Học thêm không đem lại nhiều giá trị cho sự phát triển con người
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo cho rằng, học thêm có thể đem lại sự củng cố kiến thức, nhưng ít đem lại giá trị cho sự phát triển của con người.
Chiều 19/6, ngay sau phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng kết thúc, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã trả lời chất vấn.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ Thủy chất vấn (Ảnh: Quang Vinh)
Đặt vấn đề chất vấn, đại biểu Quốc hội (ĐB) Nguyễn Thị Lệ Thủy (Đoàn Bến Tre) hỏi Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn về việc triển khai Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm chưa hiệu quả.
“Đề nghị Bộ trưởng làm rõ nguyên nhân chủ yếu do đâu, có phải do cách tiếp cận văn bản quy phạm pháp luật còn bất cập? Bộ trưởng có giải pháp căn cơ gì để quản lý tốt nhất việc dạy thêm, học thêm thời gian tới”, bà Thủy chất vấn.
Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, Thông tư 29 đã đề cập đến trách nhiệm của ngành Giáo dục và Đào tạo, trách nhiệm cấp tỉnh, huyện và xã, các trường học, giáo viên và những người có liên quan.
Theo ông Sơn trong quá trình thực hiện nhiều địa phương đã tích cực vào cuộc. Ngay sau khi thông tư ban hành, Bộ đã cử đoàn đi kiểm tra, nhiều nơi thực hiện tốt.
Ông Sơn cũng cho rằng, nếu nói một cách phổ quát rằng Thông tư đó không được thực hiện tốt trên cả nước là oan cho một số tỉnh thành. Bên cạnh đó, ông Sơn mong các địa phương cùng vào cuộc với ngành giáo dục để văn bản đi vào cuộc sống.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn (Ảnh: Quang Vinh)
Ông Sơn cũng khẳng định: Thông tư 29 có hiệu lực trong thời gian ngắn cho nên đánh giá hiệu quả của nó như đại biểu nói (chưa hiệu quả-PV) e rằng hơi sớm. “Khi Thông tư được ban hành đã được lấy ý kiến các bộ ngành, giáo viên. Vì vậy cần triển khai đầy đủ rồi mới đánh giá mức độ đầy đủ”, ông Sơn nói.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Tuyết Nga chất vấn (Ảnh: Quang Vinh)
Theo ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga (Đoàn Quảng Bình) tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan đang gây áp lực cho học sinh, ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường học đường và đi ngược với tinh thần đổi mới giáo dục. Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm để chấn chỉnh tình trạng này. Tuy nhiên, Thông tư 29 chưa phải giải pháp hoàn hảo, đặc biệt trong môi trường học đường áp lực về thành tích thi cử, kỳ vọng xã hội lớn.
Bà Nga cho rằng, đây là nguyên nhân cốt lõi của hiện tượng dạy thêm, học thêm và đề nghị Bộ trưởng có giải pháp căn cơ giải quyết tình trạng này.
Trả lời, ông Sơn nói sở dĩ cần dạy thêm, học thêm vì chưa “đủ” nên mới phải thêm. Theo đó, lương của giáo viên chưa đủ để sống, trường lớp chưa đủ để học sinh không phải cạnh tranh nhất là thành phố lớn, khu đô thị, đông dân cư nên kỳ thi THPT căng thẳng hơn cả thi đại học. Bên cạnh đó còn có việc phụ huynh cũng chưa đủ niềm tin, chưa thỏa mãn khi con em thành tích không tốt. Do đó khiến vẫn phải dạy thêm, học thêm.
Nguyên nhân theo ông Sơn là do việc chuyển chương trình từ giáo dục tiếp cận trang bị kiến thức sang phát triển năng lực của trẻ. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đi theo hướng này và đã làm được nhiều việc song còn thiếu nhiều điều kiện để triển khai. Vì thế cần giải pháp tổng thể mới có thể khắc phục việc này.
ĐB Nguyễn Văn Mạnh (Đoàn Vĩnh Phúc) phản ánh, Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội thông qua, trong đó không cấm giáo viên dạy thêm. Luật chỉ cấm nhà giáo ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức.
Từ đó ông Mạnh nêu vấn đề: Trường hợp học sinh tự nguyện đăng ký, muốn học thêm thì trường, giáo viên có được tổ chức dạy hay không?
Về vấn đề này, ông Sơn cho rằng, trường hợp học sinh tự nguyện, có nhu cầu thì ngoài thời gian chính khóa trên lớp, giáo viên cần hướng dẫn học sinh tự học, sử dụng buổi học thứ hai cho hiệu quả. Không phải học sinh có nhu cầu học thêm thì giáo viên dạy thêm, cần hạn chế việc dạy thêm trong và ngoài trường để học sinh có thời gian đọc tài liệu, trang bị kỹ năng cần thiết khác.
“Phải giữ tuổi thơ cho trẻ em, cần có thời gian để chơi, học các nội dung khác. Không phải học sinh tự nguyện, là trường đáp ứng dạy thêm. Bộ Giáo dục và Đào tạo khi thiết kế chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã tính tới thời gian chính khóa trong trường đã đảm bảo các yêu cầu”, ông Sơn nói.
ĐB Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) cho hay, nếu thực sự làm tốt công tác quản lý chuyên môn, bảo đảm chất lượng giờ học chính khóa trên lớp sẽ là giải pháp quan trọng, cơ bản khắc phục được tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan hiện nay. Do đó cần rà soát, đánh giá lại chương trình giáo dục, phải chăng lượng kiến thức quá nặng, cùng với đó cách thức kiểm tra, đánh giá, thi cử.
Trả lời, Bộ trưởng Sơn cho rằng góc độ chuyên môn, việc dạy thêm, học thêm là một khâu, một phần trong hệ thống trang bị kiến thức kiểu cũ. Sách giáo khoa là đóng gói kiến thức để chuyển giao, thầy cô là người truyền thụ, thi cử là kiểm tra kiến thức, đi cùng với đó là luyện thi, là bài mẫu, văn mẫu, toán mẫu, toán đố, là học thuộc. Dạy thêm, học thêm là 1 khâu trong chuỗi của hệ thống trang bị kiến thức. Nếu cứ tiếp tục dạy học theo kiểu trang bị kiến thức, trong thời đại kiến thức bùng nổ, việc theo đuổi trang bị kiến thức sẽ không đổi mới và đứng trước sự thất bại.
Việc dạy thêm, học thêm sẽ níu kéo, làm cho việc trang bị kiến thức theo lối cũ được bảo lưu và cản trở sự đổi mới. Khi đưa ra Thông tư 29, Bộ không chỉ giải quyết vấn đề xã hội mà là một phần của công cuộc đổi mới, làm cho trường học thay đổi, mở đường cho hệ thống mới của giáo dục, phát triển năng lực của trẻ em.
Ông Sơn nói rằng, cách tiếp cận mới là dùng trang thiết bị, giải quyết vấn đề thực tế mà trẻ em phải đối mặt. Đó chính là năng lực tự học, tự mở rộng kiến thức để ứng phó thời đại bùng nổ về tri thức. Học thêm có thể đem lại sự củng cố kiến thức, nhưng ít đem lại giá trị cho sự phát triển của con người.
