Hội chứng 'trái tim vỡ' rình rập phụ nữ ngoài 40: Nguy hiểm hơn nhồi máu cơ tim
Hội chứng 'trái tim vỡ' không chỉ là cách nói trong phim hay truyện ngôn tình, mà là một bệnh lý tim mạch có thật. Nó khiến cơ tim suy yếu đột ngột và đẩy người bệnh vào tình trạng nguy kịch chỉ trong vài phút.
Mới đây, câu chuyện về người phụ nữ 42 tuổi (ngụ ở tỉnh Đắk Lắk) bị hội chứng cơ tim Takotsubo - hay còn gọi là hội chứng “trái tim vỡ” trong tình trạng nguy kịch do sốc tim đã được các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy cứu sống trong gang tấc, khiến không ít người lo lắng, nhất là phụ nữ ở tuổi trung niên.
Phụ nữ ngoài 40 dễ mắc hội chứng “trái tim vỡ”
Hội chứng cơ tim Takotsubo (Takotsubo Cardiomyopathy) được mô tả lần đầu vào năm 1990 tại Nhật Bản. Tên gọi “takotsubo” dựa theo hình dạng bất thường của buồng tim trái trong cơn bệnh - trông giống chiếc bẫy bắt bạch tuộc của ngư dân Nhật: đáy phình ra, miệng hẹp lại.
Nữ bệnh nhân 42 tuổi bị hội chứng "trái tim vỡ"rơi vào tình trạng nguy kịch được điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy - Ảnh: BVCC
Đây là một dạng suy tim cấp tính do cơ tim yếu đi đột ngột, không phải vì tắc mạch, mà vì quá tải hormone stress (đặc biệt là adrenaline, một loại hormone do tuyến thượng thận tiết ra). Trong khoảnh khắc căng thẳng cực độ, cơ thể sản xuất một lượng lớn adrenaline khiến cơ tim bị “choáng độc”, co bóp loạn hoặc ngừng co bóp.
Theo PGS-TS-BS Hoàng Văn Sỹ - Trưởng khoa Nội Tim mạch, Bệnh viện Chợ Rẫy - điểm mấu chốt của căn bệnh này không phải do tắc nghẽn mạch vành mà là do sự bùng phát hormone stress gây tê liệt cơ tim.
Triệu chứng Takotsubo giống hệt nhồi máu cơ tim, gồm: đau ngực dữ dội; khó thở, hụt hơi; choáng váng, vã mồ hôi lạnh; rối loạn nhịp tim. Hình ảnh chụp mạch vành của bệnh nhân lại hoàn toàn bình thường, khiến bệnh dễ bị chẩn đoán nhầm.
Hội chứng "tim tan vỡ" thường xảy ra sau cú sốc cảm xúc hoặc stress thể chất mạnh: mất người thân, biến cố hôn nhân, phẫu thuật, tai nạn, đau đớn kéo dài, hoặc thậm chí chỉ là một trận cãi vã lớn.
Theo các chuyên gia tim mạch các nghiên cứu quốc tế và thực tiễn lâm sàng, 80 - 90% người mắc Takotsubo là phụ nữ trên 40 tuổi, đặc biệt là giai đoạn tiền mãn kinh và hậu mãn kinh.
Theo phân tích của PGS -TS-BS Hoàng Văn Sỹ, ở độ tuổi này phụ nữ bắt đầu suy giảm hormone estrogen> Hormone này không chỉ ảnh hưởng đến da, tóc, sinh lý, mà còn giữ vai trò bảo vệ tim mạch. “Nói đơn giản, tim của phụ nữ ở độ tuổi trên trở nên “mỏng manh” hơn trước áp lực tinh thần”, PGS Sỹ nói.
Nhiều nghiên cứu tâm lý - xã hội còn chỉ ra rằng, phụ nữ ở ngưỡng tuổi này thường gánh trách nhiệm gia đình lớn hơn; áp lực kinh tế khi con cái bước vào tuổi học hành, thi cử; đối diện biến động hôn nhân; phải chăm sóc cha mẹ già; thay đổi cơ thể - nội tiết tố - tâm lý mạnh mẽ. Tất cả những điều này diễn ra cùng lúc, khiến hệ thần kinh giao cảm hoạt động liên tục ở mức cao, cơ thể luôn trong trạng thái “căng như dây đàn”.
Ngoài ra, khoa học chứng minh phụ nữ cảm xúc hóa mạnh hơn đàn ông trong cùng một tình huống. Các kích thích như cãi vã, buồn bã, tổn thương tình cảm, áp lực công việc, mâu thuẫn gia đình… có thể kích hoạt tuyến thượng thận tiết adrenaline tăng gấp 5 - 10 lần so với bình thường.
Những dấu hiệu cảnh báo sớm
Dù đa số ca mắc hội chứng “trái tim tan vỡ” được hồi phục nếu điều trị kịp thời, nhưng theo PGS-TS-BS Hoàng Văn Sỹ, nếu không nhận diện đúng, điều trị sai hướng, không có hỗ trợ tuần hoàn kịp thời thì người bệnh có thể rơi vào sốc tim, suy tim cấp, rối loạn nhịp tim nguy hiểm và ngưng tim.
Có dưới 10% trường hợp Takotsubo diễn tiến thành suy tuần hoàn tối cấp. Khi đó, các thuốc hồi sức tim phổi thông thường có thể bị chống chỉ định. Chìa khóa chính là nhận diện sớm và phối hợp cấp cứu kịp thời.
BS Sỹ cho biết trong nhiều ca nghiêm trọng, bác sĩ phải sử dụng máy VA-ECMO (oxy hóa qua màng ngoài cơ thể tĩnh mạch - động mạch) để thay thế chức năng tim và phổi trong thời gian trái tim “nghỉ ngơi” và hồi phục.
Phụ nữ ở độ tuổi trung niên nên nhận biết các dấu hiệu sớm để cảnh giác như: Đau ngực - cảm giác bị bóp nghẹt, thắt lại; khó thở - không hít sâu được hụt hơi; hồi hộp - tim đập nhanh, tim “nhảy loạn”; chóng mặt- choáng, mồ hôi lạnh; buồn nôn…
BS Sỹ khuyến cáo phụ nữ trung niên nên giảm nhịp sống, học cách chia sẻ, ủy quyền và nói ra nhu cầu của mình thay vì ôm đồm mọi việc. Mỗi ngày nên tập thở chữa lành thần kinh tim - hít sâu 4 giây, giữ 1 giây và thở ra 6 giây; khám tim mạch định kỳ 6 - 12 tháng, đặc biệt với người từng trải qua stress lớn, rối loạn lo âu hay giai đoạn mãn kinh; đồng thời duy trì vận động 30 phút/ngày như đi bộ nhanh, yoga, bơi hoặc khiêu vũ để tăng đàn hồi mạch máu và cải thiện sức khỏe tim mạch.
