: Ả Rập học, Ấn Độ học, Indonesia học, Thái Lan học, Trung Quốc học và Úc học.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tuấn, điểm nổi bật của chương trình đào tạo ngành Đông phương học là chương trình mang tính liên ngành cao, kiến thức tổng hợp từ nhiều ngành khoa học và các môn học mang tính quốc tế. Do đó, chương trình vừa bao quát tổng quát, vừa đào sâu vào các nội dung chuyên biệt.

Ngoài ra, chương trình đào tạo được thiết kế với tính ứng dụng cao, mang lại nhiều cơ hội trải nghiệm thực tiễn. Sinh viên không chỉ được học tập trực tiếp với giảng viên bản ngữ mà còn tham gia các hoạt động thực tế tại doanh nghiệp và cộng đồng. Đặc biệt, các khóa học và chương trình thực tập ngắn hạn hoặc dài hạn ở nước ngoài sẽ giúp sinh viên vừa đào sâu kiến thức chuyên môn, vừa phát triển kỹ năng cần thiết, mở rộng cơ hội nghề nghiệp trong tương lai.

Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tuấn - Trưởng khoa Đông phương học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: Website nhà trường)

“Khi theo học ngành Đông phương học, sinh viên sẽ được trang bị kiến thức toàn diện về ngôn ngữ phương Đông, lịch sử, văn hóa, tư tưởng, tôn giáo, kinh tế và chính trị của các quốc gia trong khu vực. Đặc biệt, khối kiến thức ngoại ngữ chuyên ngành được coi là trọng tâm, không chỉ giúp sinh viên am hiểu sâu sắc về con người và văn hóa các nước mà còn cung cấp công cụ và kỹ năng thiết yếu để làm việc trong các môi trường chuyên nghiệp, đa văn hóa và hội nhập toàn cầu.

Bên cạnh niềm đam mê với ngôn ngữ và văn hóa các quốc gia, sinh viên cũng cần chủ động trau dồi thêm các kỹ năng cần thiết thông qua việc tham gia vào những hoạt động đoàn – hội, ngoại khóa hay các chương trình giao lưu học thuật. Đặc biệt, những hoạt động này được tổ chức thường xuyên ở cấp khoa, cấp trường, cũng như bởi các cơ quan ngoại giao, tổ chức kinh tế và cộng đồng các nước tại Thành phố Hồ Chí Minh mang đến cơ hội phát triển toàn diện cho sinh viên.

Nhờ đó, sinh viên có cơ hội rèn luyện khả năng thành thạo ngôn ngữ; kỹ năng tổng hợp, phân tích và phản biện; kỹ năng giao tiếp hiệu quả trong môi trường đa văn hóa cùng với khả năng làm việc độc lập và làm việc nhóm”, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tuấn thông tin.

Sinh viên chuyên ngành Ả Rập học, ngành Đông Phương học của Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh tham gia cuộc thi hùng biện tại Qatar. (Ảnh: Website nhà trường)

Bên cạnh đó, để đào tạo nên những thế hệ sinh viên không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có khả năng ứng dụng tốt vào thực tế, việc tuyển chọn và bồi dưỡng đội ngũ giảng viên chất lượng cao cho ngành Đông phương học giữ vai trò then chốt và mang tính định hướng lâu dài.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tuấn, nhà trường luôn chú trọng vào việc xây dựng một đội ngũ giảng viên chất lượng cao, vừa có kinh nghiệm giảng dạy sâu rộng, vừa có năng lực nghiên cứu xuất sắc. Đội ngũ giảng viên của khoa Đông phương học được đào tạo tại các chương trình uy tín trong và ngoài nước, với khoảng 80% thầy cô tham gia các khóa đào tạo ngắn hạn hoặc dài hạn, đảm bảo đạt chuẩn trong công tác giảng dạy.

Đồng thời, nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh không ngừng đầu tư vào các hoạt động đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên.

Cụ thể, nhà trường thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu, tạo điều kiện thuận lợi cho giảng viên tham gia các chương trình học nâng cao cả trong và ngoài nước; khuyến khích thực hiện các đề tài nghiên cứu và dự án khoa học. Những nỗ lực này không chỉ giúp giảng viên nâng cao trình độ chuyên môn mà còn góp phần nâng tầm chất lượng đào tạo của nhà trường.

Cơ hội việc làm hấp dẫn nhưng ngành học chưa được quan tâm đúng mức

Cũng theo Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tuấn, với nền tảng kiến thức chuyên môn sâu rộng và kỹ năng mềm vững chắc, sinh viên tốt nghiệp ngành Đông phương học hoàn toàn có thể nắm bắt nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn trong các lĩnh vực như ngoại giao, kinh doanh, du lịch, biên – phiên dịch, nghiên cứu, giảng dạy, truyền thông,...

“Không dừng lại ở việc đào tạo lý thuyết, chúng tôi luôn tạo điều kiện để sinh viên tiếp xúc thực tế thông qua các chuyến tham quan doanh nghiệp hằng năm. Đây là cơ hội để các em hiểu rõ hơn về môi trường làm việc và chuẩn bị sẵn sàng cho sự nghiệp tương lai.

Hiện nay, Khoa Đông Phương học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng mối quan hệ hợp tác bền vững với các cơ quan ngoại giao như Tổng lãnh sự quán Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Trung Quốc và Kuwait tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, Khoa cũng mở rộng liên kết với nhiều doanh nghiệp lớn, tiêu biểu như Tập đoàn Sailun, Cathay, Alibaba và Charoen Pokphand (CP Group) Thái Lan,... tạo nên mạng lưới đối tác mạnh mẽ hỗ trợ cho cả đào tạo và cơ hội nghề nghiệp của sinh viên.

Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp không chỉ tiếp nhận sinh viên thực tập mà còn trực tiếp tuyển dụng các em sau khi tốt nghiệp”, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tuấn chia sẻ.

Sinh viên chuyên ngành Trung Quốc học, Khoa Đông phương học đạt thành tích cao tại Cuộc thi “Nhịp cầu Hán ngữ sinh viên thế giới” lần thứ 23, năm 2024. (Ảnh: Website nhà trường)

Với tầm nhìn xa và chiến lược rõ ràng, ngành Đông Phương học đang dần khẳng định vai trò quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên bản đồ quốc tế.

Mặc dù đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận song Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh vẫn phải đối mặt với không ít thách thức trong quá trình phát triển ngành Đông phương học.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tuấn, một trong những khó khăn lớn nhất là nhận thức của xã hội về ngành Đông phương học còn khá mơ hồ. Nhiều người chưa hiểu rõ về tính liên ngành trong chương trình đào tạo cũng như tiềm năng phát triển nghề nghiệp, dẫn đến tâm lý e dè khi lựa chọn ngành học.

"Thực tế, không ít phụ huynh và học sinh vẫn băn khoăn về cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp, đặc biệt khi so sánh với các ngành ngoại ngữ khác vốn phổ biến và quen thuộc hơn. Ngoài ra, do đặc thù đào tạo các ngôn ngữ hiếm, ít được giảng dạy tại Việt Nam như tiếng Thái, tiếng Khmer hay tiếng Ba Tư, việc tìm kiếm và xây dựng đội ngũ giảng viên đạt chuẩn, có chuyên môn sâu và giàu kinh nghiệm giảng dạy là một bài toán vô cùng nan giải.

Bên cạnh đó, sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các ngành học khác, đặc biệt là các ngành ngoại ngữ phổ biến như tiếng Anh, tiếng Nhật hay tiếng Hàn cũng tạo áp lực không nhỏ. Điều này đòi hỏi nhà trường phải nỗ lực hơn nữa trong việc quảng bá giá trị của ngành Đông Phương học, đồng thời cải tiến chương trình đào tạo để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội hiện đại", Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tuấn thông tin.

Cùng bàn về vấn đề này, Thạc sĩ Lâm Ngọc Như Trúc - Phó Trưởng khoa Khoa Ngoại ngữ và Khoa học Xã hội, Trường Đại học Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, ngành Đông phương học tại trường hiện đào tạo 2 chuyên ngành bao gồm Ngôn ngữ và văn hóa Nhật Bản, Ngôn ngữ và văn hóa Hàn Quốc.

Chương trình đào tạo không chỉ trang bị kiến thức nền tảng về đất nước học các quốc gia phương Đông mà còn xây dựng chương trình đào tạo từ cơ bản đến nâng cao, giúp sinh viên phát triển toàn diện các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết bằng tiếng Nhật hoặc tiếng Hàn. Các kỹ năng này được áp dụng hiệu quả trong giao tiếp kinh doanh, quan hệ quốc tế và các lĩnh vực chuyên môn khác.

Với lợi thế vượt trội khi sở hữu kiến thức chuyên ngành, sự am hiểu về văn hóa - xã hội và khả năng ngoại ngữ xuất sắc, cử nhân ngành Đông phương học của có nhiều cơ hội lựa chọn công việc ổn định với mức thu nhập hấp dẫn.

Các vị trí phù hợp bao gồm: chuyên viên ngoại giao, chuyên viên quan hệ quốc tế tại các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước; biên/phiên dịch viên, giao dịch viên, hướng dẫn viên du lịch; nhân viên tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; hoặc giảng dạy ngôn ngữ, nghiên cứu và giảng dạy về lịch sử, văn hóa Nhật Bản/Hàn Quốc tại các trường đại học, viện nghiên cứu.

Thạc sĩ Lâm Ngọc Như Trúc - Phó Trưởng khoa Khoa Ngoại ngữ và Khoa học Xã hội, Trường Đại học Bà Rịa - Vũng Tàu. (Ảnh: NVCC)

Chị Dương Hồng Hạnh - cựu sinh viên ngành Đông phương học, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế đánh giá rằng cơ hội việc làm của ngành Đông Phương học vô cùng rộng mở. Sinh viên sau khi tốt nghiệp có thể đảm nhiệm vai trò phiên dịch viên, trợ lý cho các chuyên gia và lãnh đạo nước ngoài như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, hoặc thậm chí từ các quốc gia châu Âu, tùy thuộc vào năng lực ngoại ngữ.

"Nhờ nền tảng kiến thức và kỹ năng vững vàng mà các thầy cô đã tận tâm truyền dạy, tôi không chỉ theo đuổi đúng ngành học mà còn định hình được con đường sự nghiệp phù hợp với mục tiêu và hoài bão cá nhân.

Hiện tại, tôi đang giữ vị trí quản lý tại một công ty Nhật Bản với mức lương khoảng 50 triệu đồng/tháng. Dù chưa phải con số quá lớn nhưng đây là minh chứng cho sự tận tâm của các thầy cô trong việc truyền đạt kiến thức và nỗ lực không ngừng của tôi trong suốt những năm tháng đại học.

Sự tận tâm và định hướng của thầy cô không chỉ giúp tôi xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc mà còn truyền cảm hứng để tôi luôn nỗ lực chinh phục những đỉnh cao mới trong sự nghiệp”, chị Dương Hồng Hạnh bày tỏ.

Bên cạnh đó, cựu sinh viên ngành Đông phương học nhận định rằng, dù chương trình đào tạo tại trường đã cung cấp nền tảng vững chắc, giúp sinh viên tự tin bước vào môi trường thực tế nhưng sự thành công còn phụ thuộc vào thái độ nghiêm túc trong học tập và tinh thần chủ động trau dồi kỹ năng của mỗi cá nhân.

Theo chị Dương Hồng Hạnh, trong bối cảnh kinh tế phát triển mạnh mẽ và công nghệ bùng nổ, ngoài việc học các kiến thức về chuyên ngành, sinh viên cần trang bị thêm các kỹ năng thiết yếu như ngoại ngữ và tin học. Bởi ngoại ngữ không chỉ là xu hướng mà còn là công cụ chiến lược trong thời đại toàn cầu hóa và kỹ năng tin học không nên chỉ giới hạn ở các công cụ cơ bản mà cần thành thạo các ứng dụng cao cấp để đáp ứng nhu cầu công việc hiện đại.

Thị trường lao động hiện nay là "lưới lọc" khắc nghiệt, do đó, ngoài chương trình đào tạo, sinh viên cần chủ động rèn luyện và nâng cao năng lực bản thân. Thực tế cho thấy, nhà tuyển dụng có thể đào tạo thêm kỹ năng chuyên môn nhưng sẽ không đào tạo lại những kiến thức cơ bản. Vì vậy, sự chủ động học hỏi và khả năng tự học là yếu tố quyết định giúp sinh viên vươn xa trong sự nghiệp.

Thúy Hiền